Rynek finansowy: Loża komentatorów luty 2012

Krzysztof Kluza
dyrektor Banku, BGK oraz adiunkt, SGH Fot.

Redukcja deficytu fiskalnego w krótkim okresie wiąże się zazwyczaj ze zmniejszeniem popytu krajowego (chyba że powoduje natychmiastowe poszerzenie bazy podatkowej). W tej sytuacji trudno znaleźć instrumenty polityki fiskalnej, które umożliwiłyby rozwiązanie tego problemu. Podobnie, co do zasady, nieskuteczne w tym kontekście będą działania stymulacyjne poprzez wydatki rządowe. Istnieją dwa podstawowe zestawy działań możliwych do zastosowania w tej sytuacji. Pierwszym z nich jest obniżenie stóp procentowych. Z jednej strony odciąża to budżet poprzez obniżenie kosztów obsługi nowego długu, jak i zachęca do konsumpcji gospodarstwa domowe oraz daje impuls do wzrostu inwestycji firm. Szczególnie istotna jest ta druga grupa efektów. Zastosowanie tego instrumentu jest jednak skuteczne wtedy (szczególnie po stronie popytu inwestycyjnego), gdy nie występuje pułapka płynności oraz utrzymują się względnie optymistyczne oczekiwania w gospodarce. Obecnie Polska spełnia te kryteria. Jeśli chodzi o ryzyka, to należy pamiętać, że pojawią się zagrożenia inflacyjne. Drugi zestaw działań wiąże się z ograniczeniem importu, a pośrednio także ze wzrostem eksportu. Tu krótkookresowym instrumentem jest polityka kursowa. Dotychczasowa polityka kursowa nie realizowała tych celów – przeciwnie, prowadzone były interwencje w celu powstrzymania deprecjacji złotego. Przeciwko jego osłabianiu przemawiają bowiem problemy z wysokim zadłużeniem walutowym gospodarstw domowych i Skarbu Państwa. Uwarunkowania te nie tylko niwelują część korzyści z deprecjacji złotego, ale również stanowią czytelne ograniczenie polityczne dla rządu. W efekcie prowadzanie przez rząd i NBP polityki słabego złotego jest mało prawdopodobne.

Sebastian Stolorz
doradca dyrektora wykonawczego Banku Światowego w W aszyngtonie

Zrównoważenie salda obrotów bieżących i kurs złotego to niekoniecznie dwie strony tego samego medalu, a przynajmniej nie w obecnych warunkach! Do czasu wyprostowania krętych ścieżek w strefie euro, popyt autonomiczny jej i krajów sąsiednich będzie determinował wielkość naszego eksportu, przy mocno ograniczonej wrażliwości obrotów bieżących na terms of trade. Zmienność kursu złotego, podobnie jak i głównych walut światowych sprawia, że nie mają one znacznego przełożenia na decyzje o wymianie towarowej.

Można domniemywać, że znaczący spadek globalnego wolumenu handlu, przynajmniej częściowo, był spowodowany brakiem przewidywalności kursu i prohibicyjnie wysokim kosztem zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym. Dlatego z punktu widzenia sektora realnego naszej gospodarki świadome osłabianie złotego nie ma sensu: jego deprecjacja groziłaby wzrostem ...