50 Największych Banków w Polsce – 2014: Akcja sekutyryzacja

Justyna Nostkowska

W ostatnich latach w Polsce banki przeprowadziły dwie znaczące transakcje. Żadna z nich nie dotyczyła wierzytelności hipotecznych, dla których grupa ds. sekurytyzacji formułuje rekomendacje w pierwszej kolejności. W 2006 r. Raiffeisen Bank Polska S.A. (RBPL) i czeski Raiffeisen- bank a.s. (RBCZ), spółki zależne Raiffeisen International Bank-Holding AG, oraz niemiecki bank Kreditanstalt fur Wiederaufbau (KfW), przeprowadziły pierwszą i największą w Europie Środkowej i Wschodniej transakcję syntetycznej sekurytyzacji aktywów. Objęła ona portfel kredytów udzielonych małym i średnim przedsiębiorstwom w Polsce i Czechach o łącznej wartości 450 min euro (270 min euro przypadało na rynek polski). Organizatorami transakcji były Dresdner Kleinwort Wasser- stein (DrKW) i Raiffeisen Zentralbank Oesterreich AG (RZB). The European In- vestment Fund (EIF) wziął w niej udział jako inwestor. Transakcja polegała na przeniesieniu ryzyka niewypłacalności z portfeli obu banków na KfW poprzez CDS (ang. credit default swap). Umowa sekurytyzacji Raiffeisen Banku S.A. obowiązuje do 2019 r.

W 2012 r. Getin Noble Bank S.A. przeprowadził pierwszą na polskim rynku transakcję sekurytyzacji portfela ok. 1 mld zł kredytów samochodowych, skierowaną do profesjonalnych inwestorów na polskim rynku kapitałowym. Transakcję współorganizowali Bank Handlowy w Warszawie S.A. oraz spółki z grupy Citi, odpowiadając za jej strukturyzację. Bank Handlowy pełnił rolę dealera obligacji na rynku lokalnym, a Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBRD) – inwestora strategicznego. Jako SPV wykorzystano polską specjalnie powołaną spółkę, której właścicielem jest fundacja podlegająca prawu holenderskiemu. Jest to tzw. fundacja sieroca, posiadająca osobowość prawną, ale nie- posiadająca fundatorów.

Rynek wierzytelności niepracujących realizowany z wykorzystaniem funduszy sekurytyzacyjnych rozwija się dynamicznie od 2004 r. – od nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych. Ważnym wydarzeniem dla rozwoju rynku wierzytelności po 2010 r. było uplasowanie pierwszych emisji obligacji przez niestandaryzowane sekurytyzacyjne fundusze inwestycyjne zamknięte (NSFIZ). Dokonały tego fundusze BEST II NSFIZ oraz BEST III NSFIZ, które w połowie 2011 r. dzięki emisji dłużnych papierów wartościowych pozyskały odpowiednio 58 min zł oraz ponad 56 min zł. Warto zwrócić uwagę, że kolejna emisja obligacji dokonana przez NSFIZ miała miejsce dopiero pod koniec 2012 r. (CERES NSFIZ). Fundusz chciał pozyskać wówczas blisko 3 min zł – zwracają uwagę autorzy opracowania.

Środki gromadzone przez NSFIZ służą do nabycia wierzytelności nieregularnych powstałych głównie w sektorze bankowym. Na koniec listopada 2012 r. nieregularne kredyty detaliczne i korporacyjne były warte łącznie około 71,4 mld zł, w tym 39,9 mld zł stanowiły kredyty detaliczne. Ze względu na nominalny wzrost sektora bankowego, w tym mniej szkodowych kredytów hipotecznych, łączny udział nieregularnych kredytów nie przekroczył 8,8 proc. wszystkich pożyczek w sektorze. Wartość zawartych transakcji na wierzytelnościach nieregularnych w 2012 r. wyniosła ok. 9,3 mld zł.

Na europejskim rynku wierzytelności nieregularnych wynikających z kredytów bankowych i będących fundamentem istnienia funduszy sekurytyzacyjnych odnotowano istotny wzrost nieregularnych wierzytelności w Portugalii, Irlandii, Hiszpanii, Grecji oraz we Włoszech. Niezmiennie europejskim liderem pod względem nieregularnych wierzytelności są Niemcy (prawie 200 mld euro). W latach 2009-2012 zauważyć można istotne zwiększenie wartości zarządzanych aktywów, wynikające głównie z nowych nabyć portfeli wierzytelności. Na polskim rynku działa obecnie 17 towarzystw funduszy inwestycyjnych, które zarządzają 43 funduszami sekurytyzacyjnymi. Według danych Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami (IZFiA) na 31 grudnia 2012 r. działające na polskim rynku fundusze sekurytyzacyjne posiadały łącznie aktywa netto w wysokości 2,76 mld zł.

Grupa wskazuje bariery

Kilka lat temu do zdiagnozowania największych barier w rozwoju polskiego rynku sekurytyzacji UKNF powołał specjalną grupę ds. sekurytyzacji wierzytelności bankowych. W jej pracach oprócz ekspertów nadzoru udział wzięli m.in. przedstawiciele NBP, resortów finansów ...