Rynek finansowy: Degradacja i ratunek Europy

Jerzy Szygiel

Ta sytuacja wywołuje coraz więcej pytań, gorzkich komentarzy i wątpliwości, bo – choć na razie o tym cicho – przyszłość Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej (EFSF), a więc i Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji (EMS), które miały stanowić antykryzysową tarczę, stoi pod znakiem zapytania.

Masowa obniżka Pod koniec stycznia Fitch przejechał się z kolei po pięciu krajach, dorzucając do dziewiątki zdegradowanej przez S&P jeszcze jedno państwo (Belgię). Tak masowa degradacja bez wątpienia wpłynie na zmianę europejskiego pejzażu gospodarczego – kto jeszcze rok temu przypuszczał, że Włochy znajdą się na poziomie Kazachstanu, że Francja, kraj, który najdłużej bez przerwy zachowywał najwyższą ocenę, straci swoją palmę na rzecz państwa w ogóle spoza Unii (chodzi o Norwegię)? Zdanie z komunikatu Fitcha „Nie można wykluczyć rozpadu strefy euro” wydaje się dziś strasznym banałem, bo kto tego nie wie? Nowy szef Europejskiego Banku Centralnego (EBC) Mario Draghi bardzo pomógł ostatnio europejskim bankom w dostępie do gotówki, ale mamy do czynienia z kolejnym historycznym precedensem – bilans EBC przewyższył bilans amerykańskiego banku centralnego (FED), co wcale nie musi być dobrą wiadomością. Niemal wszyscy politycy przytaknęli Draghiemu, kiedy po ogłoszeniu fatalnego komunikatu S&P wezwał inwestorów, by „mniej polegali na ocenach agencji ratingowych”, jednak póki co tych ocen, stanowiących już integralną część systemu finansowego (gdyż mają konkretne przełożenie na umowy kredytowe), nie da się po prostu zignorować.

Łamigłówka EFSF

Europejski fundusz ratunkowy zachował swoje potrójne A, ale po styczniowej rzezi sprawa nie wygląda tak błyszcząco. Polityków strefy euro czeka konfrontacja z delikatnym tematem kosztów finansowania EFSF. Utrata potrójnego A przez dwójkę płatników – Francję i Austrię – osłabia ich podpisy i spowoduje wzrost tych kosztów, ograniczając automatycznie zdolność do pomocy krajom, które popadną w trudności. Jak wyjaśnił S&P EFSF może zachować swoją najwyższą ocenę tylko wtedy, kiedy pozostałe kraje z potrójnym A wniosą do funduszy wię – cej pieniędzy. W strefie pozostały cztery kraje z najwyższą notą: Niemcy, Holandia, Finlandia i Luksemburg – z tej listy od razu widać, kto miałby być głównym ratownikiem. Kanclerz Angela Merkel już następnego dnia odrzuciła tę ideę: „Zadania, które EFSF ma wypełnić w najbliższych miesiącach mogą być prowadzone dotychczasowymi metodami. Rola funduszu nie będzie ...