Raport Specjalny | IT@BANK 2022 – Ranking | Firmy IT kryzysowi się nie kłaniają

Ranking przygotowała Katarzyna Pawlik
Doradca zarządu, Zespół Ekonomiczno-Regulacyjny, Związek Banków Polskich, Listopad 2022 r.

Czytelnicy, którzy pamiętają poprzednie zestawienia (zwłaszcza z roku ubiegłego i 2020), mogą nam zarzucić, że przy każdym rankingu zaznaczamy, iż powstawał w trudnym okresie. Nie da się jednak zaprzeczyć, że ostatnie lata przyniosły nowe, niespotykane dotychczas wyzwania, mające duży wpływ na gospodarkę i modele prowadzenia biznesu. Dla branży technologicznej był to czas nowych szans. W roku 2021, w którym kontynuowaliśmy walkę z pandemią COVID-19, wielu aspektów biznesowych i działalność wielu firm przeniesiono na poziom zdalny. Różne branże dokonały zatem istotnego przeskoku w procesie modernizacji i przechodzenia na nowe technologie. Czy firmom technologicznym udało się sprostać tym wyzwaniom?

Niepewne czasy

Zbliżamy się ku końcowi 2022 r., przyjrzeliśmy się zatem także wynikom firm IT za pierwsze sześć miesięcy br. W tym czasie pojawiły się całkowicie odmienne ryzyka o charakterze geopolitycznym, mające także przełożenie na polską gospodarkę. Agresja Rosji na Ukrainę zdecydowanie zmieniła postrzeganie szeroko rozumianego bezpieczeństwa związanego z dostępem do mediów, korzystaniem z baz danych, systemów, z zapewnieniem ciągłości działania etc. W ogromnym stopniu dotyczy to sektora finansowego, który zmuszony został do przeanalizowania i przedefiniowania dotychczasowych systemów operacyjnych i zabezpieczających. Co za tym idzie, wzrosły wymagania stawiane przed kontrahentami z branży technologicznej.

Celem firm IT jest dostarczenie różnym podmiotom, w tym instytucjom finansowym, efektywnych, bezpiecznych i nowoczesnych rozwiązań technologicznych. W życiu jednak nie ma niczego za darmo, zatem tego rodzaju usługi kosztują. A tu, jak na złość, gospodarka zmaga się z recesją i rosnącą inflacją, co dla wielu osób i podmiotów gospodarczych oznacza konieczność zaciskania pasa i dogłębnego analizowania priorytetów inwestycyjnych, w tym technologicznych. Wszystko to składa się na różnice w makroekonomicznym środowisku funkcjonowania podmiotów oferujących usługi IT w analizowanych przez naszą redakcję przedziałach czasowych.

Tradycyjnie, głównym obszarem zainteresowania „Rankingu IT@BANK” jest współpraca firm technologicznych z sektorem bankowym. Kogo instytucje finansowe wybrały jako godnych zaufania partnerów? Kto wykorzystał ostatnie lata na rozwój, a kto spoczął na laurach? Temu właśnie poświęcona jest najnowsza jego edycja.

Metodologia – słów kilka o wskaźnikach sukcesów i porażek

Opracowując tegoroczny ranking, bazowaliśmy na rozwiązaniach i doświadczeniach wykorzystywanych poprzednich latach, zachowana została zatem ciągłość i porównywalność danych prezentowanych w kolejnych jego odsłonach.

Ocena firm technologicznych – tak w rankingu głównym, jak i podrankingach – oparta jest na zestawie wskaźników reprezentujących osiągnięcia danej firmy w ostatnim pełnym roku obrachunkowym (ewentualnie w ostatnim półroczu w przypadku niektórych wskaźników użytych w podrankingach). Wykorzystujemy najbardziej aktualne wyniki i na ich podstawie wyliczona zostaje ocena punktowa. Maksymalna ilość punktów do uzyskania zależy od ilości podmiotów biorących udział w danym rankingu. Z wyjątkiem podrankingu dotyczącego współpracy z sektorem bankowości spółdzielczej, najwyższy możliwy wynik do uzyskania wynik to 43 punkty. Kolejne podmioty w zestawieniu otrzymują ich odpowiednio mniej.

