VIII Forum BOMIS Wyceny: czy maszyna jest bezpiecznym zabezpieczeniem pożyczki?
Nie chodzi tu bynajmniej o rodzajowe lub branżowe rozgraniczenia funkcjonujących w firmach środków technicznych, lecz o rozumienie tego aktywa w kontekście jego księgowego ujęcia vis fizycznego i prawnego stan faktycznego.
Jeśli klient przedstawia jako zabezpieczenie oczekiwanego finansowania np. dwukomorowy piec do laminowania szkła i rekomenduje go jako pozycję figurującą w księgach finansowych o istotnej wartości, to zasadnym jest skonfrontowanie wartości księgowej z wartością rynkową, a także wyliczenie jej wartości likwidacyjnej przy sprzedaży wymuszonej.
Potwierdzanie tożsamości maszyny i legalności jej eksploatacji
Ta oczywistość staje się jednak dylematem dla wszystkich zainteresowanych, gdy podczas rzeczoznawczej wizji lokalnej potwierdzić można jedynie organoleptycznie, że na hali produkcyjnej stoi przedmiot znacznych rozmiarów, zwany środkiem technicznym. Trudno natomiast potwierdzić tożsamości maszyny i legalność jej eksploatacji.
Dowolna, co do przeznaczenia maszyna, nowa czy używana, jeśli jest wykorzystywana w zakładzie pracy staje się sprzętem roboczym, zdefiniowanym przez Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, a to z kolei wynika z Dyrektywy Narzędziowej 2009/104/WE i z Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE.
Nawet nowe środki techniczne, ometkowane tabliczkami znamionowymi nie mają wartości rynkowej dopóty, dopóki władający nimi lub właściciel nie okaże specyficznego dla danego środka technicznego dokumentu potwierdzającego jego legalną i bezpieczną eksploatację. Niech nie zwiedzie czujności pracownika banku zdjęcie tabliczki znamionowej i znaku CE, bowiem te wydrukować i nakleić może każdy zainteresowany.
Brak spełnienia minimalnych wymagań to brak wartości rynkowej. Oczywiście rzeczoznawca wyceniający może w dobrej wierze postawić hipotezę co do wartości takiej maszyny. Taką praktykę stosują rzeczoznawcy, gdy istnieją szanse w mierzalnej perspektywie czasowej na uzupełnienie lub wypracowanie tej dokumentacji. Wówczas wartość hipotetyczna staje się wartością rynkową i daje podstawy do szacowania wartości likwidacyjnej na potrzeby zabezpieczenia finansowania bankowego.
Zatem, faktura zakupowa maszyny widniejąca w ewidencji księgowej nie stanowi o jej wartości rynkowej, ani nie może być podstawą do szacowania wartości likwidacyjnej na potrzeby zabezpieczenia wierzytelności. Również projektowana ex ante wartość dochodowa maszyny nie jest miarodajnym kryterium ustanowienia zabezpieczenia, o ile bank nie planuje własnego przebranżowienia z sektora usług finansowych na produkcję przemysłową…
Sam fakt posiadania dokumentu z owalną pieczątką zwanego „operatem” tym bardziej nie jest gwarancją jakiejkolwiek wartości przedmiotu zabezpieczenia!
VIII Forum BOMIS Wyceny
Kluczowe znaczenie ma samoświadomość pracownika banku – jakich dokumentów oczekiwać od klienta, by mieć pewność, że maszyna istnieje i może być legalnie dopuszczona do eksploatacji, a tym samym ma wartość rynkową i w razie niepożądanych zdarzeń szybko zostanie zbyta.
Ta wiedza nie musi być implementowana w bezpośrednie relacje sprzedażowe przez opiekunów klienta i doradców kredytowych. Działają bowiem na rynku usług rzeczoznawczych wykwalifikowani specjaliści, którzy służą swoimi kompetencjami tak bankom, jak i ich klientom.
Podczas VIII Forum BOMIS Wyceny 26 października 2023 r. (live online) eksperci zaprezentują pro bono wszystkim zainteresowanym swoje doświadczenia i rekomendacje.
Patronem medialnym Forum jest BANK.pl.
Zapraszamy do wspólnego tworzenia bezpiecznego standardu finansowania maszyn i ustanawiania zabezpieczeń na maszynach.
Marzena Raźniewska-Półkoszek,
prezes zarządu Fundacji BOMIS
