Temat numeru: Wymierna wartość audytu

Sławomir Dolecki

Badanie sprawozdań finansowych i zgodności działania instytucji finansowych z obowiązującymi regulacjami to proces niezwykle złożony, koncentrujący się głównie na weryfikacji dokumentacji, ale także systemów teleinformatycznych, kluczowych procesów, a nawet wdrożonych modeli biznesowych. Staje się to szczególnie trudne, jeśli weźmie się pod uwagę, iż ostatnie lata – zwłaszcza w sektorze finansowym – przyniosły wiele zmian, nie tylko prawnych, ale przede wszystkim biznesowych. Pojawiły się nowe produkty, a silna konkurencja na rynku wymusza szybkie ich wprowadzanie. Stworzono zupełnie nowe kanały dystrybucji usług i komunikacji z klientami, głównie opartych na najnowszych technologiach mobilnych. Nie bez znaczenia pozostaje również wprowadzanie kolejnych technik zawierania transakcji. Na te zmiany nakładają się rosnące oczekiwania organów regulacyjnych, zarówno krajowych, jak i europejskich. Wynikają z tego dodatkowe obowiązki dla audytorów, którzy muszą teraz prowadzić np. prace atestacyjne m.in. w obszarze prawidłowości przechowywania aktywów klientów, zarządzania ryzykiem w firmach inwestycyjnych czy filara III w bankach.

Audytor stanowi zagrożenie Jedną z ważniejszych nowych regulacji, wprowadzonych w ostatnim czasie, jest konieczność korzystania z różnych firm audytorskich. Chodzi o to, by po kilku latach współpracy z wybranym audytorem jego miejsce zajął inny. Głównym argumentem za takim rozwiązaniem jest zapewnienie odpowiedniej jakości badania, co ma zagwarantować właśnie zmiana audytora. Pozwoli to – według pomysłodawców tego rozwiązania – na weryfikację efektów pracy poprzedniej firmy, a także zmianę procedur badawczych, co z kolei umożliwi spojrzenie na instytucję z innej perspektywy przez osoby z odmiennym doświadczeniem

Podstawą wprowadzenia takiej regulacji było twierdzenie, iż niezmienione przez wiele lat techniki badawcze mogą wprowadzać ryzyko przeoczenia pewnych rzeczy i brak możliwości zweryfikowania tego w kolejnym badaniu. To zaś może budzić niepewność co do kompletności i poprawności całego audytu. Nie wszyscy eksperci podzielają jednak to przekonanie, gdyż ich zdaniem jedną z podstawowych zalet audytora jest jego doświadczenie, wynikające z wieloletniej współpracy z kontrolowaną instytucją, zaufanie, jakim jest obdarzony po tych latach, i znajomość realiów konkretnej spółki czy grupy kapitałowej. Nowy audytor musi wypracowywać relacje od nowa i wiele energii poświęcić na poznanie instytucji. Na razie jednak trudno zweryfikować, czy rotacja firm audytorskich przyniesie korzyści, czy raczej spowoduje dodatkowe perypetie. Regulacja weszła bowiem w życie w ubiegłym roku.

Wspomniane obustronne zaufanie jest jednym z podstawowych elementów dobrej współpracy. Analiza ryzyka jest zadaniem bardzo odpowiedzialnym, dlatego wymaga od audytora dobrej znajomości instytucji i zasad jej działania, a także dobrej współpracy z osobami odpowiedzialnymi za udostępnienie niezbędnych informacji. Tylko z taką wiedzą i dobrymi relacjami audytor może właściwie ocenić prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka i oszacować zagrożenia z nim związane. Zaufania tego nie da się jednak zdobyć w krótkim czasie. Wciąż jeszcze w wielu instytucjach pokutuje bowiem przekonanie, że audyt jest formą kontroli, która ma wykryć nieprawidłowości i ich sprawców, a więc audytor stanowi zagrożenie dla pracowników. To postrzeganie audytu mocno się w ostatnich latach zmienia, jednak wciąż wiele osób – szczególnie na stanowiskach wykonawczych – obdarza kontrolera dużą dozą nieufności

Poczucie niezależności i komfort pracy Na szczęście dzisiaj postrzeganie audytu jako kontroli ...