Raport Specjalny | Polska Bezgotówkowa | Terminale płatnicze trafiły pod strzechy

Rosnącej popularności elektronicznych form płatności towarzyszy nie mniej dynamiczny rozwój sieci akceptacji kart czy innych form dokonywania zapłaty. Punktem zwrotnym w historii polskiego rynku płatniczego był drugi kwartał 2020 r., kiedy to łączna wartość operacji bezgotówkowych po raz pierwszy przewyższyła kwotę uiszczoną tradycyjnie.

Jeszcze kilka lat temu jednym z głównych czynników uniemożliwiających korzystanie z nowoczesnych form płatności był brak powszechnego dostępu do nowoczesnej infrastruktury płatniczej. Zdaniem dr Agnieszki Huterskiej, autorki opracowania poświęconego problematyce wykluczenia finansowego na obszarach wiejskich, był to – obok niedostatecznych kompetencji finansowych, skutkujących postawami niechętnymi wobec innowacyjnych form zapłaty, oraz nadmiernych kosztów usług płatniczych względem dochodów konsumentów – jeden z trzech głównych powodów determinujących skalę wykluczenia płatniczego. Gwoli prawdy, ten ostatni problem w praktyce u nas nie występował, gdyż wiele banków nie pobierało opłat ani za prowadzenie rachunku, wydanie karty, jak i dokonywanie nią operacji płatniczych (bezwarunkowo lub do określonego limitu liczby bądź wartości transakcji).

Istotna jest liczba terminali

Kluczowe znaczenie ma zatem nasycenie rynku terminalami, edukacja oraz postawy konsumentów. Wszystkie te wyzwania są konsekwentnie adresowane. W ramach Programu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego, realizowanego od roku 2018 przez Fundację Polska Bezgotówkowa, małe sklepy i punkty usługowe wzbogaciły się o przeszło 540 tys. terminali POS – większość z nich pracuje nadal na rynku, współtworząc sieć blisko 1,2 mln urządzeń płatniczych obsługujących w Polsce płatności bezgotówkowe. Równocześnie, dzięki programom edukacyjnym realizowanym przez Fundację, Związek Banków Polskich oraz poszczególne instytucje finansowe, jak i agendy administracji publicznej z bankiem centralnym na czele, rozwijano kompetencje konsumentów w zakresie wiedzy ekonomicznej i płatności elektronicznych.

Tempo przemian przyspieszyła pandemia – chcąc zredukować kontakt z niebezpiecznym patogenem, zaczęliśmy w większym niż dotychczas stopniu dokonywać codziennych zakupów online, zaś w stacjonarnych sklepach – korzystać z bezgotówkowych form zapłaty. Postawy takie promowała m.in. koordynowana przez Fundację Polska Bezgotówkowa kampania #ZdrowoBezgotówkowo, dedykowana konsumentom i przedsiębiorcom wcześniej korzystającym z tradycyjnych form płatności.

Polska wschodnia wśród liderów

Koniec ubiegłego roku przyniósł gwałtowny wzrost zapotrzebowania na terminale płatnicze, dystrybuowane w ramach Programu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego. „W grudniu (2021 r. – przyp.red.) przybyło 18,1 tys. przedsiębiorstw i 22,6 tys. urządzeń, co oznacza wzrost w stosunku do średniej miesięcznej z ostatnich 12 miesięcy odpowiednio o 245% i 186%” – wynika z raportu kwartalnego Fundacji „Mapa Polski Bezgotówkowej” (raport dostępny jest na www.polskabezgotowkowa.pl), obejmującego ostatni kwartał minionego roku. Badanie, wykonywane cyklicznie dla Fundacji Polska Bezgotówkowa przez Polasik Research, wykazywało zwiększoną dynamikę wiosną 2020 r, a więc w początkowej fazie pandemii COVID-19, jednak nawet wówczas przyspieszenie nie było aż tak spektakularne.

Liczby te robią wrażenie, zwłaszcza, jeśli spojrzeć na&...