Wsparcie dla działalności badawczo-rozwojowej to ważny element misji BGK
Karol Mórawski, aleBank.pl: Jakie zmiany wymusiła pandemia w obszarze finansowania przedsięwzięć badawczo-rozwojowych, i co te zmiany oznaczają dla BGK jako państwowego banku rozwoju?
Paweł Chorąży, BGK: Wraz z początkiem pandemii BGK wprowadził pierwsze ułatwienia dla przedsiębiorców ubiegających się o Kredyt na innowacje technologiczne. 1 czerwca 2020 r. uruchomiliśmy nowy konkurs, w którym wprowadziliśmy znaczące zmiany do Kredytu na innowacje technologiczne PO IR, mające na celu dostosowanie produktu do zmienionej sytuacji gospodarczej sektora MŚP.
System gwarancji BGK został odpowiednio dostosowany do sytuacji wywołanej skutkami pandemii COVID-19. Istotne znaczenie dla firm innowacyjnych i efektywnych ekologicznie ma gwarancja Biznesmax
Zmiany dotyczyły kluczowych kwestii, m.in. rozszerzyliśmy katalog wydatków możliwych do objęcia wsparciem, wydłużyliśmy czas na załatwienie formalności związanych z podpisaniem umowy, zwiększyliśmy maksymalny udział kredytu technologicznego, udzielanego przez banki kredytujące w źródłach finansowania projektu oraz znieśliśmy dotychczas obowiązujący limit 6 mln zł dotacji na projekt. Przyniosło to wymierny skutek – zakończony 5 stycznia 2021 r. konkurs był rekordowy pod względem liczby i wartości złożonych wniosków o dofinansowanie.
Także i system gwarancji BGK został odpowiednio dostosowany do sytuacji wywołanej skutkami pandemii COVID-19. Wśród produktów gwarancyjnych istotne znaczenie dla firm innowacyjnych i efektywnych ekologicznie ma gwarancja Biznesmax, wzbogacona o dodatkowy komponent wsparcia w postaci dotacji na spłatę odsetek.
Na przestrzeni od kwietnia do lipca 2020 r. produkt ten został zmodyfikowany i uproszczony, tak aby jeszcze więcej przedsiębiorców mogło skorzystać z zabezpieczenia spłaty kredytu w formie gwarancji, której celem jest ułatwienie dostępu do finansowania, w tym poprawa warunków kredytowania.
Nowe warunki obejmują:
– rozszerzenie zastosowania gwarancji na kredyty obrotowe, w tym kredyty w rachunku bieżącym (kredyty płynnościowe na czas walki z pandemią COVID 19);
– rezygnację z katalogu kosztów kwalifikowalnych i obowiązku przedkładania planu projektu inwestycyjnego (w przypadku gwarancji stanowiącej pomoc de minimis);
– nowe kryterium dla firm efektywnych ekologicznie (dostęp kredytów obrotowych oraz inwestycyjnych niekoniecznie związanych z efektem ekologicznym);
– wydłużenie do końca 2021 r. okresu obowiązywania 5% stawki rocznej dla wyliczenia dopłaty do oprocentowania kredytu, którą objęto zarówno kredyty obrotowe jak i inwestycyjne.
W palecie produktów BGK występują liczne instrumenty, służące wspieraniu innowacyjności. Które z nich są dedykowane działaniom rozwojowym, a które spośród produktów o charakterze ogólnym mogą odgrywać istotne znaczenie dla rozwoju polskiego sektora B+R?
‒ BGK, będąc krajowym bankiem rozwoju, kładzie duży nacisk na tworzenie zaplecza produktowego. Tam, gdzie bezpośrednia oferta produktowa Banku nie może dotrzeć, realizowana jest działalność o charakterze kreującym, z inicjatywy BGK na rynku powstają liczne instrumenty, także wspierające sektor B+R.
Jedną z nich, dedykowaną przedsiębiorcom prowadzącym działalność badawczo rozwojową, są instrumenty kapitałowe tworzone ze środków europejskich powierzonych BGK. Dzięki produktom kapitałowym, w których Bank występuje jako inwestor publiczny, powstało wiele funduszy venture capital (o zasięgu regionalnym oraz krajowym), oferujących finansowanie na innowacyjne przedsięwzięcia przedsiębiorstw, w tym działalność B+R. W zamian za część praw udziałowych w spółkach fundusze venture capital ofertują finansowanie oraz wsparcie biznesowe.
