Temat numeru: Euro 2012 Wszyscy jesteśmy gospodarzami

Urszula Kruszewska

Powierzenie przez UEFA zadania zorganizowania rozgrywek finałowych Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej to nie tylko zaszczyt, ale przede wszystkim odpowiedzialność za całość zagadnień związanych z organizacją imprezy. Państwo polskie musiało udzielić Unii Europejskich Związków Piłkarskich UEFA wielu gwarancji związanych z przygotowaniem miast gospodarzy, budową stadionów, organizacją ośrodków treningowych, zakwaterowaniem uczestników, transportem oraz bezpieczeństwem na stadionach. Każde z tych zagadnień wymagało stosownych regulacji prawnych

Podstawowym aktem prawnym dotyczącym organizacji piłkarskich Mistrzostw Europy EURO 2012 jest Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012.3 Ustawa ta określa zasady przygotowania turnieju oraz warunki realizacji przedsięwzięć dotyczących budowy i remontu stadionów, innych obiektów związanych z obsługą rozgrywek, inwestycji w zakresie dróg publicznych, transportu lotniczego, a także zasad finansowania tych zadań. W celu wypełnienia wykazanych zagadnień przewidziane zostało powołanie spółek celowych z udziałem Skarbu Państwa, działających na podstawie odrębnych umów o powierzenie przygotowania lub wykonania albo koordynowania i kontroli przedsięwzięć oraz innych przygotowań do finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012.4 Określone również zostały zasady postępowania administracyjnego, przewidujące natychmiastową wykonalność decyzji administracyjnych wydawanych w związku z realizacją zadań związanych z EURO 2012.

W ustawie zawarta jest również delegacja upoważniająca Radę Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia przedsięwzięć dla zapewnienia prawidłowego i terminowego wypełnienia zobowiązań Rady Ministrów oraz jednostek samorządu terytorialnego. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2009 r. w sprawie wykazu przedsięwzięć EURO 20125 zawiera spis zadań przeznaczonych do realizacji w poszczególnych miastach, gminach lub województwach. Zagadnienie wskazane w tym rozporządzeniu dotyczą:

• stadionów głównych (Gdańsk, Poznań, Warszawa, Wrocław),
• stadionów alternatywnych (Chorzów, Kraków),
• infrastruktury (parkingi, drogi, połączenia, kolej, dworce, systemy zarządzania ruchem, zasilanie elektroenergetyczne, stacje sanitarno-epidemiologiczne, porty lotnicze, systemy monitoringu, centra powiadamiania ratunkowego, łączność radiowa),
• baz pobytowych

Bezpieczeństwo

Zapewnienie bezpieczeństwa kibiców, piłkarzy oraz wszystkich gości odwiedzających nasz kraj podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012™ jest priorytetem dla organizatorów. Poczucie bezpieczeństwa ponad miliona turystów nie tylko z Europy, ale również z całego świata wpłynie na wizerunek naszego kraju. Dla potrzeb koordynowania działań administracji rządowej, ich współdziałania z organami samorządu terytorialnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa, został powołany Komitet ds. Bezpieczeństwa UEFA EURO 2012™.6 W skład komitetu weszli: Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (lub wyznaczony przez niego sekretarz stanu albo podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji), Minister Sportu i Turystyki (lub wyznaczony przez niego sekretarz stanu albo podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki), po jednym przedstawicielu, w randze sekretarza stanu albo podsekretarza stanu, wyznaczonym przez: Ministra Finansów, Ministra Infrastruktury, Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości, Ministra Spraw Zagranicznych, Ministra Zdrowia, Sekretarz Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Prokurator Generalny, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej, Szef Biura Ochrony Rządu, Szef Służby Celnej, Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej, Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Wojewoda Dolnośląski, Wojewoda Lubelski, Wojewoda Mazowiecki, Wojewoda Podkarpacki, Wojewoda Pomorski, Wojewoda Wielkopolski.

