Raport Specjalny | IT@BANK 2022 – Visa | Płatności a gospodarka o obiegu zamkniętym

Zielona transformacja

Osiągnięcie celu zerowej emisji gazów cieplarnianych netto jest trudne do wyobrażenia bez wykorzystania modelów biznesowych działających w modelu zamkniętym. Visa, poprzez strategiczną współpracę z Fundacją Ellen MacArthur, stara się pomóc firmom i konsumentom zdobywać niezbędną wiedzę i przygotować się do funkcjonowania w świecie, gdzie wiele produktów będzie naprawianych, odsprzedawanych i wynajmowanych.

Obecna gospodarka, którą można nazwać linearną, opiera się na podejściu „weź – wytwórz – wyrzuć”. Przejście od niej do gospodarki działającej w modelu obiegu zamkniętego, który za cel obiera eliminację odpadów i zanieczyszczeń, wspieranie obiegu produktów i materiałów oraz wsparcie przyrody w regeneracji, wymaga zmiany całego systemu. Według raportu organizacji Circle Economy „The Circularity Gap Report 2021” obecnie gospodarka funkcjonuje w obiegu zamkniętym jedynie w 8,6%. Autorzy raportu obliczają, że aby osiągnąć cele zmniejszenia emisji do 2032 r., należy zredukować tytułową lukę o kolejne 8,4%. Z kolei firma konsultingowa MarketsandMarkets sugeruje, że globalny popyt na zielone technologie i rozwiązania związane ze zrównoważonym rozwojem potroi się z 11,2 mld USD w 2020 r. do 36,6 mld USD do roku 2025.

Recommerce

Najprostsze decyzje – chociażby takie o odsprzedaży niepotrzebnej rzeczy, naprawie urządzenia czy wypożyczeniu sprzętu, który jest potrzebny na jedną okazję lub przez krótki czas, jeżeli będą podejmowane masowo, mogą mieć olbrzymi wpływ. Nie tylko na poszczególne osoby, ale całe społeczności czy planetę. Wraz z nasileniem się kryzysu klimatycznego i wzrostem kosztów życia, większe niż kiedykolwiek wcześniej znaczenie ma to, w jaki sposób dokonywane są zakupy. Ludzie szukają sposobów, aby efektywniej oszczędzać, a z drugiej strony – zmniejszać negatywny wpływ na planetę. Szanse na skuteczną zmianę gospodarczego paradygmatu wzrosną, jeśli uda się połączyć ze sobą oba te cele. Warto podkreślić, że recommerce, czyli handel w obiegu zamkniętym, jest uzupełnieniem klasycznego modelu, a nie czymś, co ma go całkowicie zastąpić.

MŚP jako liderzy zmian – przy wsparciu płatności

„Osiągnięcie zerowych emisji netto będzie wymagało daleko idących zmian systemowych o charakterze społecznym, ekonomicznym, regulacyjnym i technologicznym. Odgrywająca kluczową rolę we współczesnej gospodarce branża płatnicza, która już miała swój wkład w postęp społeczno-gospodarczy na dużą skalę, niewątpliwie ma do odegrania ważną rolę” – komentują przedstawiciele Instytutu Liderów Zrównoważonego Rozwoju (CISL) Uniwersytetu Cambridge w swoim najnowszym raporcie pt. „Płatności a neutralność węglowa”.

Sprawnie funkcjonująca infrastruktura płatnicza może udoskonalić proces wdrażania nowego modelu, a także pomóc zmienić nawyki konsumpcyjne. Wielką rolę mają tu do odegrania małe i średnie firmy. Mogą być siłą napędową zachodzących zmian, ale według badań prowadzonych przez Visa potrzebują wsparcia ze strony rządów i dużych przedsiębiorstw, aby transformacja stała się możliwa. Konsumenci szukają sposobów na ratowanie planety, ale do tego konieczne jest partnerstwo z lokalnymi biznesami.

Małe i średnie firmy patrzą zaś na kwestie zrównoważonego rozwoju z dwóch perspektyw. Będąc dostawcami, często mają możliwość szybkiego i kompleksowego wdrażania strategicznych i praktycznych rozwiązań wspierających zieloną transformację. Z drugiej strony, siła nabywcza małych i średnich firm może uczynić je bardziej wpływowymi konsumentami.

