25 lat aktywnego wsparcia dla sektora bankowego i jego klientów

Placówka, utworzona w roku 1992 pod nazwą Bankowa Spółka Prawnicza, od pierwszego roku działalności aktywnie zaangażowała się w kreowanie rozwiązań legislacyjnych adekwatnych nie tylko do intensywnie transformującej się polskiej gospodarki, ale również wychodzących naprzeciw wyzwaniom niedalekiej przyszłości. Jednym z przykładów może być uczestnictwo BSP w tworzeniu podwalin pod współcześnie funkcjonujący system płatności kartowych. Inicjatywa stworzenia międzybankowego, zintegrowanego systemu obsługi kart bankowych pojawiła się podczas II Walnego Zgromadzenia Związku Banków Polskich w roku 1992, a więc w czasach, kiedy plastikowy pieniądz stanowił raczej wyznacznik prestiżu i bogactwa aniżeli powszechny instrument płatniczy. Powołany w tym celu zespół projektowy scedował na Bankową Spółkę Prawniczą niełatwe zadanie wypracowania rozwiązań legislacyjnych, umożliwiających rozpowszechnienie nowej formy płatności bezgotówkowej. Innym obszarem działalności Spółki była obsługa prawno-organizacyjna placówek, powoływanych przez ZBP w celu kreowania właściwych relacji i zwiększenia poziomu odpowiedzialności na rynku bankowym. Do takich instytucji należała Komisja Etyki Bankowej, Sąd Polubowny przy Związku Banków Polskich czy wreszcie Arbiter Bankowy.

Dynamiczny wzrost polskiego rynku finansowego w pierwszych dekadach transformacji przynosił nowe, nieznane dotychczas wyzwania i problemy. Ich efektem było sukcesywne poszerzanie profilu działalności Spółki, która przyjęła aktualną po dziś dzień nazwę Centrum Prawa Bankowego i Informacji sp. z o.o. Jednym z głównych obszarów działalności spółki stała się obsługa stworzonych przez ZBP systemów wymiany informacji, mających za cel usprawnienie procesu oceny zdolności kredytowej, skuteczne zapobieganie wyłudzeniom kredytów i ochronę klientów banków. Do pierwszej grupy należy w szczególności system Bankowy Rejestr, gromadzący dane o opóźnieniach w spłacie zobowiązań wobec banków przekraczających 60 dni. O skuteczności polskiego systemu weryfikacji wiarygodności kredytobiorców, którego istotnym elementem jest również Bankowy Rejestr, świadczą liczby.  W roku 1993 opóźnienia płatnicze przekraczające 60 dni dotyczyły aż 30 proc. kredytów udzielonych przez polskie instytucje finansowe, natomiast u schyłku minionej dekady udział zobowiązań nieregularnych w portfelu kredytowym polskich banków nie przekraczał 8 procent. Do instrumentów zabezpieczających sektor finansowy przed aktywnością coraz silniejszych i lepiej zorganizowanych grup przestępczych należy System Wymiany Ostrzeżeń o Zagrożeniach (SWOZ). Z kolei system Pojazdy pozwala na zweryfikowanie legalności pochodzenia maszyn i środków transportu, będących przedmiotem finansowania bankowego czy leasingu. Szczególne miejsce wśród tych wszystkich instrumentów zajmuje, funkcjonujący już od dwóch dekad, system Dokumenty Zastrzeżone. To jedyne na polskim rynku narzędzie, które w kompleksowy sposób zabezpiecza przed wykorzystywaniem utraconych dowodów tożsamości i innych dokumentów w obrocie gospodarczym. Aby zgłosić zagubienie lub kradzież dowodu osobistego, prawa jazdy lub innego dokumentu wystarczy zgłosić się do dowolnego oddziału banku; zgłoszenia może dokonać nie tylko klient instytucji finansowej lecz dowolny obywatel, nawet, jeżeli nie posiada konta bankowego. Obecnie w systemie Dokumenty Zastrzeżone uwidocznionych jest przeszło 1,6 mln rekordów, a liczba prób wyłudzeń kredytowych udaremnionych dzięki zastosowaniu systemu zbliżyła się do 10 tysięcy. Dzięki Dokumentom Zastrzeżonym każdego roku polskie banki unikają fraudów na kwotę kilkuset milionów złotych. Pośród przedsięwzięć Centrum związanych z pozyskiwaniem i przetwarzaniem informacji szczególne znaczenie mają systemy odnoszące się do rynku nieruchomości mieszkaniowych i finansowania tego segmentu. AMRON (System Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami) to jedyny w Polsce tak kompletny zasób informacji obejmujących wartości i ceny transakcyjne nieruchomości, natomiast SARFiN (System Analiz Rynku Finansowania Nieruchomości) gromadzi dane na temat rynku kredytów mieszkaniowych, obejmujące takie obszary jak wolumen finansowania udzielonego w danym okresie czy też informacje na temat ryzyka kredytowego w segmencie hipotecznym. Cyklicznym podsumowaniem działalności obu systemów jest publikowany co kwartał ogólnopolski raport o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości (tzw. raport AMRON/SARFiN).

Edukacja i popularyzacja wiedzy ekonomicznej to kolejny obszar aktywności spółki. Instrumentem skierowanym do studentów szkół wyższych o profilu ekonomicznym i menedżerskim jest program Nowoczesne Zarządzanie Biznesem, realizowany przez Centrum Prawa Bankowego i Informacji z inicjatywy Związku Banków Polskich. Celem tego wyjątkowego przedsięwzięcia edukacyjnego jest  Głównym elementem NZB są wykłady, prowadzone przez ekspertów i praktyków życia gospodarczego i rynku finansowego. Wśród omawianych zagadnień znajdują się tak ważne obszary jak system emerytalny, budowa historii finansowej i troska o wiarygodność płatniczą czy teraźniejszość i przyszłość bankowości lokalnej. Wśród partnerów programu NZB znalazły się takie instytucje jak: Biuro Informacji Kredytowej, Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Bank BPS oraz Krajowa Izba Rozliczeniowa. Istotną rolę w popularyzacji najnowszej wiedzy ekonomicznej odgrywa Wydawnictwo Centrum Prawa Bankowego. W bogatej ofercie czasopism znajdują się tytuły takie jak „Miesięcznik Finansowy BANK”, „Nowoczesny Bank Spółdzielczy”, „Kurier Finansowy – Nowoczesne Zarządzanie Biznesem”, „Finansowanie Nieruchomości” czy „Nowoczesny Doradca Samorządowy”. Czasopisma dostępne są zarówno w wersji papierowej, jak również elektronicznej, za pośrednictwem portalu alebank.pl, będącego platformą informacyjno-edukacyjną Centrum skoncentrowaną na zagadnieniach z dziedziny bankowości i rynku finansowego, ekonomii i prawa gospodarczego oraz działalności samorządów terytorialnych. CPBiI uczestniczy również aktywnie w organizowaniu konferencji, seminariów i sympozjów poświęconych kluczowym wyzwaniom dla rynku finansowego.

Karol Jerzy Mórawski