Rynek finansowy: Loża komentatorów – styczeń 2015

Krzysztof Kluza
Szkoła Główna Handlowa

Punkt 46 wstępu do dyrektywy UE 2014/92 wskazuje, iż „aby zapewnić dostęp do podstawowych rachunków płatniczych dla możliwie najszerszego grona konsumentów, rachunki te powinny być oferowane nieodpłatnie lub za rozsądną opłatą”. Podstawowe usługi w kontekście tej dyrektywy to prowadzenie rachunku, wpłaty i wypłaty gotówkowe, przelewy, polecenia zapłaty i płatności kartą. Analizując cały ten dokument można odnieść wrażenie, że akurat punkt 46. polskie instytucje kredytowe już spełniają. Jeśli klient zdecyduje się przekazywać swoje wynagrodzenie na rachunek w banku i korzysta aktywnie z karty płatniczej, to pomijając pewne niuanse jak możliwość dokonywania wypłat w kasach banków na terenie UE za darmo (lub za rozsądna opłatą), to większość banków w Polsce, w tym największy z nich, posiada już taką ofertę. Zapisy dyrektywy, które nie są obecnie spełnione to obszary, które wymagają natomiast działań ze strony państwa, a nie poszczególnych instytucji kredytowych. W szczególności to zapis, że państwa członkowskie powinny promować środki, które wspierają edukację konsumentów najbardziej podatnych na zagrożenia, zapewniając im wskazówki i pomoc w odpowiedzialnym zarządzaniu ich finansami. To także wprowadzenie wymogu dotyczącego podstawowych wskaźników, takich jak kompleksowy wskaźnik kosztowy podsumowujący ogólne roczne koszty ponoszone przez konsumentów w związku z rachunkiem płatniczym oraz zapewnienie porównywarek kosztów dla konsumentów. Narzędzia te umożliwią wzrost przejrzystości rynku z punktu widzenia opłat pobieranych przez banki.

Dariusz Winek
główny ekonomista Banku BGŻ

Na wysoki, ponad 20 proc., odsetek Polaków nie korzystających z banków wpływają w mniejszym stopniu koszty prowadzenia rachunku, a przede wszystkim duża skala szarej strefy i niechęć części grup zawodowych do ujawniania swych przychodów. Wiele banków już kilka lat temu oferowało darmowe konta, co prawda głównie internetowe, ale nie doprowadziło to do pełnego ubankowienia. Co prawda obecnie w środowisku niskich stóp procentowych, opłaty i prowizje bankowe rosną i rola bariery cenowej może faktycznie nabierać znaczenia, to jednak dostęp do taniego konta to dopiero pierwszy krok. Kluczowa pozostanie zmiana przepisów podatkowych i obowiązek przelewu wynagrodzenia na konto. Oczywiście łatwiej będzie do tych rozwiązań przekonać społeczeństwo i ustawodawców, gdy najpierw będzie zapewniony dostęp do darmowego/ taniego podstawowego rachunku. Co do tego na ile skutecznie Polsce uda się wdrożyć unijną dyrektywę, to wiele będzie zależeć od jej przepisów szczegółowych, w tym od standardów technicznych ustanawiających ujednoliconą terminologię usług bankowych wchodzących w skład tego podstawowego rachunku. Generalnie jednak należy się spodziewać, że rachunek ten będzie się opierał na usłudze internetowej z dodanym minimalnym pakietem usług bankowości tradycyjnej. Ponieważ dyrektywa dopuszcza ...