Zasada – Klucze za dług- w ustawie Prawo bankowe?
O koncepcji – Klucze za dług – rozmawiamy z Jerzym Bańką, wiceprezesem Związku Banków Polskich
O koncepcji – Klucze za dług – rozmawiamy z Jerzym Bańką, wiceprezesem Związku Banków Polskich
Wśród osób ogłaszających upadłość konsumencką dominują kobiety. Jest ich obecnie ponad 55 proc. Najliczniejsza grupa wiekowa wśród bankrutujących to kobiety w wieku 36-45 lat.
Blisko 60% gospodarstw domowych w Polsce zdecydowanie odrzuca możliwość skorzystania z upadłości konsumenckiej w okresie najbliższego roku, wynika z badań prowadzonych przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych (KPF) i Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH (IRG SGH). To najwyższy poziom tak zdecydowanych deklaracji od 2009 roku.
Ponad 2 mld zł w bankach i kilkaset milionów złotych długów pozakredytowych miały osoby, które ogłosiły upadłość konsumencką w okresie od 2015 r. do końca sierpnia 2018 r. – wynika z danych BIK i BIG InfoMonitor. Liczba upadłości rośnie. Po 8 miesiącach tego roku niewypłacalność ogłosiły już 4 234 osoby.
Już 18 osób dziennie składa w Polsce wniosek o upadłość konsumencką. Rocznie na taki krok decyduje się kilka tysięcy osób. Zdaniem ekspertów ich liczba powinna być jednak przynajmniej kilkukrotnie większa. Pomóc może w tym zmiana przepisów umożliwiająca ogłoszenie upadłości także osobom, które popadły w tarapaty finansowe ze swojej winy.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest bardzo ważne – niezłożenie go w odpowiednim terminie powoduje oddalanie wniosku o upadłość konsumencką.
Polskie przepisy przewidują możliwość złożenia wniosku o upadłość konsumencką przez oboje małżonków lub przez każdego z nich osobna. Ogłoszenie upadłości choćby jednego z małżonków powoduje powstanie rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości.
Może się zdarzyć, że sąd oddali wniosek o upadłość, wtedy rozwiązaniem jest zamknięcie działalności gospodarczej, a następnie złożenie wniosku o upadłość konsumencką. I wówczas upadłość konsumencka daje możliwość oddłużenia się.
Ponad 682 mln zł długów, także w bankach, miały podmioty ogłaszające upadłość konsumencką w 2017 r. Przeciętna zaległość ogłaszających upadłość z roku na rok znacznie się obniża. Wciąż na taki krok częściej decydują się kobiety i to w coraz młodszym wieku.
Umożliwienie sądom rozpatrywania wniosku o upadłość konsumencką w przypadkach, gdy dłużnik doprowadził do niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa oznaczać będzie nie tylko promowanie nieodpowiedzialności w zakresie gospodarowania finansami, ale również uczynienie beneficjentem upadłości konsumenckiej ewidentnych przestępców.
Propozycja wykreślenia z kodeksu postępowania cywilnego art. 485 par. 3 KPC, umożliwiającego wydawanie nakazów zapłaty na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych, stanowi niebezpieczny krok w kierunku pogłębiania asymetrii pomiędzy wierzycielami a dłużnikami, na korzyść tych ostatnich – przestrzega wiceprezes Związku Banków Polskich mec. Jerzy Bańka.
W tym roku planowane są duże zmiany prawne dotyczące upadłości konsumenckiej, ważne dla prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i dla członków zarządów spółek kapitałowych.
Sądy bardziej życzliwie patrzą na próbujących ogłosić upadłość konsumencką. Zwłaszcza jeżeli chodzi o tych, którzy wpadli w spiralę zadłużenia. Stąd też ubiegłoroczny rekord takich bankructw.
W roku 2017 liczba upadłości i restrukturyzacji polskich firm wyniosła 885, czyli o 16 proc. więcej niż w roku 2016 (wg danych na 28 grudnia 2017) – wynika z raportu Coface. Wśród rodzajów postępowań najwięcej ogłoszono upadłości (537, tj. 61 proc.).
