Zagranica: Kłopoty bratanka

Jerzy Szygiel

Warto zacząć właśnie od tych sankcji, bo choć oficjalnie nie mają one żadnego związku z trzema otwartymi 17 stycznia procedurami karnymi, są na Węgrzech interpretowane jako swoisty szantaż, który ma wymóc korektę kontrowersyjnych posunięć politycznych prawicowego rządu Viktora Orbana. Komisja rozpoczęła spór prawny o trzy sprawy: nowe węgierskie przepisy naruszające niezależność banku centralnego (gwarantuje ją traktat z Maastricht), niezależność urzędu ochrony danych osobowych i reformę wymiaru sprawiedliwości obniżającą wiek emerytalny sędziów. Sankcje jednak mają odnosić się do węgierskiej dyscypliny budżetowej. Komisja zarzuca Węgrom, że niski, zgodny z wymaganiami Unii deficyt budżetowy (tylko 2,6 proc. PKB w 2011 r., prognoza 2,8 proc. w 2012 r.) uzyskali oni nie poprzez wymagane reformy tylko pojedyncze posunięcia, które takiego wyniku nie mogą utrwalić. Faktycznie, oprócz wprowadzenia różnorodnych oszczędności znacjonalizowano np. prywatne fundusze emerytalne, z drugiej jednak strony – w Unii jest poza nimi dwadzieścia krajów, których deficyt przekracza dozwolone 3 proc. PKB i nikt takiej armaty przeciw nim nie wytoczył. Komisja grozi wstrzymaniem europejskich funduszy spójności dla Węgier – to zaś jest precedensem.

Kłótnia o bank centralny

Owe groźby, jak też konflikt na tle pożyczki 15-20 mld euro z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wiążą się przede wszystkim z uchwalonymi 24 grudnia zeszłego roku przepisami o banku centralnym Węgier – ten problem już w fazie projektu stanowił centrum sporu. Jeden z nowych przepisów przewiduje zwiększenie liczby członków zarządu banku, co umożliwiłoby umieszczenie w nim osób popierających politykę gospodarczą rządu, drugi łączy władze nadzoru rynków finansowych (odpowiednik polskiej Komisji Nadzoru Finansowego) z bankiem centralnym.

Takie reformy przeprowadzono w wielu krajach (niedawno w Wielkiej Brytanii), jednak w tym wypadku szef banku centralnego byłby jedynie wiceprzewodniczącym nowej instytucji, podlegającym prezesowi nominowanemu bezpośrednio przez rząd. Konkretnie pozwoliłoby to rządowi zneutralizować ...