Raport specjalny. Obsługa gotówki: Bankomat na celowniku

Bohdan Szafrański

Tam, gdzie są pieniądze, tam też kierują swoją uwagę przestępcy. Choć obecnie większość obrotów środkami finansowymi przeniosła się do świata cyfrowego, to nadal powszechnie korzystamy z gotówki, która musi być gdzieś przechowywana. Wydaje się, że najmniejsze ryzyko dla przestępców niosą fraudy w świecie wirtualnym, ale działalność taka wymaga odpowiedniej wiedzy i niejednokrotnie budowy całych sieci umożliwiających wyprowadzanie środków finansowych z systemu. Tymczasem w bankomatach zdeponowane są znaczące środki finansowe w gotówce. Niektóre z nich znajdują się w miejscach łatwo dostępnych i na dodatek nie są specjalnie chronione.

Teoretycznie budowa bankomatu uniemożliwia bezpośrednie dostanie się do kasety z pieniędzmi, może to zająć przestępcom zbyt wiele czasu, a ponadto wymaga narzędzi. Kradną więc oni całe urządzenie, np. wyrywając je ze ścian, by w dogodniejszych warunkach dostać się do ich zawartości. Stosują też metodę polegającą na wysadzeniu urządzenia od środka. Wykorzystują przy tym stałe materiały wybuchowe, choć coraz częściej używają gazu, który tworzy wybuchową mieszankę z powietrzem i jest łatwo dostępny na rynku.

Gaz kontra urządzenie

W najnowszej aktualizacji dotyczącej oszustw w Europie, opublikowanej przez EAST (European Association for Secure Transactions), podano, że fizyczne napady polegające na kradzieży przez przestępców całego bankomatu lub bezpośrednim włamaniu do niego zgłosiło do połowy tego roku osiem krajów. Sześć z nich zameldowało o wysadzeniu bankomatu przy wykorzystaniu gazu. Pojawiły się też raporty wskazujące na to, że po raz pierwszy wykorzystano do tego celu gaz ziemny. Pięć krajów informowało o masowej skali incydentów związanych z użyciem środków wybuchowych. Rozpowszechnianie się takich ataków to poważny problem dla branży, a to ze względu na zagrożenie życia osób postronnych i dodatkowe uszkodzenia budynków oraz ich wyposażenia.

Do połowy tego roku grupa ekspertów EAST ds. ataków fizycznych na urządzenia ATM i ATS (EGAP) opublikowała pięć powiązanych z tym ostrzeżeń o takich działaniach. Zgodnie z danymi zebranymi przez EAST liczba fizycznych ataków na bankomaty w 2017 r. wzrosła o 21% w porównaniu do roku 2016 (z 2984 do 3584 przypadków). W sumie całkowita liczba ataków na urządzenia ATM (w tym wysadzonych przy użyciu gazu i materiałów wybuchowych) wzrosła o 9% (z 988 do 1081 incydentów). Straty gotówki spowodowane atakami fizycznymi na bankomaty wyniosły 31 mln euro, co stanowi spadek o 37% w stosunku do 49 mln euro zgłoszonych w 2016 r. Spadek ten może być jednak pozorny, jako że jeden z krajów z dużą liczbą funkcjonujących bankomatów nie przekazał danych. Średnia strata gotówkowa poniesiona w wyniku incydentu została oszacowana na 16 899 euro. Średnia strata gotówkowa w ataku polegającym na wyrwaniu bankomatu wyniosła 12 804 euro, a przez spowodowanie wybuchu 12 591 ...