Rosną deficyty budżetowe w Unii Europejskiej

Po światowym kryzysie finansowym sytuacja finansów publicznych w krajach Unii Europejskiej zaczęła się poprawiać od III kwartału 2010 roku. Z roku na rok średni deficyt sektora rządowego i samorządowego (tzw sektor General Government) zmniejszał się i na początku 2018 roku osiągnął 0,2 % PKB, a w strefie euro 0,3 % PKB.

Przed pandemią wiele krajów miało nadwyżki w finansach publicznych

W roku 2019 nastąpiło niewielkie pogorszenie i w IV kwartale ubiegłego roku średni deficyt w Unii Europejskiej (a także w strefie euro) wynosił 0,7 % PKB. Najwyższy był we Francji (3,7% PKB),  Rumunii (3,5% PKB) oraz na Węgrzech (3,2 % PKB).

Wiele krajów miało jednak nadwyżki. Najwyższe: Dania 3,4% PKB, Bułgaria 3,0% PKB, Holandia 2,1 %, Niemcy 1,1 % PKB. Polski deficyt 1,3 % PKB był wyraźnie większy niż średni w UE.

COVID-19 zmienia wszystko

W I kwartale 2020 r. Unia Europejska odnotowała skokowy wzrost sezonowo dostosowanego deficytu sektora GG.  Wyniósł on 2,3 %, a w samej strefie euro 2,2 %. Był to najwyższy deficyt od II kwartału 2015 roku.

To oczywisty skutek zamknięcia gospodarek krajów unijnych i zwiększania wydatków na walkę ze skutkami pandemii. Działania te zaczęły być wprowadzane dopiero w marcu, czyli w ostatnim miesiącu I kwartału, ale rzutowały na wyniki całego kwartału.

Jest oczywiste, że do końca roku deficyt znacząco wzrośnie, zarówno na skutek znacznego spadku dochodów budżetowych, jak i wzrostu wydatków oraz skurczenia się gospodarki. W I kwartale wzrost deficytu wynikał przede wszystkim ze wzrostu wydatków.

W Polsce deficyt na koniec roku będzie wyższy od średniej w Unii

Całkowite dochody sektora instytucji rządowych i samorządowych w Unii Europejskiej wyniosły w I kwartale 46,3% PKB  co oznacza wzrost w porównaniu w porównaniu z IV kwartałem 2019 roku, gdy wyniosły  46,0% PKB.

Znacznie bardziej wzrosły jednak wydatki publiczne z 46,7 % PKB w IV kwartale 2019 do 48,6% PKB w I kwartale 2020.

W strefie euro dochody wzrosły z 46,4 % PKB do 47% PKB, a wydatki z 47,1 % PKB do 49,2 % PKB.

Wzrost dochodów  i wydatków w relacji do PKB wynikał przede wszystkim ze spadku PKB, który w Unii Europejskiej i w strefie euro zaczął się już w pierwszych miesiącach roku.

Największy deficyt zanotowała Malta – 8,5% PKB i Rumunia – 7,2 % PKB. Kilka krajów w tym Niemcy, zdołało utrzymać nadwyżki. W Polsce sezonowo skorygowany deficyt sektora GG wyniósł 4,1 % PKB.

Są to wyniki liczone metodą Eurostatu, która różni się od metody stosowanej w Polsce przez Ministerstwo Finansów i GUS. Uwzględnia między innymi pożyczki, zaciągane przez fundusze, nie zaliczane do sektora finansów publicznych, takie jak Polski Fundusz Rozwoju.

Według prognoz Komisji Europejskiej z wiosny b.r. w całym 2020 roku  deficyt sektora GG w Unii Europejskiej wyniesie 6,7% PKB, a w Polsce 8,1 % PKB.

Skorygowany sezonowo kwartalny  deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w % PKB

Źródło: Eurostat