Zamieszanie wokół sposobu wnoszenia przez rolników wpłat na ubezpieczenie społeczne do KRUS od Nowego Roku

Robert Lidke: W jaki sposób jeszcze w tym roku rolnicy wnoszą opłaty na ubezpieczenie społeczne w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego?

Katarzyna Urbańska: Dzisiaj składka na ubezpieczenie społeczne jest dokonywana przez rolnika z rachunku bieżącego w banku na dedykowany rachunek w KRUS.

A co się zmieni po 1 stycznia 2022 roku?

Po 1 stycznia wchodzi w życie rozwiązanie, którego celem  miało być poprawienie płynności rolników. Rozwiązanie, o którym mowa, dotyczy  rolników płatników VAT. 

Rolnicy, którzy mają środki na rachunku VAT będą mogli zapłacić składkę na KRUS ze środków zgromadzonych na tymże rachunku VAT. W chwili obecnej te środki na rachunku VAT nie są dla nich dostępne do codziennej działalności.

Czy w związku z tymi zmianami, o których rozmawiamy pojawia się jakiś problem dla banków, rolników czy KRUS?

Co do zasady, sektor bankowy pozytywnie ocenia to rozwiązanie.  Problem polega na tym, że aby zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w ustawie Prawo bankowe mogły w pełni zafunkcjonować  w praktyce i przynieść zakładane korzyści rolnikom, po stronie banków, jak i KRUS, muszą nastąpić odpowiednie zmiany dostosowawcze w systemach informatycznych.

W przypadku zmian w systemach informatycznych, czy to banków czy to KRUS, zawsze warto pamiętać, że zmiany takie wymagają czasu na ich wprowadzenie oraz wymagają zabezpieczenia odpowiednich środków w budżetach tych instytucji.

Utrzymanie dwóch typów rachunków KRUS ma trwać do maksymalnie 30 czerwca 2023 roku

Sektor bankowy przez cały okres procesu legislacyjnego nad projektem, który wprowadzał to rozwiązanie sygnalizował potrzebę odpowiednio długiego okresy vacatio legis umożliwiającego bankom przygotowanie się do wdrożenia tego rozwiązania.

Niestety nasze postulaty nie zostały wysłuchane, przepisy wchodzą w życie od 1 stycznia 2022r. Dopiero we wrześniu sektor bankowy został poinformowany o szczegółach technicznych tego rozwiązania.

Dopiero we wrześniu sektor bankowy dowiedział się, że 1 stycznia 2022 roku nie wejdzie w życie rozwiązanie docelowe, a jedynie rozwiązanie przejściowe, które ma obowiązywać do maksymalnie 30 czerwca 2023 roku, i które przewiduje utrzymanie dotychczasowych rachunków KRUS oraz wprowadzenie nowych rachunków dedykowanych do nowego typu transakcji wpłat z rachunków VAT rolników.

Utrzymanie dwóch typów rachunków KRUS ma trwać do maksymalnie 30 czerwca 2023r. i komplikuje sytuację o tyle, że choć tworzone są nowe dedykowane rachunki KRUS do płacenia składek KRUS z rachunku VAT, to de facto płatności składek KRUS mogą być dokonywane na oba ww. typy rachunku KRUS, stare i nowe.

Od banków zaś oczekuje się płatności składek KRUS na stare rachunki bez sięgania po środki z rachunku VAT, co naszym zdaniem jest niezgodne z nowo przyjętymi przepisami Prawa bankowego.

Czyli rolnik będzie miał od Nowego Roku przez 18 miesięcy dwa rachunki w KRUS, i to od niego będzie zależało na który rachunek trafi wpłata na ubezpieczenie społeczne z rachunku bankowego VAT?

Tak, to będzie zależało od rolnika czy w sposób prawidłowy oznaczy przelew i wskaże właściwy rachunek KRUS. De facto rolnicy będą musieli pamiętać, że jeśli chcą, aby składka KRUS zostały zapłacona ze środków VAT muszą wskazać prawidłowy dedykowany nowy rachunek KRUS. Jeśli nie wskażą prawidłowego rachunku, bank pobierze środki z rachunku bieżącego.