Tak szeroki skład Komitetu ds. Bezpieczeństwa ma być gwarantem szczegółowego przeanalizowania oraz rozdzielenia wszystkich zadań z zakresu bezpieczeństwa. W wyniku prac Komitetu została opracowana Zintegrowana Koncepcja Bezpieczeństwa,7 określająca zadania poszczególnych instytucji. Łącznie realizowanych jest ponad 3500 zadań w 15 obszarach.8

Bezpieczeństwa na stadionach pilnować będą patrole policyjne, nieumundurowani funkcjonariusze, spottersi (fani piłki nożnej, którzy są mediatorami i łącznikami pomiędzy kibicami, klubami, ochroną i policją), służby porządkowe i informacyjne, służby medyczne a także przedstawiciele Centrum Antyterrorystycznego ABW. Na stadionach obowiązywać będą specjalne zasady dotyczące przepustowości wejść, przejść, przemieszczania się, zaś cały obszar będzie monitorowany oraz wyposażony w system powiadamiania, służący do przekazywania komunikatów.

Istotnym aktem prawnym odnoszącym się do spraw bezpieczeństwa podczas rozgrywek finałowych EURO 2012 jest ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych9, określająca warunki i zasady postępowania służące zapewnieniu bezpieczeństwa imprez masowych, zasady i tryb wydawania zezwoleń na organizowanie imprez masowych, procedury gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących bezpieczeństwa oraz odpowiedzialność organizatorów za szkody wyrządzone w związku ze zorganizowaniem imprezy. Znowelizowane przepisy tej ustawy zaczęły obowiązywać od stycznia tego roku.

Najczęściej komentowaną zmianą jest możliwość podawania i spożywania na imprezie masowej napojów alkoholowych zawierających nie więcej niż 3,5 proc. alkoholu (za wyjątkiem imprez podwyższonego ryzyka). Zapis ten nadal rodzi wiele kontrowersji, jednak pomimo sprzeciwu Senatu, został uchwalony przez Sejm. Prawo prowadzenia sprzedaży w wyznaczonych miejscach będą miały podmioty posiadające stosowne zezwolenie. Niedozwolona jednak jest…sprzedaż napojów alkoholowych w twardych opakowaniach, w szczególności wykonanych ze szkła, metalu lub tworzyw sztucznych, które wykorzystane niezgodnie z ich przeznaczeniem mogą stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego.10

Ważnym elementem znowelizowanej ustawy jest wprowadzenie elektronicznego monitoringu pseudokibiców piłkarskich. W stosunku do chuliganów stadionowych możliwy będzie tryb prowadzenia rozprawy odmiejscowionej, który pozwala na osądzenie sprawcy zdarzenia w wydzielonym pomieszczeniu na terenie stadionu, wyposażonym w system łączności z sędzią przebywającym w sądowej sali rozpraw (wideokonferencja).

Zmieniony został również sposób wykonywania zakazu stadionowego, który zamiast osobistego stawiennictwa na posterunku policji dopuszcza możliwość wykorzystania elektronicznej bransolety i systemowego nadajnika. Pozwoli ona skazanemu na przebywanie w domu podczas każdego meczu objętego zakazem. Informacje o terminach meczów, podczas których skazany ma obowiązek przebywania w miejscu stałego pobytu, zostaną przekazane przez podmiot prowadzący centralę monitorowania.

Zaostrzone zostały też przepisy karne, w większości zwiększające wymiar kary ograniczenia wolności lub grzywny nie niższej niż 2000 zł. Wniesienie na imprezę masową broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.11 Karane będzie nieuprawnione wdzieranie się na teren obiektu, na którym odbywa się impreza (dotychczas karane było jedynie wdarcie się na teren murawy boiska). Wysokie kary są również przewidziane za niszczenie lub kradzież infrastruktury, prowokowanie kibiców do działań zagrażających bezpieczeństwu imprezy oraz za używanie elementu odzieży lub przedmiotu w celu uniemożliwienia lub istotnego utrudnienia rozpoznania osoby. Za fałszywy alarm bombowy grozi kara od 6 miesięcy do 8 lat.

