Zagranica: Banki znowu na widelcu

Jerzy Szygiel

Dla prasy sprawa jest ciekawa o tyle, że wśród tych nazwisk są osoby wchodzące w skład elit politycznych, często tych samych, które wzywają do ograniczenia zjawiska ucieczek podatkowych. Ofiarą uboczną tych porachunków mogą być liczne banki, o ile różnym narodowym regulatorom uda się wyciągnąć coś naprawdę konkretnego z danych, którymi dysponują wybrane media. Autorem rewelacji jest niezbyt wcześniej znane Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (ICIJ) z Waszyngtonu. Mniej więcej rok temu jeden z australijskich członków tej organizacji dostał anonimową paczkę z twardym dyskiem, który dało się rozszyfrować dopiero w Stanach.

To 260 gigabajtów danych, olbrzymie archiwum – 162 razy większe niż zespół danych ze sprawy Wiki Leaks. Do zbioru należą najróżniejsze dokumenty – szyfrowane faksy, kopie paszportów, korespondencja bankowa, tysiące zestawień w Excelu i plikach PDF oraz inne informacje pochodzące głównie z dwóch przedsiębiorstw wyspecjalizowanych w zakładaniu spółek offshore: Commonwealth Trust Limited z Brytyjskich Wysp Dziewiczych i Portcullis Trustnet z Singapuru. ICIJ chwali się, że położyło rękę na danych 122 tys. spółek i ma nazwiska 130 tys. osób ze 140 krajów: chodzi więc o wielką chmurę. Ale jaki z tego będzie deszcz?

Waszyngtońska organizacja zrobiła z tego wielkie uderzenie medialne: tego samego dnia 36 mediów, jak Washington Post, BBC, Le Monde, Der Spiegel, Asahi Shimbun, wyjawiło wielkie liczby i kilka nazwisk, na razie głównie z krajów Trzeciego Świata – nazwiska polityków zachodnich póki co się nie pojawiły, tylko trochę znanych biznesmenów, często już nieżyjących. Ujawniono np. nazwisko mongolskiego ministra, dzieci kilku podrzędnych dyktatorów z Azji, kilku polityków rosyjskich niższej rangi, paru kolekcjonerów sztuki i handlarzy diamentów. W USA na liście znalazła się Denise Rich, która zbierała fundusze wyborcze dla partii demokratycznej, w Europie Jean-Jacques Augier z Francji, który organizował fundusze wyborcze aktualnego prezydenta, w Kanadzie i Hiszpanii kilku znanych adwokatów. Reszta ujawnionych to całkiem anonimowi biznesmeni. Samo to żadnej burzy politycznej póki co nie wywoła.

Nic nowego?

Tym niemniej prasa akcentuje rolę wielkich międzynarodowych banków w organizacji procederu ucieczek podatkowych, które ...