Bardzo istotnym elementem punktacji przyznawanej każdej firmie IT (branym pod uwagę bezpośrednio – albo mającym wpływ na wynik innych wskaźników) była ocena bazy klientów. Jednakże w specyficznym jej rozumieniu, gdyż chodzi o ilość i wielkość klientów instytucji finansowych, obsługiwanych przez poszczególne firmy IT. Przy czym za instytucje finansowe uznajemy banki, w tym także spółdzielcze, i SKOK-i, firmy ubezpieczeniowe, domy maklerskie i inne instytucje pracujące dla potrzeb rynku finansowego, firmy leasingowe oraz pozostałe świadczące usługi pośrednictwa finansowego.

W zastosowanej punktacji wykorzystano odpowiednio określone wagi przypisane na podstawie wielkości klientów. Podawana przez nas liczba klientów jest ważona sumą bilansową instytucji finansowych według następujących zasad: banki o sumie bilansowej do 2 mld zł mają przypisaną wagę 1, o sumie bilansowej od 2 do 10 mld zł wagę 5, a banki z aktywami ponad 10 mld zł wagę 10. Niebankowe instytucje finansowe będące klientami firm IT dostawały wagę 1, niezależnie od ich wielkości. Oznacza to, że duży bank traktowany jest na równi z 10 małymi bankami czy niebankowymi instytucjami finansowymi.

Punktacja ostateczna prezentowanych zestawień stanowi średnią sumy ocen cząstkowych za poszczególne kategorie. Jeśli nie można było wyliczyć jakiegoś wskaźnika lub ma on wartość ujemną, dana firma otrzymuje za niego 0 punktów. Nasz ranking nie przewiduje bowiem punktów ujemnych.

Punktacja ostateczna prezentowanych zestawień stanowi średnią sumy ocen cząstkowych za poszczególne kategorie. Jeśli nie można było wyliczyć jakiegoś wskaźnika lub ma on wartość ujemną, dana firma otrzymuje za niego 0 punktów. Nasz ranking nie przewiduje bowiem punktów ujemnych. Udział w zestawieniach jest dobrowolny, firmy przekazują nam ankiety z konkretnymi danymi, a my jedynie je analizujemy.

Kolejny raz przypominamy, że udział w zestawieniach „Miesięcznika Finansowego BANK” jest nieobligatoryjny, firmy przekazują nam ankiety z konkretnymi danymi. To na ich podstawie przeprowadzane są analizy, a w przypadku braku którejś z informacji, czy możności wyliczania danego wskaźnika na jej podstawie, w tych polach zamieszczaliśmy informację o braku danych – bd. W tegorocznym rankingu wzięły udział 43 firmy, zatem dla banków nasze zestawienie może być zachętą do zainteresowania się ofertą i współpracą z podmiotami, które prowadzą transparentną politykę informacyjną.

Poszczególne firmy same klasyfikowały rodzaj swojej działalności do jednego, ewentualnie kilku segmentów, w których w sposób szczególny się wyróżniają (kategoriami tymi są: dostawca oprogramowania, dostawca sprzętu, integrator, data center, telekom oraz inne). Zestawienie firm według segmentów wraz z informacją o ich przychodach i wynikach finansowych zaprezentowane zostało w tabeli 0.

Na zakończenie wspomnijmy o tym, że kolejny raz poprosiliśmy firmy technologiczne o ocenę – ich zdaniem – najbardziej innowacyjnych instytucji finansowych. Ta kategoria opiera się na subiektywnej ocenie jakościowej. Pozwala jednak poznać reprezentatywną opinię menedżerów sektora IT i porównać tegoroczne wyniki z prezentowanymi w roku ubiegłym.

Liderzy trzymają się mocno!

W rankingu głównym wyliczaliśmy finalną ocenę na bazie pięciu wskaźników: bezwzględna kwota przychodów ze sprzedaży, udział przychodów od sektora finansowego w całości przychodów, relację wydatków na badania i rozwój do przychodów, ważoną liczbę aktywnych klientów oraz wskaźnik rentowności netto. Klient aktywny to ten, dla którego firma realizowała zlecenie w okresie ostatnich 12 miesięcy, bądź świadczy usługi serwisowe.

Trzeci rok z rzędu (po odświeżeniu formuły rankingu) zwycięzcą została Asseco Poland SA. Patrząc na dane i zdobytą punktację, można sądzić, że trudno będzie spółkę tą zdetronizować. Wynik końcowy – 36,6 pkt. pozostawia bowiem konkurencję w tyle – wicemistrz otrzymał 5,6 pkt. mniej.