Oddzielny rozdział poświęcony został zapewnieniu bezpieczeństwa w związku z organizacją Turnieju Finałowego UEFA EURO 2012™. Zgodnie z zapisami ustawy, policja może pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać, sprawdzać i wykorzystywać informacje, w tym dane osobowe o osobach stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym również poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że osoby te będą przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, także bez wiedzy i zgody tych osób.12 Unormowane zostały zasady dotyczące systemu gromadzenia, przetwarzania oraz udostępniania danych osobowych oraz informacji na potrzeby organizacji EURO 2012. W ustawie zawarte zostały również regulacje przewidujące przedłużony (ponad 48 godzin tygodniowo) czas służby funkcjonariuszy policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, straży pożarnej podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012™. W zamian za przedłużony czas służby, funkcjonariuszom będzie przysługiwał zryczałtowany ekwiwalent.

Wolontariat

Tradycją dużych imprez sportowych na świecie jest zaangażowanie wolontariatu, który w sposób zorganizowany wspomaga obsługę gości, udzielając informacji, organizując transport, zapewniając pierwszą pomoc medyczną oraz dając poczucie bezpieczeństwa. Wzorem pozytywnych doświadczeń w tym zakresie podczas światowych imprez sportowych, spółka PL.2012 wdrożyła projekt Wolontariat Miast Gospodarzy. 13 Na potrzeby UEFA EURO 2012™ przewidziano pozyskanie 3 tys. wolontariuszy, którzy zapewniać będą obsługę turystom, kibicom oraz dziennikarzom w miejscach takich, jak lotniska, dworce, w głównych punktach komunikacyjnych miasta oraz w pobliżu stadionów, stref kibica i w ambasadach kibiców (miejsce, w którym kibice podczas mistrzostw będą mogli uzyskać niezbędne informacje na temat rozgrywanych meczów, bazy noclegowej, oferty kulturalnej w regionie, komunikacji). Część wolontariuszy wspomagać będzie pracę służb porządkowych, placówek medycznych oraz mediów. Wolontariuszem może być osoba pełnoletnia (nie ma wyznaczonej górnej granicy wieku), porozumiewająca się w języku angielskim. Niepełnosprawność czy zamieszkanie poza miastem turniejowym nie stanowią przeszkody w zostaniu wolontariuszem.

Praca w ramach wolontariatu świadczona jest oczywiście bezpłatnie. Uczestnik takiej akcji zyskuje możliwość zdobycia doświadczeń oraz sprawdzenia swoich umiejętności. Miasta gospodarze zapewniają stosowny ubiór, wyżywienie, bezpłatne przejazdy komunikacją miejską, ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz dla niektórych osób możliwość noclegu. Osoby zakwalifikowane w ramach rozmów rekrutacyjnych będą kierowane na specjalistyczne szkolenia (wykłady, e-learning, warsztaty), w zależności od zakresu obowiązków oraz charakterystyki miejsca pracy. Tematami szkoleń będą:

• zasady wolontariatu,
• historia Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej oraz organizacja UEFA EURO 2012™,
• pierwsza pomoc,
• komunikacja interpersonalna,
• komunikacja międzykulturowa,
• bezpieczeństwo i BHP,
• reagowanie w sytuacji paniki tłumu i sytuacji okołokryzysowej,
• własność intelektualna,
• topografia miasta,
• turystyka i kultura,
• komunikacja miejska, podmiejska i krajowa,
• umiejętności liderskie.

Wolontariusze po zakończeniu swojej pracy otrzymają certyfikaty potwierdzające udział w projekcie wolontariatu EURO 2012. Na certyfikacie wyszczególniony również będzie zakres obowiązków wypełnianych prze wolontariusza oraz wykaz odbytych szkoleń.

Strefa kibica w Krakowie

Kraków nie znalazł się w gronie miast gospodarzy UEFA EURO 2012™. Został jednak wybrany jako baza treningowa reprezentacji Anglii, Holandii oraz Włoch. Można oczekiwać, iż wraz z drużynami narodowymi pojawią się wierni kibice. Ich liczba szacowana jest na około 100 tys. Dla nich oraz dla wszystkich chętnych mieszkańców Krakowa i okolic, władze Krakowa postanowiły zorganizować na Błoniach strefę kibica, czyli wydzielone miejsce przystosowane do publicznego oglądania transmisji meczów na żywo. W centralnej części strefy zostanie umieszczony telebim o wymiarach 100 m².

