Rynek finansowy: Come back po latach?

Karol Jerzy Mórawski

O konieczności stworzenia kompleksowej polityki mieszkaniowej, uwzględniającej możliwości finansowe i potrzeby osób o niskich i średnich zarobkach mówi się już od chwili likwidacji Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Dzięki środkom tej instytucji w ciągu piętnastu lat – pomiędzy rokiem 1995 a 2010 – udało się wybudować, według danych przedstawionych przez rząd – aż 92,6 tys. lokali. Rekordowy okazał się rok 2004 – aż 6,7 proc. wszystkich lokali mieszkalnych oddanych do użytku stanowiły mieszkania czynszowe o charakterze społecznym. W wyniku nowelizacji ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz niektórych ustaw z dnia 2 kwietnia 2009 r. z dniem 31 maja tegoż roku KFM przestał istnieć, a środki funduszu w całości przejął Bank Gospodarstwa Krajowego. Cel tych zmian przedstawiony został w rządowym dokumencie zatytułowanym Główne problemy, cele i kierunki programu wspierania rozwoju budownictwa mieszkaniowego do 2020 r. – Szczególnie istotna w tym kontekście była likwidacja w roku 2009 Krajowego Funduszu Mieszkaniowego (motywowana wzmocnieniem roli Banku Gospodarstwa Krajowego w łagodzeniu skutków zaburzeń na rynku finansowym), która zrodziła konieczność zaprojektowania nowej formuły funkcjonowania budownictwa społecznego oraz pomocy gminom w tworzeniu infrastruktury technicznej towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu – czytamy w dokumencie.

Restrukturyzacja, czytaj: likwidacja

Rządowe założenia udało się zrealizować jedynie połowicznie. Wnioski złożone przez inwestorów do 30 września 2009 r. realizowane były już bezpośrednio przez BGK, we własnym imieniu i na rachunek własny. Na tym epizodzie – w ramach którego bank rozpatrzył pozytywnie jedynie 9 spośród 234 wniosków – rola BGK w dziedzinie finansowania budownictwa społecznego musiała się zakończyć. Przyczyny takiego stanu rzeczy określiła Najwyższa Izba Kontroli w swym stanowisku z marca 2012 r. – Zadania Funduszu wraz ze zgromadzonymi w nim środkami przejął Bank Gospodarstwa Krajowego, jednak z powodu kryzysu i przedłużających się konsultacji społecznych nowy model wspierania budownictwa społecznego i lokatorskiego pozostaje w zawieszeniu. (…) Od 2010 r. TBS-y i spółdzielnie mieszkaniowe nie mogą składać wniosków kredytowych, ponieważ wciąż brak odpowiednich aktów wykonawczych – stwierdziła m.in. NIK.

W tym samym stanowisku odniosła się krytycznie do cytowanego opracowania rządowego, zaznaczając, iż dokument nie zawierał żadnych rozwiązań szczegółowych. Nie zapisano w nim ani planowanych efektów, ani środków finansowych na wykonanie zadań, ani terminów ich realizacji. Odpowiedzialny ...