Rarpot NBP: Sytuacja finansowa gospodarstw domowych w III kw. 2015 r.
Raport NBP: W III kwartale 2015 r. zwiększyły się realne dochody do dyspozycji sektora gospodarstw domowych. Spożycie prywatne nadal utrzymało stabilne tendencje wzrostowe.
Narodowy Bank Polski opublikował 14 marca br. analizę sytuacji finansowej sektora gospodarstw domowych w III kwartale 2015 r. Ponieważ GUS skorygował w istotny sposób dane dotyczące dochodów, oszczędności i konsumpcji sektora gospodarstw domowych, analiza dużo uwagi poświęca reinterpretacji sytuacji tego sektora w latach 2010-2015.
Rewizja danych przez GUS objęła przede wszystkim dochody. Zakres korekt omówiono szczegółowo w ramkach. W dół skorygowano dwie podstawowe składowe dochodów sektora gospodarstw domowych: dochody z pracy oraz z prowadzonej działalności gospodarczej. Przy zasadniczo niższych dochodach oraz nieznacznie tylko obniżonej konsumpcji, znacząco niższe okazały się oszczędności gospodarstw domowych, w tym w szczególności tzw. oszczędności dobrowolne (tj. te oszczędności, które nie wynikają z członkostwa w otwartych funduszach emerytalnych). O ile przed korektą dane wskazywały na systematyczny wzrost stopy oszczędzania, o tyle korekta ujawniła, że w latach 2013-2015 oszczędności sektora gospodarstw domowych były niskie, a w niektórych kwartałach nawet ujemne. Obniżenie danych o oszczędnościach w rachunkach narodowych jest zgodne ze wskazaniami z rachunków finansowych, które od trzech kwartałów wskazują na wygasanie tempa przyrostu aktywów.
W analizowanym okresie realne dochody sektora gospodarstw domowych zwiększyły się o 2,7 proc. r/r oraz o 0,3 proc. kw/kw (dane odsezonowane). Ich wzrost opierał się głównie na z prowadzonej działalności gospodarczej (dochody pierwotne). Jednocześnie doszło do obniżenia tempa wzrostu dochodów z pracy najemnej, a rewizja danych przez GUS ujawniła, że proces ten trwa już od trzech kwartałów.
Spożycie prywatne w III kwartale 2015 r. wzrosło o 3,0 proc. r/r, co oznacza kontynuację stabilnych tendencji wzrostowych. Zarówno poprawiające się nastroje konsumenckie, jak i dane z gospodarki realnej z IV kwartału 2015 r. oraz względnie stabilne dynamiki PKB mogą wskazywać na podtrzymanie tempa wzrostu popytu konsumpcyjnego w następnych kwartałach. Zmiany polityki świadczeniowej w 2016 r. wzmacniają przesłanki do podtrzymania tej tendencji.
Stopa oszczędzania w III kwartale 2015 r., po rewizji GUS i korekcie sezonowej, wyniosła 1,9 proc. i tym samym kontynuowała trend spadkowy. Obniżają się zarówno oszczędności dobrowolne, jak i przypisywane do oszczędności gospodarstw domowych korekty z tytułu transferu do OFE. O ile drugi proces jest pochodną zmian legislacyjnych, o tyle spadek oszczędności dobrowolnych został ujawniony w zrewidowanych przez GUS danych dopiero w III kwartale 2015 r. Tendencja ta trwa jednak od połowy 2013 r., skutkując m.in. pogłębieniem luki pomiędzy stopą inwestowania i stopą oszczędzania przez gospodarstwa domowe.
W końcu III kwartału 2015 r. stan aktywów finansowych gospodarstw domowych wyniósł 1 719,6 mld zł, tj. w zasadzie nie zmienił się względem ubiegłego kwartału (wzrost o 3,1 proc. r/r). Gospodarstwa domowe lokowały środki głównie w aktywach o względnie niskim poziomie ryzyka i dużej płynności (gotówka i depozyty krótkoterminowe). W dłuższej perspektywie, w strukturze aktywów rośnie znaczenie aktywów nieryzykownych, a maleje rola aktywów ryzykownych.
W III kwartale 2015 r. gospodarstwa domowe w zasadzie nie zmieniły stanu zobowiązań w ujęciu kwartalnym, odnotowano zaniedbywalny poziom transakcji zarówno kredytów długoterminowych, jak i krótkoterminowych. Zobowiązania na koniec III kwartału 2015 r. osiągnęły stan 657,1 mld zł, przekraczając o 5,1 proc. poziom zadłużenia sprzed roku.
Źródło: NBP