O lokalizacji strefy kibica na Błoniach przesądził nie tylko sportowo-rekreacyjny charakteru tego miejsca, ale również usytuowanie pomiędzy dwoma stadionami (Wisły i Cracovii), przeznaczonymi do odbywania treningów drużyn, mających swoje bazy pobytowe w Krakowie. Każdy kibic będzie mógł wejść na stadion i bezpłatnie przyjrzeć się przygotowaniom najlepszych w Europie piłkarzy. Błonia krakowskie stwarzają również możliwości poszerzania strefy w zależności od potrzeb. Są też świetnie zlokalizowane pod względem komunikacyjnym.

Strefa kibica będzie funkcjonowała od 6 czerwca 2012 r. do ostatniego dnia mistrzostw. Zostanie zorganizowana w klimacie wielokulturowości. Prezentowane będą atrakcje etniczne i kulturalne Anglii, Holandii, Włoch oraz innych krajów wchodzących w skład sponsorów UEFA EURO 2012™.

Strefa kibica w Krakowie organizowana jest w ramach projektu EURO TRUCK – ogólnopolskiej akcji medialnej prezentującej kibicowanie podczas Mistrzostw EURO 2012 w 100 polskich miastach. Projekt ten realizowany jest pod patronatem Telewizji Polskiej S.A.

Wytyczne UEFA EURO 2012™

Istotnym elementem zobowiązań w zakresie organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 r. są również umowy zawierane bezpośrednio przez miasta gospodarzy z UEFA. Zgodnie z postanowieniami umowy miasto gospodarz zgadza się udzielić pełnego wsparcia oraz w pełni współpracować w celu przeprowadzenia turnieju finałowego oraz w celu promocji turnieju na terenie miasta gospodarza zgodnie z wytycznymi, poleceniami i instrukcjami wydawanymi przez UEFA. Ponadto miasto gospodarz zobowiązało się do opracowania koncepcji miasta gospodarza dotyczącej promocji turnieju, zaś UEFA zgodziła się przyznać takiemu miastu prawa do korzystania z określonych znaków w celu promocji. 14 Integralną częścią tych umów są Wytyczne marketingowe miast gospodarzy. Zawierają one wykaz działań, które mogą lub powinny być podjęte przez organizatorów, w celu uzyskania jak najlepszych rezultatów w zorganizowaniu Turnieju Finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 r., poprzez zaangażowanie społeczeństwa, „… zwiększenie rozpoznawalności, świadomości oraz emocji związanych z UEFA EURO 2012™, organizację niepowtarzalnego święta piłkarskiego dla kibiców”.15

W dokumencie znajdują się zapisy dotyczące wymogów lokalizacji reklam, zasad komercyjnych, struktury transmisji, biletów stadionowych, wykorzystania znaków turnieju, promocji miasta, artykułów promocyjnych (koszulki, czapeczki, portfele, pocztówki, ramki, talerze, znaczki itp.), publikacji, stron internetowych dotyczących EURO 2012, elementów graficznych miast gospodarzy. Zawarte są również wytyczne odnośnie kalendarza projektu, usług, tras dojazdowych, tras objazdowych, reklam (flagi, banery, plakaty, dekoracje budynków), miejsc parkingowych, grafiki oraz reklamodawców.

UEFA zagwarantowała sobie prawo wskazania sponsorów z branży gastronomicznej oraz rodzajów produktów przez nich oferowanych, w ramach stoisk obsługujących imprezy związane z turniejem. Ustaliła również zasady dotyczące ubioru osób obsługujących, jadłospisu oraz naczyń (kubków).

Wytyczne marketingowe zawierają również zasady organizowania oficjalnej strefy kibica – obszaru umożliwiającego publiczne oglądanie transmisji z meczów. Wymagana jest lokalizacja w centrum miasta, pokaz wszystkich meczów na żywo na telebimie, bezpieczny i ogrodzony teren, darmowe wejście, zapewnienie jedzenia, napojów oraz rozrywki.

