Rynek finansowy: Umowa transatlantycka – wielka niewiadoma

Sławomir Dolecki

Spotkanie przygotowane zostało z myślą o przybliżeniu słuchaczom zagadnień i kontrowersji związanych z negocjowanym porozumieniem. Zaprezentowano wiele kwestii ogólnych, nakreślających charakter wspólnych relacji europejsko-amerykańskich, specyfikę rynków, odmienne podejście do biznesu czy też różnice kulturowe i światopoglądowe, które bez wątpienia nie pozostaną obojętne dla sukcesu prowadzonych negocjacji. Nie zabrakło oczywiście szczegółowego omówienia wybranych zagadnień. Za najistotniejsze uznano możliwości zliberalizowania handlu rolnego, rozwój wspólnej polityki energetycznej oraz kwestie związane ze współpracą walutową i sektorem usług finansowych. Warto także podkreślić, że debata odbyła się w przeddzień wizyty w Warszawie amerykańskiego prezydenta Baracka Obamy.

Wspólne korzenie

Spotkanie otworzył prof. dr hab. Edward Haliżak, dyrektor Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Wprowadził słuchaczy w temat, przypominając m.in., że to dzięki Stanom Zjednoczonym Europa zaczęła się jednoczyć

– Utworzenie Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej w celu koordynacji sprawnego funkcjonowania planu Marshalla było pierwszą instytucjonalną próbą zjednoczenia Europejczyków – przypomniał prof. Haliżak. – Od tych wydarzeń współpraca układała się bardzo różnie, nie wyłączając nawet wojen handlowych, zawsze jednak kontakty te były intensywne i dla obu stron ważne.

Po pewnych zawirowaniach politycznych w latach 90. ubiegłego stulecia i na początku nowego wieku idea transatlantycka zaczęła odżywać na nowo. Nic w tym dziwnego skoro Stany Zjednoczone są kulturowo, ideologicznie, a nawet religijnie zakorzenione w Europie. Poza tym bardzo aktywny i przebojowy biznes amerykański potrzebuje jasnych i przyjaznych zasad współpracy z innymi silnymi gospodarkami, z kolei dla Unii Europejskiej takie współdziałanie może być – poza sferą gospodarczą – także pozytywnym zewnętrznym stymulatorem pogłębiania integracji kontynentalnej.

W każdym razie – jak podkreślił prof. Edward Haliżak – rozpoczęte w ubiegłym roku negocjacje to inicjatywa bez precedensu w historii światowej gospodarki.

Temat zapoczątkowany przez prowadzącego podjęła dr Aleksandra Jarczewska z Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW. Przybliżyła uczestnikom debaty podstawy, na jakich umowa może funkcjonować oraz przeanalizowała m.in. wspólne historyczne oraz cywilizacyjne elementy będące podstawą wspólnoty transatlantyckiej.

– Mamy wspólną historię i religię, choć po obu stronach Atlantyku są one nieco inaczej postrzegane. Nie ulega jednak wątpliwości, że wywodzimy się z tych samych korzeni – podkreśliła dr Jarczewska. – Wyznajemy te same zasady – demokracja, wolność, prawa człowieka, poszanowanie dla rządów prawa. Mamy także wspólne interesy w skali globalnej: pokój i bezpieczeństwo, stabilność polityczna i gospodarcza, ochrona podstawowych zasad i wartości; a także wyzwania: terroryzm międzynarodowy, cyberterroryzm, kwestie rozprzestrzeniania się broni masowego rażenia, ochrona środowiska naturalnego. To elementy, dzięki którym Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji ma szansę zaistnieć i przynieść korzyści obu stronom.

Rolnictwo to tylko 5 proc.

Po doskonałym wprowadzeniu przyszedł czas na szczegółowe omówienia kilku – przez organizatorów uznanych za najważniejsze – zagadnień. Dr Anna Wróbel z Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW przygotowała wykład na temat specyfiki liberalizacji handlu rolnego między USA i UE. Temat ważny, a przede wszystkim ciekawy, ponieważ rolnictwo po obu stronach oceanu należy do najbardziej subsydiowanych gałęzi gospodarki. Główną przyczyną subsydiowania w UE jest potrzeba zachowania bezpieczeństwa żywnościowego, ale także konieczność stabilizowania dochodów rolników tak, by zła koniunktura gospodarcza nie doprowadziła do upadku tego ważnego sektora.

To są powody, dla których rolnictwo jest jednym z głównych zagadnień negocjacyjnych.

– Ze względu na poziom ceł oraz niższe koszty wytwarzania w Stanach Zjednoczonych, co wynika ...