Zwalczanie nieuczciwej konkurencji: przedsiębiorcy będą mogli skuteczniej dochodzić swoich praw przed sądem

Z badania ankietowego przeprowadzonego przez Business Centre Club w styczniu 2018 r., wśród firm członkowskich, wynika, że ponad 84% ankietowanych wskazuje na potrzebę zmiany w przepisach dotyczących nieuczciwej konkurencji.

Jednocześnie aż 73% ankietowanych przedsiębiorstw dotknął problem czynu nieuczciwej konkurencji w postaci przekazania, ujawnienia lub wykorzystania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

Ponadto praktyka pokazuje, iż procesy sądowe wytaczane przez przedsiębiorców przeciwko osobom dopuszczającym się czynów nieuczciwej konkurencji trwają zwykle bardzo długo, a ich wynik jest niepewny, ze względu na trudności dowodowe w tego rodzaju procesach. Potwierdzają to również wyniki badania przeprowadzonego wśród firm członkowskich BCC.

Co do zasady, BCC popiera zmiany zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw (projekt z 5 grudnia 2017 r.), ponieważ zwiększają one bezpieczeństwo prawne przedsiębiorców i ułatwiają poszkodowanym przedsiębiorcom dochodzenie swych praw przed sądem. Bardzo dobrze, że ustawodawca dostrzegł problemy, o których mowa powyżej i podejmuje działania w celu udoskonalenia przepisów.

Definicja czynu nieuczciwej konkurencji

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.

Nowelizacja ustawy wprowadza zmodyfikowaną definicję czynu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z nowelizacją, czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

Znowelizowane przepisy wskazują także, co należy rozumieć poprzez pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, wykorzystanie lub ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Ustawa posługuje się przy tym zwrotem „w szczególności” co oznacza, iż wskazane w ustawie wprost czyny, stanowią czyn nieuczciwej konkurencji. Jednocześnie w przypadku innego zachowania, iż określone wprost w ustawie, będzie możliwe przyjęcie, iż dany czyn, w ustalonych okolicznościach, będzie stanowił czyn nieuczciwej konkurencji. To bardzo dobre rozwiązanie, albowiem ustawodawca nie jest w stanie przewidzieć wszystkich przypadków, jakie mogą wystąpić w praktyce. Sąd rozpoznający sprawę, będzie zatem uprawniony do oceny, czy w danej sprawie mamy do czynienia z nieuczciwą konkurencją. Jednocześnie, w przypadkach wprost wymienionych w ustawie, nie powinno być żadnych wątpliwości co do tego, iż mamy do czynienia z aktem nieuczciwej konkurencji.

Co zmienić w definicji czynu nieuczciwej konkurencji?

Porównując znowelizowaną definicję czynu nieuczciwej konkurencji do obecnie jeszcze obowiązującej wskazać należy, że ustawodawca zdecydował określić wprost, iż pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa to czyn nieuczciwej konkurencji. To zmiana w dobrym kierunku. Definicja czynu nieuczciwej konkurencji powinna być maksymalnie szeroka i obejmować każdy przypadek nieuczciwego postępowania z informacjami stanowiącymi tajemnicę przedsiębiorstwa.

Nowa definicja czynu nieuczciwej konkurencji nie mówi już natomiast o przekazaniu informacji. Jest to zrozumiałe, albowiem słowo ujawnienie zawiera w sobie także czynność przekazania. Pozostawienie słowa „przekazanie” w definicji czynu nieuczciwej konkurencji nie byłoby jednak błędem, a jednocześnie pokazywałoby sądom i uczestnikom obrotu intencję ustawodawcy szerokiego rozumienia definicji czynu nieuczciwej konkurencji, celem ochrony uczciwych uczestników rynku.

