Szybki Monitoring NBP – styczeń 2016 r.

Narodowy Bank Polski opublikował 18 stycznia cokwartalną informację o kondycji sektora przedsiębiorstw. Raport pokazuje, jak oceniają one swoją kondycję i koniunkturę w IV kwartale 2015 r., a także prezentuje prognozy na I kwartał 2016 r.

Sytuacja ekonomiczna. Zdaniem ankietowanych firm w IV kwartale 2015 r. ich kondycja była dobra i stabilna, chociaż nieco poniżej odczytów z poprzedniego badania. Optymizm ocen obniżała duża niepewność co do oczekiwanego wzrostu podatków, zwłaszcza dotyczących branży handlowej. Prognozy krótkoterminowe poprawiły się nieznacznie w porównaniu do poprzedniego kwartału, ale na tle poprzedniego roku były obniżone, i to mimo poprawy prognoz popytu.

Popyt i produkcja. Koniunktura w sektorze przedsiębiorstw poprawiła się i kształtuje się nieznacznie powyżej długookresowej średniej. Świadczą o tym zarówno wzrosty wskaźników prognoz popytu, zamówień i produkcji na I kwartał 2016 r., jak i dalszy spadek odsetka przedsiębiorstw deklarujących popyt jako barierę rozwoju. Optymistyczne prognozy formułowane przez przedsiębiorstwa pozwalają w najbliższym okresie oczekiwać przyspieszenia dynamiki sprzedaży.

Zatrudnienie. Prognozy zatrudnienia na I kwartał 2016 r. są zbliżone do prognoz z poprzedniego kwartału (dane odsezonowane). Od ponad dwóch lat nieprzerwanie więcej firm planuje wzrost zatrudnienia niż jego spadek – wskaźnik prognoz zatrudnienia wzrósł o 0,3 pkt proc. r/r do 7,1 proc. i jest zdecydowanie wyższy od swojej długoterminowej średniej. Ponownie widoczny staje się problem braku pracowników – powoli rośnie odsetek firm, które informują o problemach ze skompletowaniem załogi. Jednak daleko jeszcze do sytuacji obserwowanej w okresie boomu, na przełomie lat 2007/2008, kiedy takie problemy zgłaszało około 14 proc. przedsiębiorstw.

Wynagrodzenia. Podwyżki wynagrodzeń planowane na I kwartał 2016 r. będą miały większy zasięg oraz nieco niższą wartość niż w poprzednim kwartale. W perspektywie całego roku 2016 podwyżki wynagrodzeń przewidywane są w 46,1 proc. przedsiębiorstw, a kolejne 12,6 proc. rozważa wzrost przeciętnych płac w 2017 r. W co trzeciej spółce w dalszym ciągu nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń, mimo że płace nie były ostatnio podnoszone. Nie wzrosła planowana średnia wysokość podwyżek wynagrodzeń. Przedsiębiorstwa, które planują zwiększyć płace w I kwartale 2016 r., podniosą je o średnio 5,2 proc, zaś przeciętna płaca zatrudnionego w nich pracownika wzrośnie o 3,7 proc. Większość podwyżek płac będzie jednak nadal umiarkowana co do skali – relatywnie wysokie podwyżki płac (wyższe niż 10 proc.) nadal planowane są rzadko (w co piątej firmie podnoszącej wynagrodzenia).

Inwestycje. Ostatni kwartał ubiegłego roku przyniósł wyraźne osłabienie optymizmu wśród inwestorów, co może zapowiadać przejściowe obniżenie aktywności inwestycyjnej. Nowych inwestycji będzie znacznie mniej niż w poprzednich kwartałach, ale nakłady ogółem w badanej próbie nadal powinny rosnąć. Należy się jednak liczyć z tym, że w I kwartale 2016 r. tempo tego wzrostu może być słabsze. Inwestorzy nieco bardziej pesymistycznie niż w poprzednim kwartale ocenili także możliwości kontynuacji już rozpoczętych inwestycji. Jednocześnie zachowali korzystne prognozy zmian wielkości nakładów w perspektywie całego roku.

Płynność. Odsetek przedsiębiorstw oceniających swoją sytuację płynnościową jako bezpieczną jest dzisiaj najwyższy od początku okresu poddanego badaniu. Tę rosnącą płynność sektora obserwuje się w rosnących zasobach środków pieniężnych ulokowanych na rachunkach bankowych. Według danych statystyki bankowej NBP w listopadzie 2015 r. dynamika depozytów bieżących sięgała 25 proc. w ujęciu rocznym. Depozyty bieżące stanowią obecnie niemal 60 proc. całkowitych depozytów sektora przedsiębiorstw. Jednoczesny spadek wielkości depozytów terminowych może sugerować, że przedsiębiorstwa mają cele inwestycyjne, które chcą sfinansować w najbliższym czasie i celowo utrzymują środki na rachunkach bieżących z możliwością ich natychmiastowego wykorzystania.

Kredyt bankowy i jego dostępność. W IV kwartale 2015 r. zainteresowanie przedsiębiorstw kredytem bankowym nie zmieniło się znacząco w porównaniu do poprzedniego kwartału. Nieznacznie wzrósł odsetek przedsiębiorstw, które ubiegały się o kredyt, co przy rosnącej wielkości zadłużenia kredytowego sektora przedsiębiorstw, obserwowanej na danych statystyki bankowej NBP, sugeruje, że dzieje się to za sprawą zaciągania przez firmy dużych, bądź odnawiania dotychczasowych kredytów. Wciąż szybko zwiększa się zadłużenie sektora z tytułu zaciąganych kredytów inwestycyjnych, jak również tych o charakterze bieżącym.

W przeprowadzonym w grudniu ub.r. badaniu ankietowym udział wzięło 1760 podmiotów wybranych z całego kraju.

Źródło: Narodowy Bank Polski