Zagranica: Nadzieje i kontrowersje

Maciej Pyka

Wizje unii bankowej

Unia bankowa (nosząca oficjalnie nazwę zintegrowanych ram finansowych) jest obok polityki gospodarczej, zintegrowanych ram budżetowych oraz demokratycznej legitymizacji jednym z czterech elementów unii gospodarczej i walutowej, której zarysy zostały przedstawione 28-29 czerwca 2012 r. na szczycie Rady Europejskiej przez jej przewodniczącego Hermana van Rompuya.

Swój cel unia bankowa ma osiągnąć poprzez dwa kluczowe systemy, z których pierwszym jest jednolity europejski system nadzoru bankowego, zaś drugim europejski system gwarantowania depozytów oraz europejski system restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.

Za pierwszy ze wspomnianych elementów (Single Supervisory Mechanism – SSM) odpowiedzialny będzie Europejski Bank Centralny, zaś obowiązkowym nadzorem objęte zostaną wszystkie banki strefy euro. Głównym organem SSM będzie Rada Nadzorców składająca się z przedstawicieli EBC, jak również instytucji nadzorczych poszczególnych krajów członkowskich. EBC będzie sprawował bezpośredni nadzór tylko nad bankami o aktywach przekraczających 30 mld euro, bankami, które odpowiadają za ponad 20 proc. PKB państwa, w którym mają siedzibę oraz tymi, które zwróciły się lub korzystają z pomocy Europejskiego Funduszu Stabilności Finansowej czy Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego. Rada Nadzorców będzie mogła jednak w dowolnej chwili przejąć nadzór nad którymkolwiek z około 6400 banków strefy euro lub nawet (w porozumieniu z krajowymi regulatorami) odebrać takiej instytucji licencję bankową. Kraje nieużywające wspólnej waluty będą mogły dobrowolnie nawiązać z EBC ścisłą współpracę, przez co włączą swoje banki pod SSM oraz zapewnią sobie prawo do uczestniczenia w Radzie Nadzorców. Jednolity europejski system nadzoru bankowego ma rozpocząć swoje działanie w połowie przyszłego roku, zaś Polska nie podjęła jeszcze decyzji, czy zechce nawiązać z EBC współpracę w tej sprawie.

Drugą, bardziej kontrowersyjną, częścią unii bankowej stanowić będzie Single Resolution Mechanism (SRM), czyli centralny unijny organ do spraw likwidacji i restrukturyzacji wspólnotowych banków. SRM miałby być o upadających bankach informowany przez EBC, po czym rozwiązywałby ich problem przy współpracy ze swoimi odpowiednikami w państwach członkowskich. Rada do spraw restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji analizowałaby zagrożony bank, ustanawiała plan restrukturyzacyjny i ostatecznie nadzorowała jego wykonanie. Projekt SRM zakłada również, że kraje strefy euro ...