Należy zdecydowanie poprzeć usunięcie z definicji czynu nieuczciwej konkurencji dodatkowego warunku w postaci tego, iż aby mówić o czynie nieuczciwej konkurencji, czyn ten musiał jednocześnie zagrażać lub naruszać interes przedsiębiorcy. W przypadku nieuczciwego postępowania, oczywistym jest, iż taki czyn zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Przedsiębiorca musiał to jednak szczegółowo udowodnić w procesie, co w niektórych złożonych przypadkach było utrudnione.

Co jest tajemnicą przedsiębiorstwa?

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

W celu lepszej ochrony uczciwie działających przedsiębiorców BCC proponuje, aby z powyższej definicji należałoby usunąć zwrot „co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności”. Sformułowanie to jest niedookreślone, podlega ocenie sądu, który – jak pokazuje praktyka – nie zawsze jest dostatecznie obeznany z realiami działalności gospodarczej i często stawia na podstawie tego zapisu przed przedsiębiorcą dochodzącym swych słusznych praw wymagania szczególnego, dodatkowego zabezpieczenia danych przed ich ujawnieniem. Usunięcie tego zapisu spowodowałoby, iż każde nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą byłyby tajemnicą przedsiębiorstwa. Byłoby to optymalne rozwiązanie.

Nowelizacja ustawy wprowadza natomiast uszczegółowienie definicji tajemnicy przedsiębiorstwa poprzez wskazanie, iż tajemnicą przedsiębiorstwa są informację techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, ale tylko takie, które jako całość lub w szczególnym zestawienia i zbiorze tych elementów, nie są powszechnie znane osobom, które zwykle zajmują się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób. Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa zostaje zatem zawężona i podlegać będzie ocenie przez sąd orzekający przez pryzmat czynników wskazanych powyżej. To z kolei rodzi ryzyko pomyłki, w szczególności w zawiłych i skomplikowanych sprawach. Jednocześnie ustawodawca zdecydował, iż będziemy mogli mówić o tajemnicy przedsiębiorstwa tylko w sytuacji, gdy przedsiębiorca podjął uzasadnione, w danych okolicznościach, działania w celu zachowania poufności informacji. Jakie konkretnie działania miał podjąć przedsiębiorca będzie ustalał sąd, co – podobnie jak wskazano wcześniej – rodzi ryzyko pomyłek.

Jakie kary za naruszenie prawa

Nowelizacja rozszerza katalog roszczeń przedsiębiorców poszkodowanych w wyniku działań nieuczciwej konkurencji. Przedsiębiorcy dochodzący swych praw, będą mogli dodatkowo żądać zobowiązania pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku lub treści wyroku, w oznaczony sposób i w oznaczonym zakresie. To dobre rozwiązanie, ponieważ w przypadku czynów nieuczciwej konkurencji sankcja powinna być realnie odczuwalna oraz powinna spełniać rolę prewencji ogólnej. Omawiane rozwiązanie pozwoli wreszcie na pełniejszą restytucję dla poszkodowanego przedsiębiorcy.

Nowelizacja wprowadza dodatkowo również możliwość zobowiązania pozwanego do zapłaty na rzecz powoda stosownego wynagrodzenia za korzystanie z informacji. Podobnie jak w przypadku zobowiązania pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku lub treści wyroku, to dobre, pomagające przedsiębiorcom dochodzącym swych praw rozwiązanie.

Projekt ustawy przewiduje także karę do dwóch lat pozbawienia wolności dla osoby, która ujawnia lub wykorzystuje informację stanowiącą tajemnice przedsiębiorstwa, z którą zapoznała się biorąc udział w rozprawie lub innych czynnościach postępowania sądowego dotyczącego roszczeń z tytułu nieuczciwej konkurencji albo poprzez dostęp do akt takiego postępowania, jeżeli w postępowaniu tym została wyłączona jawność rozprawy. Te zmiany, jako zabezpieczające również karnie przedsiębiorcę przed czynami nieuczciwej konkurencji, należy poprzeć.

Źródło: BCC