W dokumencie tym zawarte są również zapisy zobowiązujące miasto gospodarza do stworzenia stałej, radosnej atmosfery związanej z czołowymi wydarzeniami sportowymi,16 ale ten zapis można traktować bardziej jako wskazanie ideologiczne, a nie bezpośrednią regulację prawną.

W odrębnym dokumencie – UEFA EURO 2012™. Wytyczne dla Mediów17 zawarte są zasady używania oznaczeń, logotypów, trofeów oraz innych symboli powiązanych z UEFA EURO 2012™. Instrukcje te kierowane są do prasy, fotografów, nadawców radiowych i telewizyjnych, którym UEFA nie przyznała praw na podstawie odrębnych umów. Ustalają one reguły używania znaków UEFA oraz zakazują ich modyfikacji. Znajdują się również zapisy odnoszące się do reguł wytwarzania oficjalnych produktów dotyczących Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 r. przez licencjobiorców oraz zasady promocji tych produktów. Omówione są także zagadnienia dotyczące wykorzystywania biletów na mecze jako nagrody w konkursach lub jako prezenty. Wytyczne dla Mediów określają również zasady używania znaków UEFA na stronach internetowych, w domenach identyfikujących strony internetowe, w meta tagach oraz linkach do innych stron i banerach reklamowych.

Analizując wykaz zobowiązań, jakie podjęła Polska w związku z EURO 2012 oraz zakres podmiotowy regulacji prawnych dotyczących organizacji Turnieju Finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 r., możemy uświadomić sobie, iż tak naprawdę dotyczą one nas wszystkich. Przekonanie, że wszyscy jesteśmy gospodarzami EURO 2012 powinno przełożyć się na jak najlepsze zaprezentowanie naszego kraju, naszych gmin, miast i nas samych na arenie nie tylko europejskiej, ale też światowej. Stąd zamiast ćwiczyć śpiewanie utworu zawsze wykonywanego po kolejnym przegranym meczu naszej reprezentacji Nic się nie stało, Polacy nic się nie stało, zacznijmy nucić…we’ll keep on fighting to the end.18

Przypisy

1. Freddie Mercury, Queen 1977.
2. Zasady współpracy określone zostały w zatwierdzonej w dniu 2 czerwca 2008 r. Umowie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy organizacji finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, sporządzonej w Kijowie dnia 28 marca 2008 r. (Oświadczenie Rządowe z dnia 11 września 2008 r., MP nr 74 poz. 668)
3. Dz.U. 2007 nr 173 poz. 1219 z późn. zm., Dz.U. 2010 nr 26 poz. 133 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
4. Rozdział 3 Ustawy z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, Dz.U. 2007 nr 173 poz. 1219 z późn. zm.
5. Dz. U. 2010 nr 8 poz. 52 z późn. zm.
6. Zarządzenie nr 33 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 maja 2010 r. w sprawie Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012. Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. 2003, Nr 24, poz. 199, z późn. zm.).
7. http://uefaeuro2012.um.warszawa.pl/materialy.
8. http://www.2012.org.pl/pl/organizacja/bezpieczenstwo.html.
9. Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych, Dz.U. 2009 nr 62 poz. 504 z późn. zm.
10. Tamże, art. 8a.
11. Tamże, art. 59.
12. Tamże, art. 68a pkt 1.
13. http://www.2012.org.pl/pl/aktualnosci/pozostale.html.
14. http://bip.warszawa.pl/dokumenty/informacje/EU/EURO2012/EURO2012_Wytyczne_Marketingowe…
15. UEFA EURO 2012™ Wytyczne Marketingowe Polskie Miasta-Gospodarze,
16. października 2010 r.
17. Tamże.
18. http://www.2012.org.pl/pl/dla-mediow/dla-mediow/wytyczne- uefa-dla-mediow.html.
19. … będziemy walczyć do końca, Freddie Mercury, Queen 1977.