Rynek finansowy: Córki doganiają matki

Przemysław Szubański

Kiedy w 1989 r. wybuchła w Polsce demokracja, banków mieliśmy niewiele. Narodowy Bank Polski, Bank Gospodarki Żywnościowej (i 1663 banki spółdzielcze), Bank Handlowy oraz Bank Polska Kasa Opieki S.A. W 1987 r. z NBP wyodrębniono Powszechną Kasę Oszczędności (PKO), włączoną w struktury banku centralnego w 1975 r. i powstał Bank Rozwoju Eksportu.

Polski sektor zagraniczny

No i się zaczęło. NBP wydzielił komercyjną „dziewiątkę”, a jak grzyby po deszczu zaczęły wyrastać banki prywatne. W 1990 r. do założenia banku wystarczał kapitał w wysokości 1 mld zł (ówczesnych – wtedy ok. 100 tys. dolarów). Nic dziwnego, że w tym roku powstało 75 banków różnego typu, a pod koniec 1992 r. było ich już niemal 100 w formie spółek akcyjnych. Ale im dalej, tym było gorzej. Afery, przekręty, nieudolność – banki zaczęły mieć kłopoty. NBP groził, karał, wprowadzał zarządy komisaryczne – wszystko po to, by uratować inwestorów strategicznych. Wiadomo było, że licencja bankowa to nic innego, jak ratowanie będącego w kłopotach polskiego banku. Pojawiło się sporo chętnych – dużych i mniejszych – i tort został podzielony. Nie bez problemów i walki. Czy ktoś pamięta jeszcze słynne walne zgromadzenie a akcjonariuszy BIG Banku Gdańskiego w 1999 r., podczas którego władzę nad nim chciał przejąć Deutsche Bank? Światowe fuzje z kolei powodowały połączenia w Polsce – patrz epopeja BPH. A potem padł Lehman Brothers i zaczęły się kłopoty banków zagranicznych. Tak powstała grupa BZ WBK – akcje Kredyt Banku odkupił od belgijskiego KBC hiszpański Santander – czy BNP Paribas Polska. Najpierw połączono Fortis Bank Polska z Dominet Bankiem, który został następnie przekształcony w BNP Paribas Bank Polska, po przejęciu 75 proc. udziałów Fortis Banku Belgia (bezpośredniego właściciela Fortis Banku Polska) przez BNP Paribas. Teraz doszedł do tego BGŻ, wcześniej 10własność Rabo Banku z Holandii. I tak to idzie dalej – bo zmian będzie więcej.

Krajowa moc

Naprawdę polskich banków jest niewiele (no, przybył jeden – PZU przejmuje Alior Bank). W grupie 23 banków (dokładnie 22 banki i jeden oddział – Société Générale) o sumie bilansowej przekraczającej 10 mld zł jest ich obecnie osiem. A ich właściciele… Kiedyś (wraz z innymi, już nieobecnymi – w Polsce albo i w finansach) traktowani byli jak mocarze, giganci. Wtedy może i tak było, teraz to oni mają problemy. A polskie banki, wtedy karzełki, słabiutkie finansowo, wzmocniły się. Kiedy w 2007 r. zaczynał się kryzys finansowy wydawało się, że kto jak kto, ale taki Deutsche Bank czy Citibank są ponad to. Ale to nasze banki przetrwały czas burzy i naporu, a kłopoty mieli ich inwestorzy. I albo z ...