Wyzwania bankowości 2025
Przedstawiciel Akademii zachęcił uczestników do aktywnej dyskusji i stawiania pytań, nawiązujących do tyleż istotnych, co złożonych problemów polskiego rynku finansowego.
O tym, z jakimi wyzwaniami zmaga się obecnie polska bankowość, mówił dr Tadeusz Białek, prezes ZBP. Przypomniał on, iż w ostatnich dwóch latach polska gospodarka istotnie przyspieszyła; po fatalnym roku 2023, kiedy PKB zwiększył się zaledwie o 0,2%, rok później odnotowaliśmy już trzyprocentowy wzrost, a obecnie mamy szansę poprawić ten rezultat o kolejny punkt procentowy.
To dobry wynik, zwłaszcza w sytuacji geopolitycznej Polski jako państwa przyfrontowego. Wiele wskazuje, iż korzystny trend będzie kontynuowany: według prognoz Banku Światowego, średnioroczny wzrost gospodarczy Polski w kolejnej dekadzie ma wynieść 3,1%, co pozwoliłoby zająć 18 pozycję wśród gospodarek świata do 2030 roku.
Kłopot z poziomem inwestycji
Ten dobry obraz zakłóca niski poziom inwestycji; ich liczba wprawdzie zwiększyła się w ostatnich latach, niemniej w dalszym ciągu pozostaje poniżej oczekiwań. Sektor bankowy dysponuje nadpłynnością, jest zatem w stanie odpowiedzieć na potrzeby inwestycyjne, jednak potrzeba zwiększenia aktywności po stronie popytowej, w czym państwo mogłoby wesprzeć przedsiębiorców.
Rzecz w tym, iż w ujęciu realnym przychody przedsiębiorstw sektora niefinansowego w 2 kwartale 2025 r. zmniejszyły się o 1,5% w zestawieniu z okresem poprzedzającym, a ich wynik finansowy wzrósł realnie jedynie o 0,3%, przy nominalnym zwiększeniu o 4,4%.
Bardzo niepokojąca jest sytuacja finansów publicznych; brakuje działań, hamujących wzrost wydatków przy mniejszych wpływach do budżetu. Prezes ZBP podkreślił, iż chodzi tu nie tyle o nakłady na obronność, ale przede wszystkim koszty rozbudowanych programów społecznych.
Tak szybki wzrost zadłużenia państwa podważa zaufanie inwestorów. Problematyczny jest również wysoki udział obligacji Skarbu Państwa i gwarantowanych przez państwo w aktywach sektora bankowego. Ta sytuacja, jak podkreślił dr Tadeusz Białek, jest bezprecedensowa w skali globalnej i niezdrowa dla sektora.
Wyzwania transformacyjne
Tymczasem przed polską gospodarką stoją poważne, długofalowe wyzwania. Należy do nich m.in. transformacja energetyczna, której łączne koszty do 2040 roku mogą wynieść nawet 1,6 biliona złotych. Sama tylko budowa siłowni jądrowej to blisko 200 mld złotych, a kolejne 150 mld pochłonie modernizacja sieci.
Sektor bankowy jest kluczowy dla finansowania tych inwestycji, niemniej przy obecnych jego rozmiarach i limitach koncentracji, finansowanie tak dużych projektów będzie trudnym zadaniem. Niezbędne będą gwarancje państwowe oraz zaangażowanie zagranicznych partnerów instytucjonalnych.
Generalnie należy potwierdzić, iż banki dobrze wykorzystały okres wyższych stóp procentowych, prowadząc do zwiększenia akcji kredytowej. Rok 2025 prawdopodobnie okaże się rekordowy pod względem wartości udzielonych kredytów hipotecznych – łączna wartość osiągnąć może ponad 100 mld złotych.
Wyzwania dla sektora bankowego
Rzecz w tym, że w roku bieżącym rozpoczął się proces obniżek stóp procentowych, który bez wątpienia wpłynie negatywnie na wyniki odsetkowe banków.
To nie jedyny problem, jaki stoi przed sektorem; nie mniej istotne są wyzwania regulacyjne. Już dziś ryzyko prawne przewyższyło ryzyko kredytowe, co jest historycznym precedensem. To rezultat m.in. masowego podważania długoterminowych umów cywilnych: Zjawisko to rozszerza się poza kredyty frankowe, obejmując kolejne obszary rynku produktów dla klienta indywidualnego.
Czytaj także: Polskie banki mają więcej instrumentów dłużnych, głównie Skarbu Państwa, niż kredytów
Na problem ten zwrócił już uwagę Komitet Sprawiedliwości Finansowej, określając tak niepokojący trend jako „instrumentalizację ochrony konsumenckiej” przez kancelarie prawne. Do tego dochodzą plany odnośnie zwiększenia obciążeń podatkowych dla bankowości.
Dziś to jedyna branża, którą obciąża się dodatkowymi ciężarami fiskalnymi, mimo że już jest największym i najbardziej sumiennym płatnikiem podatków, a także obsługuje ponad 50% potrzeb pożyczkowych skarbu państwa.
Banki wspierają również państwo w budowie cyfrowej administracji, w tym dostępie obywateli do usług publicznych poprzez wdrożenie Profilu Zaufanego.
Prezes ZBP przypomniał, iż propozycja podwyżki stawki CIT budzi sprzeciw konstytucjonalistów i Biura Legislacyjnego Senatu, wskazujących na ryzyko odszkodowawcze dla skarbu państwa.