Z kolei Kredyt na innowacje technologiczne to pomoc skierowana do przedsiębiorców, którzy poszukują finansowania na wdrożenie wyników prac B+R przeprowadzonych we własnym zakresie, we współpracy z jednostką naukowo-badawczą lub nabytych od zewnętrznego podmiotu np. w formie licencji.
Jest to naturalna kontynuacja wsparcia dla projektów, które otrzymały dotację np. na opracowanie nowej technologii z NCBiR. Projekt musi polegać na uruchomieniu na podstawie wdrażanej technologii produkcji nowych produktów lub usług – im wyższy poziom nowości produktu tym wyższa szansa na uzyskanie dofinansowania.
Dzięki produktom kapitałowym, w których Bank występuje jako inwestor publiczny, powstało wiele funduszy venture capital, oferujących finansowanie na innowacyjne przedsięwzięcia przedsiębiorstw, w tym działalność B+R
W ofercie BGK instrumentem wspierającym rozwój innowacyjności jest też bezpłatna gwarancja Biznesmax z dopłatą do oprocentowania, która zabezpiecza spłatę do 80% kredytu obrotowego i inwestycyjnego dla firm innowacyjnych, w tym firm, które mają status centrum badawczo-rozwojowego lub posiadają funkcjonujący dział badawczo-rozwojowy w strukturze organizacyjnej firmy.
Kredyty zabezpieczone gwarancją finansują m.in. projekty polegające na wdrożeniu własnych lub nabytych wyników prac B+R, w celu wprowadzenia na rynek nowych lub ulepszonych produktów lub procesów.
Czytaj także: Gwarancje BGK pomogły firmom utrzymać płynność finansową i uniknąć zwolnień
Innowacyjność to nie tylko sfera gospodarki realnej, ale i samorządy. Czy można wskazać instrumenty dostępne w palecie BGK, które mogą być wykorzystywane do wdrażania rozwiązań technologicznych w samorządach i realizacji przedsięwzięć o charakterze innowacyjnym, w rodzaju smart city? Jeśli tak, to jakie jest wykorzystanie tych instrumentów?
‒ Kredyt na innowacje technologiczne kierowany jest do przedsiębiorstw sektora MŚP, czyli takich, które zatrudniają maksymalnie 250 osób i wykazują roczny obrót nieprzekraczający 50 mln EUR. Przy określaniu tych wartości brane są pod uwagę nie tylko parametry firmy wnioskującej o wsparcie, lecz również ewentualnych przedsiębiorstw powiązanych z wnioskodawcą.
Instrumenty kapitałowe również dedykowane są mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, co ogranicza możliwość skorzystania z nich przez samorządy czy spółki samorządowe. Wymierną korzyścią dla regionów jest to, że wiele projektów finansowanych przez instrumenty kapitałowe tworzy rozwiązania, które mogłyby być zaimplementowane przez samorządy, w celu poprawy jakości życia mieszkańców (dot. między innymi branży medycznej, recyclingu, zużycia energii, IT).
A zatem samorządy mogą być odbiorcą innowacyjnych produktów i usług stworzonych dzięki instrumentom BGK. Dobrym przykładem jest np. opracowywane urządzenia do samodzielnego przeprowadzania badań przez pacjenta, tzw. kiosk medyczny, który może skutecznie odciążyć system podstawowej opieki zdrowotnej i zwiększyć dostępność lekarzy.
Wśród innych użytecznych projektów można wymienić: system do automatyzacji procesu gospodarki odpadami w przemyśle, przedsięwzięcie polegające na poprawie efektywności uzdatniania szkła, produkcję biodegradowalnych jednorazowych naczyń i opakowań z surowców roślinnych, system do zarządzania i sprzedaży nadwyżek energii wytworzonej przez dachowe panele słoneczne, czy system do efektywnego zarządzania oświetleniem miejskim.
Samorządy mogą być odbiorcą innowacyjnych produktów i usług stworzonych dzięki instrumentom BGK
Projekty cały czas napływają, więc potencjał do powstania „smart” regionów, miast jest bardzo duży, w szczególności wśród samorządów otwartych na innowacyjne rozwiązania, również powstałe na komercyjnym rynku.