Znając jednak życie można spodziewać się, że będzie dużo pomyłek i rolnicy będą mieli pretensje, że ich płatność nie była zrealizowana ze środków na rachunku VAT, a z pieniędzy zgromadzonych na rachunku bieżącym. Dlatego bardzo ważna jest kampania informacyjna skierowana do rolników, którzy z tego rozwiązania chcą korzystać.

Tak więc ryzyko jest tutaj tylko po stronie rolnika, który może być niezadowolony ze sposobu realizacji przelewu?

Jest też drugie ryzyko, które jest przerzucone na sektor bankowy, ponieważ banki w zaistniałych warunkach obiektywnie nie będą w stanie realizować nowo przyjętych przepisów Prawa bankowego w sposób zgodny z ich literalnym brzmieniem, o czym sygnalizowaliśmy w pismach do Ministerstwa Finansów i Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.

Apelujemy o to, aby rozwiązanie docelowe – jeden rachunek KRUS został wdrożony jak najszybciej i aby stare rachunki KRUS zostały zamknięte jak najszybciej

Przepis jest sformułowany w ten sposób, że bank w przypadku składki na KRUS, w pierwszej kolejności jest  zobowiązany pobrać środki z rachunku VAT. W przypadku funkcjonowania równolegle dwóch rachunków do opłacania składek KRUS realizacja nowo przyjętych przepisów w sposób prawidłowy jest dla banków obiektywnie utrudniona.

A jaki pomysł ma sektor bankowy aby ten węzeł gordyjski rozwiązać?

Pierwsza kwestia to kampania informacyjna skierowana do rolników,, aby prawidłowo oznaczali swoje przelewy i wskazywali właściwe rachunki. W przeciwnym przypadku – jeśli bank nie rozpozna intencji rolnika – środki kierowane do KRUS będą pobrane z rachunku bieżącego. Innej możliwości, od strony technicznej w tej chwili nie mamy. Czyli jest potrzebna duża akcja informacyjna.

Poza tym apelujemy o to,  aby rozwiązanie docelowe – jeden rachunek KRUS został wdrożony jak najszybciej i aby  stare rachunki KRUS zostały zamknięte jak najszybciej, oczywiście z uprzednim poinformowaniem banków o tym kiedy to nastąpi.

Dlaczego to co ma się zdarzyć po 30 czerwca 2023 roku nie może się wydarzyć teraz, czyli od 1 stycznia 2022 roku?

Odpowiedzi na to pytanie powinien udzielić KRUS. My dostaliśmy informację, że nie ma możliwości uruchomienia docelowego rozwiązania  już teraz. Nie ma również możliwości zlikwidowania starych rachunków od 1 stycznia 2022 roku.

To jest temat, który zaskoczył sektor bankowy. Nie byliśmy informowani o tego typu rozwiązaniach dotyczących okresu przejściowego, na etapie tworzenia tego rozwiązania. Nie byliśmy informowani o planach zachowania dwóch rodzajów rachunków w KRUS.

Zawiodła komunikacja. Konsultacje były prowadzone pomiędzy KRUS a ministerstwem finansów, natomiast sektor bankowy był pominięty, a to właśnie on będzie wykonawcą przewidzianych ustawami zadań.

Ale podobne rozwiązanie dotyczące firm płacących składki funkcjonuje dobrze w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych? Tam nie było problemów?

Tak, nie było problemu z ZUS. Rozwiązanie zusowskie jest w zasadzie lustrzanym rozwiązaniem, które ostatecznie ma być wdrożone w KRUS.

Po prostu z dniem wejścia w życie nowych przepisów ZUS zlikwidował stare rachunki, wprowadzono nowe dedykowane rachunki, co pozwoliło na w miarę płynne wdrożenie nowych przepisów