Sytuacja finansowa przedsiębiorstw w I kwartale 2016 r.

Wynik finansowy i rentowność. Kondycja finansowa sektora przedsiębiorstw pozostaje dobra – nadal rósł odsetek firm rentownych oraz mediana rozkładu wskaźnika rentowności. Na dość wysokim poziomie kształtowała się dynamika wyniku finansowego netto – zwiększała się efektywność kosztowa, dzięki spadkom kosztów surowców i materiałów. W badanym kwartale odsetek branż wykazujących zyski zmniejszył się jednak z 84 proc. na początku 2015 r. do 82 proc.

Zatrudnienie. Od blisko dwóch lat w sektorze utrzymuje się systematyczny i stabilny wzrost zatrudnienia – w analizowanym okresie przyspieszył on i wyniósł 2,8 proc. r/r. Wzrost jest w części spowodowany efektem zmian organizacyjnych w firmach – zamiany umów cywilno-prawnych na umowy o pracę. W podziale branżowym największy udział we wzroście zatrudnienia miały przetwórstwo przemysłowe oraz usługi – tam dynamika zatrudnienia była najwyższa. Wyraźne redukcje obserwowane były w budownictwie, energetyce i górnictwie.

Koszty wynagrodzeń. Wraz ze wzrostem zatrudnienia w I kwartale br. rosły koszty wynagrodzeń, a jednocześnie także przeciętne płace. Dynamika kosztów wynagrodzeń (razem z kosztami ubezpieczeń) była wyższa niż dynamika zatrudnienia – w I kw. 2016 r. wyniosła 6,1 proc. Koszty wynagrodzeń wzrosły w zdecydowanej większości przedsiębiorstw – w 69,7 proc., czyli o 1,4 pkt proc. więcej niż rok temu. Warto podkreślić, że z powodu utrzymującej się deflacji udział firm zwiększających realnie koszty pracy wyniósł 72,2 proc. i tym samym osiągnął jeden z najwyższych poziomów od początku badania.

Przychody. W badanym okresie dynamika nominalnych przychodów ogółem była niższa w poprzednim kwartale – zmniejszyła się z 3,3 proc. do 2,1 proc. r/r. Spadek ten wynikał ze spowolnienia dynamiki sprzedaży krajowej (do 1,2 proc. wobec 3,5 proc. w poprzednim kwartale), mimo przyspieszenia dynamiki sprzedaży zagranicznej (do 5,4 proc. wobec 4,1 proc). Wyhamowanie dynamiki sprzedaży ogólnej wynikało głównie z osłabienia koniunktury w górnictwie, energetyce i budownictwie oraz dalszego spadku przychodów branży paliwowej.

Koszty ogółem. Tempo wzrostu kosztów ogółem w I kwartale ukształtowało się poniżej dynamiki przychodów z całokształtu działalności – wyniosło ono 1,8 proc., o 0,3 proc. mniej niż przychody. Czynnikiem najsilniej zmniejszającym dynamikę kosztów ogółem (o 4,4 pkt proc.) były malejące wydatki na surowce i materiały wykorzystywane do produkcji oraz spadek kosztów na działalności pozasprzedażowe (o 0,3 pkt proc.). Odmienny wpływ na koszty wywarły rosnące wydatki czynników pracy – zwłaszcza koszty z tytułu wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych (zwiększające dynamikę o 0,7 pkt proc.), wzrost kosztów usług obcych (zwiększający o 0,5 pkt proc.) oraz rosnące zakupy towarów przeznaczonych do dalszej odsprzedaży (zwiększające dynamikę kosztów o 0,6 pkt proc.).

Aktywność inwestycyjna ogółem. W 2015 r. dynamika wzrostu inwestycji słabła, a I kwartał 2016 r. rozpoczął się spadkiem nakładów na inwestycje w gospodarce narodowej (o 1,8 proc., r/r) oraz spadkiem w sektorze przedsiębiorstw niefinansowych (spadek o 8,3 proc. po wzroście o 11,1 proc. w poprzednim badanym kwartale, r/r). Spadek był spowodowany nasileniem się niepewności w otoczeniu ekonomicznym przedsiębiorstw oraz domykaniem w końcówce ubiegłego roku inwestycji finansowanych z poprzedniej perspektywy finansowej UE. Sygnały spowolnienia są widoczne we wszystkich analizowanych grupach, branżach i sektorach własności.

Sytuacja płynnościowa. Na bezpiecznym poziomie pozostaje płynność sektora przedsiębiorstw, gdzie obserwowane wskaźniki znajdują się blisko historycznych maksimów. W badanym obszarze odnotowano spadek tempa wzrostu wielkości aktywów obrotowych w dyspozycji przedsiębiorstw oraz zobowiązań krótkoterminowych. Po raz kolejny zaobserwowano przyrost liczby przedsiębiorstw utrzymujących bezpieczny poziom płynności gotówkowej, który wzrósł do nienotowanego od początku badania poziomu.

Źródło: Narodowy Bank Polski