XII Kongres Finansowania Nieruchomości Mieszkaniowych

Fot. Marzena Stokłosa

Prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkiewicz swe przemówienie inauguracyjne rozpoczął od przypomnienia największych osiągnięć gospodarczych minionego ćwierćwiecza – ze szczególnym zwróceniem uwagi na budowę nowoczesnego systemu bankowego, pozwalającego na finansowanie nieruchomości mieszkaniowych setek tysięcy Polaków, pomimo braku skutecznej i konsekwentnej polityki mieszkaniowej. Dzisiejsza bankowość – jak przypomniał prezes ZBP – to jeden z najnowocześniejszych systemów płatniczo-rozliczeniowych w świecie, niezwykle skuteczny system wymiany informacji o kredytach i kredytobiorcach, to wreszcie 180 tysięczna rzesza obecnych pracowników banków i przeszło 400 tysięcy osób, które przewinęły się przez banki w minionych 25 latach. Ale efektów działania polskiej bankowości szukać należy nie tylko na rynku finansowym; to dzięki nieoprocentowanym rezerwom obowiązkowym banków możliwe było zbudowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Prezes ZBP zwrócił uwagę również na pewne, wyjątkowo szkodliwe mity na temat polskiej bankowości – jak choćby bezpodstawne przeświadczenie, iż polskie banki dużą część zysków transferują za granicę. W rzeczywistości już od ponad 20 lat przeszło 80 proc. zysków banki przeznaczają na fundusze własne. Równie fałszywy jest pogląd, jakoby sektor bankowy przewidział rychłą aprecjację szwajcarskiej waluty. Przytaczając przykład wojny na Ukrainie czy wydarzeń na Bliskim Wschodzie prezes ZBP przypomniał, iż wielu współczesnych kryzysów – tak politycznych jak również gospodarczych – nie sposób przewidzieć.

Fot. Marzena Stokłosa

Odnosząc się do problemów kredytobiorców hipotecznych – nie tylko zresztą walutowych – prezes Krzysztof Pietraszkiewicz przypomniał takie instrumenty jak tzw. sześciopak, czyli pakiet wsparcia opracowany przez ZBP, czy też uchwaloną pod sam koniec poprzedniej kadencji Sejmu ustawę o pomocy dla kredytobiorców mieszkaniowych – notabene bazującą na jednej z propozycji opracowanych z inicjatywy sektora bankowego. Ustawa ta pozwala skorzystać ze wsparcia również posiadaczom kredytów w polskiej walucie. – Trzeba pamiętać, że kredytobiorcy walutowi są w zdecydowanej większości w lepszej sytuacji niż złotowi – przypomniał prezes ZBP. Inną kwestią, na którą w przemówieniu inauguracyjnym zwrócił uwagę Krzysztof Pietraszkiewicz, była konieczność refleksji nad polityką przestrzenną. – Przez błędy tej dziedzinie ludzie wydają nierzadko 30 proc. swych dochodów na dojazdy do pracy – przypomniał prezes ZBP. Po raz kolejny prezes ZBP zaapelował o promowanie wśród Polaków skłonności do oszczędzania, również na cele mieszkaniowe. W tym celu konieczne jest powołanie systemu stabilizowania finansowania mieszkalnictwa w postaci kas oszczędnościowo-budowlanych.

Kolejnym punktem kongresu było wręczenie nagrody Kwartalnika Finansowanie Nieruchomości – „Szklane Domy”. W tym roku laureatką wyróżnienia, przyznawanego z uwagi na wybitne zasługi dla rynku nieruchomości i finansowania nieruchomości, została prof. dr hab. Ewa Kucharska – Stasiak, zastępca dyrektora Instytutu Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Łódzkiego. Odbierając wyróżnienie, prof. Kucharska-Stasiak przypomniała, że do dziś nie zostały rozwiązane w sposób należyty, chociażby takie kwestie jak prawidłowa definicja i zrozumienie wartości rynkowej. – W ZBP widzę sprzymierzeńca w realizacji marzeń na tym obszarze – podkreśliła laureatka nagrody „Szklane Domy”.

„Ocena stabilności sektora bankowego w kontekście rozwiązań problemu kredytów walutowych” – taki tytuł nosiło wystąpienie Andrzeja Banasiaka, dyrektora Departamentu Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. W swej prezentacji dyrektor Andrzej Banasiak przypomniał narodziny rynku kredytów hipotecznych w Polsce – wskazując, że do roku 2012 poziom stóp procentowych w zasadzie nie pozwalał na masową akcję kredytową w tej branży. – Każda działalność kredytowa wiążę się z ryzykami. Nie można budować iluzji że jest inaczej – stwierdził Andrzej Banasiak, odnosząc się do – jak to sam określił – lekcji, jaką dla polskiego rynku finansowego jak i społeczeństwa stały się kredyty denominowane w walucie obcej. Prelegent podkreślił, że przyczyną frustracji przeważającej części kredytobiorców walutowych bynajmniej nie jest niezdolność do spłaty zobowiązania – tylko świadomość, że wartość rat pozostałych do spłaty wciąż przekracza wartość nieruchomości.

W kolejnej prezentacji dr Jacek Łaszek, prof. Szkoły Głównej Handlowej i doradca prezesa NBP podjął się niełatwego zadania oceny rozwoju sektora nieruchomości w Polsce. Prelegent przypomniał, że w ostatnich 200 latach dziejów świata – od tego czasu w zasadzie mówić możemy o rynku nieruchomości z prawdziwego zdarzenia – w polityce mieszkaniowej nie sprawdziła się ani koncepcja skrajnie wolnorynkowa, ani w pełni etatystyczna – zakładająca pełne pokrycie potrzeb mieszkaniowych przez państwo. Zdaniem dr Jacka Łaszka, to właśnie deregulacja rynku nieruchomości mieszkaniowych w drugiej połowie ubiegłego stulecia przyczyniła się zarówno do kryzysów azjatyckich, jak również do globalnego kryzysu lat 2007 – 2011. – Kryzysy mieszkaniowe to zła polityka gospodarcza i biznes wykorzystujący te słabości – podkreślił prelegent.

Fot. Marzena Stokłosa

Pierwszą część Kongresu zakończyła debata ekspercka poświęcona nowym regulacjom dla bankowości hipotecznej i wpływowi tych przepisów na finansowanie nieruchomości mieszkaniowych przez polskie banki. W debacie, moderowanej przez prezesa mBanku Hipotecznego SA, udział wzięli: Piotr Bednarski, dyrektor ds. regulacyjnych PwC, Lider CEE- Regulations, dr Krzysztof Puchalski, członek zarządu Pekao Banku Hipotecznego, dr Adam Stopyra, adwokat w CMS Cameron McKenna oraz Marek Szcześniak, wiceprezes zarządu PKO Banku Hipotecznego. Paneliści dyskutowali między innymi o tym w jaki sposób nowe przepisy wpłyną na udrożnienie emisji listów zastawnych, jaki model współpracy pomiędzy bankiem hipotecznym a bankiem uniwersalnym wydaje się najkorzystniejszy w określonych okolicznościach, a także o wyzwaniach związanych z przelewem wierzytelności z banku uniwersalnego do hipotecznego. Uczestnicy panelu byli zgodni co do tego, że współpraca pomiędzy oboma rodzajami banków powinna prowadzić do optymalizacji procesów, a nie do wzajemnego dublowania się obowiązków.

Karol Jerzy Mórawski