Prawie połowa (45%) przedsiębiorców ankietowanych przez GlobeScan przyznała, że właśnie uzyskanie porady i edukacja, na przykład w zakresie prawa, kwestii regulacyjnych czy marketingu, zachęciłyby ich do wdrożenia bardziej zrównoważonych modeli biznesowych. Wsparciem może być także dostęp do danych i narzędzi, m.in. do systemów certyfikacji, metod pomiaru wpływu na środowisko czy analiz popytu. 35% ankietowanych deklaruje, że zachęcające byłoby dla nich wsparcie finansowe, rządowe i regulacyjne.

Krótko mówiąc, firmy potrzebują pomocy w znalezieniu opłacalnych rozwiązań, sprawdzających się w regeneracyjnym systemie gospodarczym.

Bankowość w drodze do net zero

Ludzie chcą żyć w bardziej zrównoważony sposób. W badaniach przeprowadzonych przez GlobeScan 47% konsumentów zadeklarowało, że „bardzo” chce zmienić swój styl życia, aby uczynić go przyjaźniejszym dla środowiska, ale tylko 23% dokonało dużych zmian w tym obszarze w ciągu ostatniego roku. Ludzie uważają przy tym, że rządy i firmy robią za mało na rzecz niezbędnej zmiany. Ponad połowa konsumentów uważa, że rynek oferuje zbyt mało opcji do wyboru. Jedna trzecia (34%) jest zdania, że firmy nie zapewniają wystarczającego wsparcia, a 46% wskazuje na koszt jako główny problem.

Bankowość detaliczna ma potencjał do tego, aby znacząco przyspieszyć wielkoskalowe zmiany prowadzące do osiągnięcia zerowej emisji netto. Nawet jedna trzecia konsumentów w wybranych krajach UE zmieniłaby bank na taki, którego oferta produktów i usług jest lepsza pod względem zrównoważonego rozwoju. Jak wynika ze wspomnianego raportu CISL, coraz częściej sami klienci domagają się, aby ich banki zrobiły  coś w zakresie zrównoważonego rozwoju – aż 60% konsumentów poszukuje usług i produktów finansowych o bardziej zrównoważonym charakterze.

Branża płatności może wywierać pozytywny wpływ także w nieoczywistych dziedzinach. Visa promuje przykładowo korzystanie ze zrównoważonego transportu miejskiego za pomocą zbliżeniowych metod płatności i innych sprawnie funkcjonujących rozwiązań płatniczych.

Zmniejszanie wpływu nie musi być droższe

Visa pomaga konsumentom i małym firmom lepiej zrozumieć konsekwencje ich decyzji zakupowych. Przekazuje im przydatne informacje, które ułatwią im przeanalizowanie swoich nawyków pod kątem wyboru bardziej zrównoważonych opcji. Współpracuje na przykład z ecolytiq, który oferuje rozwiązanie umożliwiające klientom banków śledzenie własnego śladu węglowego.

Życie w sposób zrównoważony jest często postrzegane jako coś droższego. Visa pracuje więc nad tym, aby tak potrzebna transformacja stała się udziałem nas wszystkich. Firma chce, aby zrównoważone opcje były powszechnie dostępne. Wielkie znaczenie mają tu korzyści wynikające z cyfrowej gospodarki – Visa pomaga więc w procesach cyfryzacji 8 milionom małych firm w Europie i 50 milionom na całym świecie, a także prowadzi programy zwiększające aktywność gospodarstw domowych w dziedzinie cyfrowych finansów.

Przede wszystkim Visa zaczęła zmiany od siebie – dąży do osiągnięcia neutralności węglowej do roku 2040, czyli dziesięć lat wcześniej, niż określają to przyjęte dla świata cele. Pracownicy firmy mają możliwość wspierania i angażowania się w kompleksowe programy na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Wola i narzędzia

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) uważa, że świat już dysponuje zasobami umożliwiającymi osiągnięcie celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych. Funkcjonująca sprawnie bankowość elektroniczna, w tym „inteligentne” aplikacje na telefony komórkowe, stawia platformy płatnicze w centrum zielonej rewolucji gospodarczej. Zapewne równie duże znaczenie ma entuzjazm konsumentów, producentów i politycznych decydentów. Realizacja celów w zakresie zrównoważonego rozwoju wymaga oczywiście czegoś więcej niż tylko dobrych intencji. Niemniej jednak bez dobrej woli znacznie trudniej będzie osiągnąć cel, jakim jest zniwelowanie emisji netto do zera.

Payments for Net Zero: How the payments industry can contribute to the transition to a net zero economy, Uniwersytet Cambridge, 28 października 2021 r., str. 4 https://www.cisl.cam.ac.uk/resources/publications/payments-for-net-zero