Rynek Finansowy: Likwidowanie luk w VAT

Według szacunków PwC luka podatkowa VAT w Polsce zmniejszyła się z poziomu 2,8% PKB odnotowanego w 2015 r. do 2,5% PKB w roku 2016. Według ekspertów i tak wyniesie ona ok. 45 mld zł.

Nieustająca wojna podatkowa

Walka z oszustwami podatkowymi to jedno z najbardziej palących wyzwań dla administracji państwowej. Szczególne miejsce zajmuje tu VAT. Choćby z tego powodu, że nieuczciwość jednych odbija się czkawką uczciwym podatnikom, działającym w tych sektorach gospodarki, gdzie skala nadużyć jest największa. Aby zwiększyć swoją wiarygodność, przedsiębiorcy kierowali do Ministerstwa Finansów petycje, by towary szczególnie wrażliwe na wyłudzenia objęto tzw. mechanizmem odwróconego obciążenia, kiedy to płatnikiem VAT jest nabywca towarów lub usług. W trakcie kolejnych zmian legislacyjnych, zmierzających do wyeliminowania nadużyć, do przepisów ustawy o podatku od towarów i usług dodano kolejny element – tzw. odpowiedzialność solidarną nabywcy. Zgodnie z nią nabywca odpowiada solidarnie, wraz z podmiotem dokonującym dostawy, za zaległości podatkowe w części proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na jego rzecz. Przedsiębiorcy skrytykowali mechanizm solidarnej odpowiedzialności – uznali, że przy spełnieniu określonych przesłanek nieuczciwy podatnik może przerzucić odpowiedzialność za przywłaszczenie na kontrahenta.

Niewiele dała intensyfikacja działań urzędów kontroli skarbowej oraz wywiadu skarbowego. Według PwC wartość luki w VAT za 2015 r. wyniosła 53,4 mld zł, co stanowiło ok. 3% PKB, podczas gdy w 2014 r. było to odpowiednio 41,2 mld zł i 2,4% PKB. Na tle innych krajów Unii Europejskiej Polska wciąż plasuje się w dolnej części rankingu wyłudzeń w VAT – większe kłopoty, według danych dla 2013 r., miały jedynie Grecja, Włochy, Litwa, Łotwa, Rumunia i Słowacja. Dotychczasowe słabe wyniki w zmniejszaniu luki podatkowej zmusiły organy podatkowe do poszukiwania dalszych rozwiązań, które nie obciążałyby w nadmiernym stopniu uczciwych podatników. Na horyzoncie pojawił się model podzielonej płatności (ang. split payment).

Jak działa split payment?

To mechanizm, który blokuje możliwość przywłaszczenia przez nieuczciwego podatnika VAT-u. Ze względu na swoją specyfikę znajduje zastosowanie tylko w przypadku płatności dokonywanych za pomocą środków elektronicznych – chodzi o przelew bankowy i karty płatnicze. Co do zasady, zastosowanie tej metody powoduje podzielenie kwoty brutto na dwa strumienie płatności. Kwota netto zostaje wpłacona do sprzedawcy, natomiast kwota podatku jest przekazywana bezpośrednio na specjalny rachunek bankowy – dedykowane konto VAT. Jest to ...