Zliberalizowana ustawa o upadłości konsumenckiej, obowiązująca od 2015 r., jest bardzo często uznawana za stworzoną idealnie pod potrzeby konsumentów i bezdyskusyjnie popieraną społecznie. Wyniki badania Moralność Finansowa Polaków 2017, wydają się jednak przeczyć tym ocenom. Według badania Polacy wykazują się bowiem niezwykle konserwatywnym podejściem do obowiązku spłacania długów.
Blisko 3 tys. osób ogłosiło upadłość konsumencką w ciągu 9 miesięcy 2016 roku. To ponad dwa razy tyle co w analogicznym okresie ubiegłego roku, choć chętnych jest znacznie więcej. Sądy mają jednak coraz więcej pracy z rozpoczętymi już postępowaniami upadłościowymi, dlatego czas od wpłynięcia nowych wniosków do ich rozpoznania wydłuża się.
Najczęściej wierzycielami osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (dalej w tekście nazywanych w uproszczeniu konsumentami) są banki i to od ich aktywności zależy stopień w jakim będą partycypowały w podziale środków z likwidacji majątku konsumenta oraz w jakim stopniu będą uczestniczyły w planie spłat. Poniżej kilka uwag o możliwościach zabezpieczenia swoich roszczeń przez bank w toku postępowania upadłościowego.
Prawie 22 proc. osób ogłaszających upadłość konsumencką ma na koncie co najmniej jeden kredyt mieszkaniowy, 55 proc. bankrutuje wyłącznie z kredytami konsumpcyjnymi – wynika z danych BIK i BIG InfoMonitor. Kolejne 23 proc. nie ma żadnego zobowiązania w banku, w ich przypadku źródłem kłopotów były głównie pożyczki z firm pozabankowych.
Ponad 2100 osób ogłosiło upadłość konsumencką w pierwszym roku obowiązywania nowych zliberalizowanych przepisów. Bankowe zadłużenie niemal 60 z nich przekroczyło 1 mln zł. Wartość kredytów leżących u podstaw bankructwa w dużej mierze zależy od wieku – gdy 80-latek ma przeciętnie do oddania 28 tys. zł, u 40 latka jest to już 300 tys. zł – wynika z danych BIG InfoMonitor i BIK.
Od początku roku do końca lipca, 831 Polaków skorzystało z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej, najwięcej na Mazowszu, Śląsku oraz w Wielkopolsce. Z danych Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor wynika, że co siódmy w momencie składania wniosku o upadłość nie miał zadłużenia w bankach i SKOK-ach. Z kolei osoby z kredytami na koncie, winne są z tego tytułu od kilkuset do ponad 8 mln złotych.
– To już 10 kongres – i do tej liczby mamy sentyment. Ten jubileusz wiąże się z 15. rocznicą funkcjonowania Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych – stwierdził, rozpoczynając obrady tegorocznego Kongresu Consumer Finance Andrzej Roter, dyrektor generalny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.
Jak skutecznie zachęcać Polaków do otwierania rachunków bankowych? Czy polski rynek kredytów może stanowić wzór dla krajów „starej” Unii? Na ile system wymiany informacji kredytowej uchronił polskie banki przed zalewem złych kredytów w okresie spowolnienia gospodarczego?
Na posiedzeniu w dniu 26 czerwca 2014 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tzw. upadłość konsumencka). Ustawa nadaje nowe brzmienie przepisom, regulującym zagadnienie postępowania upadłościowego osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Euler Hermes Collections, spółka z Grupy Allianz, dostawca raportów handlowych, na podstawie oficjalnych danych z Monitora Sądowego i Gospodarczego zbadała sytuację polskich firm w kontekście bankructw – w czerwcu oficjalnie opublikowano informację o upadłości 76 firm wobec 85 takich ogłoszeń w czerwcu ubiegłego roku. W całym półroczu opublikowano informacje o upadłości 418 firm wobec 483 w tym samym okresie ubiegłego roku (spadek o 14%).
Powszechnie krytykowane przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej mają szansę zmienić się jeszcze w tym roku – 26 czerwca Sejm uchwalił nowelizację ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Tymczasem efekt sejmowych prac już obecnie wzbudza wiele zastrzeżeń – i to natury fundamentalnej.
Tegoroczne Forum Bankowe tradycyjnie już było okazją do zaprezentowania najważniejszych postulatów środowiska bankowego, skierowanych do przedstawicieli Ministerstwa Finansów.