Czytaj także: Raport: Horyzonty Bankowości 2021 | BANKI DLA GOSPODARKI | Finansowanie MŚP
W jakim stopniu pandemia wpłynęła na zapotrzebowanie w zakresie wsparcia badań i rozwoju? Czy polscy przedsiębiorcy dalej chętnie sięgają po produkty z tej kategorii, a jeśli tak, to po jakie?
‒ Kredyt na innowacje technologiczne od początku funkcjonowania cieszył się dużą popularnością wśród przedsiębiorców. Zmiany wprowadzone w ostatnim konkursie tylko wzmocniły to zainteresowanie – złożono łącznie 923 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę wsparcia ponad 3,84 mld zł. To przeszło 10-krotnie więcej, niż 350 mln zł pierwotnie przeznaczonych na wsparcie przedsiębiorców w tym konkursie.
BGK obecnie stara się zwiększyć dostępność środków. O dofinansowanie wnioskują często przedsiębiorstwa, które otrzymały już pomoc z BGK na inny projekt, lecz zachęcone dobrą współpracą chcą się dalej rozwijać przy naszym wsparciu. To pokazuje wiarygodność BGK jako partnera dla polskich przedsiębiorców.
Z naszych obserwacji wynika, że pandemia nie zahamowała działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw, które wspierają się instrumentami kapitałowymi. Tempo budowy portfeli przez fundusze venture capital utrzymuje się na stabilnym poziomie.
Kredyt na innowacje technologiczne (…) złożono łącznie 923 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę wsparcia ponad 3,84 mld zł
Oczywiście pandemia odcisnęła piętno na części biznesów, które ze względu na wprowadzane ograniczenia musiały przemodelować swoje pierwotne założenia, zmienić grupę odbiorców (dobrym przykładem są rozwiązania dla branży gastronomicznej czy turystycznej/hotelarskiej) lub odłożyć w czasie niektóre działania, np. badania kliniczne prowadzone w placówkach medycznych. W takich sytuacjach pozyskane przez przedsiębiorstwa fundusze mogą mieć kluczowe znaczenie dla przetrwania trudniejszego okresu.
Trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej w czasie pandemii spowodowały wśród przedsiębiorców zwiększenie potrzeb w zakresie finansowania o charakterze płynnościowym. Obserwujemy zdecydowanie więcej udzielanych gwarancji w celu zabezpieczenia kredytów obrotowych. W 2020 roku wartość udzielonych gwarancji Biznesmax zwiększył się blisko czterokrotnie w porównania do 2019 roku.
Jak kształtuje się współpraca BGK i banków komercyjnych w dziedzinie finansowania prorozwojowego?
‒ BGK to bank rozwoju, którego rolą jest partnerstwo z sektorem bankowym. Współpraca z bankami kredytującymi jest również nieodzownym elementem Kredytu na innowacje technologiczne.
Współpracujemy z 20 bankami – zapewnia to wygodny i konkurencyjny dostęp przedsiębiorców do możliwości skorzystania z naszego wsparcia
To banki kredytujące udzielają przedsiębiorcy szczególnej formy kredytu inwestycyjnego, jakim jest kredyt technologiczny, który finansuje wydatki np. na zakup maszyn i urządzeń oraz budowę hali produkcyjnej. Dotacja wypłacana przez BGK spłaca za przedsiębiorcę część lub nawet całość tego kredytu – w zależności od miejsca realizacji inwestycji i wielkości przedsiębiorcy dofinansowanie może wynosić nawet 70% wartości wydatków bezpośrednio związanych z inwestycją.
Współpracujemy z 20 bankami działającymi na terenie Polski – zapewnia to wygodny i konkurencyjny dostęp przedsiębiorców do możliwości skorzystania z naszego wsparcia. BGK od wielu lat rozwija współpracuję z bankami krajowymi (komercyjnymi i spółdzielczymi) w zakresie wspierania dostępu do finansowania. Bank obecnie posiada w swojej ofercie szereg gwarancji zabezpieczających spłatę kredytów lub limitów faktoringowych.
Gwarancje Biznesmax, jak i pozostałe produkty gwarancyjne udzielane są w trybie portfelowym za pośrednictwem banków kredytujących, które zawarły z BGK umowę o współpracy
