Raport Specjalny. Obrót gotówkowy: Transporty euro pod nie najgorszym nadzorem

Jerzy Rawicz

Do takich wniosków doszli eksperci Komisji Europejskiej, którzy w początku 2017 r. udostępnili sprawozdanie z realizacji unijnego Rozporządzenia nr 1214/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zawodowego, transgranicznego transportu drogowego gotówki euro między państwami członkowskimi należącymi do strefy euro. Obowiązek sporządzania raportu w cyklach pięcioletnich i przedstawiania go na forum Parlamentu Europejskiego określony został w art. 26 rozporządzenia. Ustawodawca wspólnotowy powołał ponadto komitet ds. transgranicznego transportu gotówki euro, składający się z dwuosobowych delegacji każdego z krajów eurostrefy oraz dwóch reprezentantów Europejskiego Banku Centralnego. Zadaniem komitetu jest dokonywanie na bieżąco, nie rzadziej aniżeli raz do roku, analiz dotyczących stosowania przepisów rozporządzenia w praktyce, z uwzględnieniem opinii przedstawicieli branży CiT oraz innych partnerów społecznych.

Tak rozbudowana sprawozdawczość zapewnia szybkie reagowanie władz wspólnotowych w przypadku, kiedy przepisy rozporządzenia nr 1214/2011 uległyby dezaktualizacji wskutek dynamicznego postępu technologicznego lub też z innych przyczyn nie przystawałyby do nowych realiów. Analizom mają być poddane w szczególności następujące kwestie:

• wykorzystanie w praktyce najnowszych rozwiązań technologicznych w dziedzinie neutralizacji banknotów,
• możliwość ujednolicenia szkolenia konwojentów w zakresie noszenia broni w obliczu zróżnicowania przepisów krajowych regulujących wykorzystanie broni palnej w branży CiT,
• ewentualne umożliwienie wydawania grupowego zezwolenia unijnego na transport gotówki euro na terenie strefy.

Przewozi się głównie bankowozami

Jak wygląda sytuacja w sektorze konwojowania gotówki euro w pięć lat po wydaniu przepisów w kompleksowy sposób regulujących ten obszar? Autorzy raportu przypomnieli, iż transport unijnej waluty odbywa się niemal wyłącznie drogą lądową. „Transport banknotów euro drogą powietrzną odbywa się głównie w celach związanych z zarządzaniem zapasami w uczestniczących państwach członkowskich i jest organizowany między krajowymi bankami centralnymi; lub w celach związanych z repatriacją banknotów z państw trzecich do uczestniczących państw członkowskich. Transport drogą morską (…) jest organizowany rzadko; może być jednak wykorzystywany w określonych uwarunkowaniach geograficznych w celach transportu monet euro do państwa członkowskiego (nieposiadającego własnej mennicy), które przygotowuje się do wprowadzenia euro” – czytamy w opracowaniu.

Również transgraniczne przewożenie środków pieniężnych koleją jest na terenie eurostrefy zjawiskiem niemal niespotykanym. Dlatego właśnie regulacje zawarte w rozporządzeniu nr 1214/2011 mają zastosowanie do konwojów samochodowych. Ponadto unijne przepisy obejmują swym zasięgiem jedynie przewozy środków pieniężnych wykonywane na terytorium krajów strefy euro oraz (od 2013 r.) do i z państw przygotowujących się do przyjęcia wspólnej waluty. Zasady te nie znajdują zastosowania do transportów wykonywanych pomiędzy dwoma ...