Sytuacja finansowa przedsiębiorstw w III kwartale 2015 r.
Narodowy Bank Polski opublikował 30 grudnia br. raport na temat sytuacji finansowej sektora przedsiębiorstw w III kwartale 2015 r. Wynika z niego, że w okresie tym koniunktura w sektorze przedsiębiorstw poprawiła się. Przyspieszenie wzrostu sprzedaży krajowej nie wskazuje na wystąpienie potencjalnych efektów tzw. spirali deflacyjnej.
Przychody. W III kwartale br. dynamika nominalnych przychodów ogółem była nieco niższa w poprzednim – zmniejszyła się o 0,3 pkt proc. do 2,3 proc. r/r. Spadek ten wynikał jednak ze zwiększenia odpisów amortyzacyjnych w jednej z największych krajowych firm energetycznych. Po wyeliminowaniu wpływu księgowania dynamika przychodów wyniosła 4,1 proc. r/r, czyli o 1,5 pkt proc. więcej niż w poprzednim kwartale. Inaczej niż w poprzednich trzech kwartałach, w tym głównym motorem wzrostu była sprzedaż krajowa (4,4 proc. r/r), a nie zagraniczna (1,3 proc. r/r). Po uwzględnieniu wskaźnika PPI różnica między dynamiką sprzedaży krajowej i zagranicznej była jeszcze większa i wyniosła – odpowiednio – 7,3 proc. r/r oraz 3,2 proc r/r.
Koszty ogółem. Chociaż w analizowanym okresie nadal spadały ceny surowców i paliw na światowych rynkach, dynamika kosztów sektora przedsiębiorstw wyraźnie zwiększyła się i przewyższyła tempo wzrostu przychodów. Odpowiadały za to zwiększone odpisy amortyzacyjne w jednej z największych krajowych firm energetycznych. Po wyeliminowaniu tego czynnika dynamika przychodów sektora rosła szybciej niż dynamika odpowiadających jej kosztów. Niskie ceny surowców i paliw zmniejszały dynamikę kosztów sprzedaży. Natomiast do wzrostu kosztów przyczyniły się szybko rosnące koszty usług obcych (o 6 proc.), a w wielu przypadkach także wzrost kosztów usług podwykonawczych (z 8,7 proc. II kwartale br. do 9,7 proc. w III kwartale).
Wynik finansowy i rentowność. Kondycja finansowa sektora przedsiębiorstw pozostaje dobra, a nawet przejawia lekką tendencję wzrostową. Świadczy o tym rosnący odsetek firm rentownych oraz mediana rozkładu wskaźnika rentowności. Ta optymistyczna ocena pozostaje w pewnej sprzeczności ze spadkiem wyniku finansowego populacji przedsiębiorstw, który obniżył się o 1/3 r/r, powodując tym samym obniżenie wskaźników rentowności. Jednak gros tych spadków wynika – jak wspomniano wcześniej – z efektów księgowych. Po ich wyeliminowaniu dane wskazują na poprawę zyskowności działalności podstawowej przedsiębiorstw.
Zatrudnienie. Od blisko dwóch lat w sektorze utrzymuje się systematyczny i stabilny wzrost zatrudnienia – w analizowanym okresie wyniósł 2,1, proc. r/r. W znacznym stopniu wynika on jednak ze wzrostu liczebności sprawozdających się firm. W grupie firm sprawozdających się nieprzerwanie od co najmniej roku wzrost zatrudnienia wyniósł 0,3 proc. W podziale na branże największy udział we wzroście zatrudnienia miały usługi wraz z handlem oraz przetwórstwo przemysłowe. Natomiast wyraźne redukcje liczby pracowników nadal obserwowane są w budownictwie, górnictwie i energetyce.
Koszty wynagrodzeń. Wraz ze wzrostem zatrudnienia w III kwartale br. rosły koszty wynagrodzeń, a jednocześnie także przeciętne płace. Dynamika kosztów wynagrodzeń (razem z kosztami ubezpieczeń) była więc wyższa niż dynamika zatrudnienia, ale nieco niższa niż w poprzednim kwartale (4,8 proc. r/r, spadek o 0,9 pkt proc.). Koszty wynagrodzeń wzrosły w zdecydowanej większości przedsiębiorstw – w 68,7 proc., czyli o 1,6 pkt proc. więcej niż rok temu. Warto podkreślić, że wskutek utrzymującej się deflacji udział firm zwiększających realnie koszty pracy wyniósł 72,9 proc. i tym samym osiągnął jeden z najwyższych poziomów od początku badania.
Aktywność inwestycyjna ogółem. O dobrej sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw świadczy również rozmiar prowadzonych przez nie inwestycji. W III kwartale br. firmy zwiększyły nakłady na inwestycje o 14,5 proc. r/r po wzroście 7,7 proc. r/r w poprzednim kwartale. Aktywność inwestycyjną wspiera stabilna konsumpcja krajowa i wysoki stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych. Od strony finansowej realizację przedsięwzięć rozwojowych ułatwiają dobra sytuacja finansowa przedsiębiorstw i niskie oprocentowanie kredytów.
Sytuacja płynnościowa. Potwierdzeniem dobrej sytuacji firm jest również ich sytuacja płynnościowa. Poprawa jest tutaj obserwowana od kilku lat, ale obecnie ma ona inne źródło niż w latach 2010-2012. Ostatnie lata przyniosły bowiem spadek koncentracji środków pieniężnych, wynikający z pogorszenia kondycji dużych przedsiębiorstw, głównie pochodzących z branż zajmujących się wydobywaniem i przetwarzaniem surowców, które tracą na spadku cen oferowanych przez siebie produktów. Jednocześnie poprawiała się sytuacja w grupie mniejszych jednostek, które zyskują dzięki niższym kosztom produkcji i ożywieniu na rynku krajowym.
Źródło: Narodowy Bank Polski
