Rynek finansowy: Loża komentatorów – kwiecień 2013

Krzysztof Kluza
Szkoła Główna Handlowa oraz Getin Noble Bank S.A.

Zmiany wprowadzone do Rekomendacji T i S oznaczają poluzowanie wytycznych dotyczących oceny zdolności kredytowej osób fizycznych, i to silniejsze niż KNF pierwotnie postulował. W obecnej sytuacji gospodarczej nie wpłynie to na skalę udzielanych kredytów. Słabnący wzrost gospodarczy, duża niepewność wśród firm i rosnące bezrobocie nie nastrajają gospodarstw domowych do zadłużania się, a banków do luzowania kryteriów przyznawania kredytów. Sytuacja ta zmieni się jednak przy dobrej koniunkturze. Problemem nowych przepisów jest to, że wówczas zadziałają procyklicznie, czyli spowodują ponadproporcjonalne przyrosty akcji kredytowej. To będzie generować wiele wyzwań, nierozwiązywalnych z perspektywy pojedynczego podmiotu. Sektor bankowy to korporacje zarządzane przez menedżerów (a nie właścicieli), wynagradzanych za osiąganie wyników w krótkim (rocznym) okresie, a maksymalnie w trzyletnim horyzoncie.

W tych okolicznościach poszczególni menedżerowie maksymalizujący swoją użyteczność, zachowując się racjonalnie, będą doprowadzać do stopniowego wzrostu niestabilności swoich instytucji, a w konsekwencji i niestabilności systemu bankowego. Zainteresowanym szerszym opisem tych zjawisk polecam lekturę prac Hymana Minsky’ego, w szczególności poświęconych hipotezie niestabilności finansowej. Powstawaniu nieefektywności może zapobiec tylko odpowiednia systemowa regulacja, ograniczająca procykliczność apetytu na ryzyko w zachowaniach banków. Czyli odwrotna do wprowadzonych zmian. Główne wyzwania, jakie wynikają z nowelizacji Rekomendacji T i S, dotyczą więc nadzoru i to on sam będzie musiał uporać się z konsekwencjami zmian, które wprowadził.

Dariusz Winek
główny ekonomista Banku BGŻ S.A.

Nowelizacja Rekomendacji T zezwala bankom na odejście od wcześniej obowiązujących sztywnych wartości wskaźnika Dtl, pozostawiając kwestię określenia pułapów maksymalnego zadłużenia klienta samym bankom. Ponadto wprowadza uproszczone zasady udzielania kredytów konsumpcyjnych dla klientów mających udokumentowaną relację z bankiem. Oczywiście może to przyczynić się do liberalizacji zasad udzielania kredytów konsumpcyjnych, choć ustalenie i implementacja nowych polityk kredytowych, przy wymogu ich zatwierdzenia przez radę nadzorczą, może zająć kilka miesięcy. Trudno jednak liczyć na silną liberalizację w obliczu spowolnienia gospodarczego i związanego z nim ryzyka pogorszenia się jakości portfela kredytowego. Pobudzaniu akcji kredytowej powinna też służyć redukcja stóp procentowych NBP, wynosząca łącznie od listopada do marca 150 pkt. bazowych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku kredytów mieszkaniowych w 2012 r. nastąpiła istotna zmiana struktury walutowej nowej sprzedaży w kierunku prawie całkowitej dominacji kredytów złotowych (w IV kw. 2012 r. nowa sprzedaż niezłotowych kredytów wynosiła jedynie 2,5 proc.). Tym samym efektywność kanału kredytowego w mechanizmie transmisji impulsów polityki pieniężnej niewątpliwie wzrosła. Na podstawie szacunków NBP z końca 2011 r. można się spodziewać, że akcja kredytowa dla gospodarstw domowych ...