Wskaźniki brane pod uwagę w zestawieniu – dane za 2021 r. – pokazują, że Asseco Poland może pochwalić się drugimi pod względem wartości przychodami z prowadzonej działalności. Na sukces firmy wpływ miała również bardzo wysoka rentowność netto (trzecie miejsce z wynikiem 29,2%), jeden z najwyższych wskaźników wydatków na badania i rozwój (które stanowią aż 14,3% wartości uzyskanego przychodu), a także bardzo wysoka punktacja za liczbę aktywnych klientów – instytucji finansowych. Jedyny obszar, za który podmiot ten otrzymał niższą notę, to procentowy udział przychodów od tej grupy podmiotów w przychodach ogółem – jest to 28,6%. Współpraca z sektorem finansowym stanowi niemal 1/3 zysków Asseco Poland.

Asseco Poland SA jest największą polską firmą informatyczną notowaną na GPW w Warszawie. Jako dostawca oprogramowania, za swój flagowy i najbardziej innowacyjny produkt uważa Asseco BooX (Bank out of the Box). Jest to pierwsza w Polsce uniwersalna platforma procesowa i technologiczna do sprzedaży oraz obsługi produktów finansowych. Może stanowić zalążek do budowy nowego banku, jak również być wykorzystana do przebudowy lub modernizacji istniejącej instytucji finansowej. Asseco BooX zawiera zdefiniowany komplet procesów przeznaczonych do obsługi produktów finansowych z możliwością dostosowania ich do działania na praktycznie każdym rynku. Jako platforma subskrypcyjna (alternatywnie możliwy jest zakup licencji), działająca w chmurze, idealnie sprawdza się do testowania hipotez biznesowych i dowodzenia słuszności nowych modeli banków i platform e-handlu. Stanowi bardzo dobre rozwiązanie dla neobanków, banków podlegających konsolidacji, sandboxów testowych, regulacyjnych i rozwiązań typu marketplace (w e-commerce).

Drugie miejsce w rankingu głównym przypadło firmie Comarch SA. To awans z pozycji czwartej osiągniętej w roku ubiegłym, w głównej mierze dzięki bardzo wysokiemu ­poziomowi przychodów za 2021 r. (trzecie miejsce), wskaźnikowi wydatków na badania i rozwój do przychodów (drugie miejsce) oraz liczbie aktywnych klientów sektora finansowego. Do pełnego sukcesu brakuje tylko nieco wyższej rentowności i zacieśnienia współpracy z instytucjami finansowymi.

Comarch SA jest globalnym dostawcą biznesowych narzędzi IT, specjalizuje się we wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań do zarządzania dla mikro, małych, średnich oraz dużych przedsiębiorstw. Firma za swoje najistotniejsze produkty, z punktu widzenia instytucji finansowych, uważa Comarch Open Platform, czyli architekturę mikroserwisów i mikrofrontendów pozwalającą na ciągły i niezależny rozwój platformy bankowej (z pomocą lub bez pomocy vendora), a także Comarch Cloud Factoring – system oparty na chmurze, dopasowany do klienta dzięki mikroserwisom i modelowi Pay as you grow.

Wskaźniki wybrane przez nas do oceny w poszczególnych kategoriach są na tyle obiektywne, że nie trzeba należeć do grona największych, aby uplasować się na podium. Miejsce trzecie tegorocznego zestawienia przypadło stałemu bywalcowi czołówki „Rankingu IT@BANK” – Zakładowi Usług Informatycznych NOVUM Sp. z o.o.

Spółka świadczy kompleksowe usługi technologiczne, głównie bankom spółdzielczym. Swój sukces zawdzięcza skali współpracy z instytucjami finansowymi (która stanowi aż 98% przychodów firmy) oraz wysokiej rentowności (16,5%). Dodatkowo należy wspomnieć, że ZUI NOVUM, podobnie jak w poprzednich latach, uzyskała wysokie noty w podrankingach pozycji w sektorze finansowym i wśród podmiotów związanych z bankami spółdzielczymi. Więcej o ofercie tej firmy napiszemy się zatem na kolejnych stronach, tu wspomnimy jedynie, że najciekawsze produkty dla sektora bankowego to: Hurtownia Danych Novum (dostarcza mechanizmy generacji raportów, pozwala przeglądać dane, wspiera przygotowanie sprawozdawczości), Novum EOD (elektroniczny system obiegu dokumentów) oraz aplikacja mobilna Nasz Bank.

Tuż za podium uplasowały się: miejsce czwarte – Sii Polska Sp. z o.o. (awans z piątej pozycji); piąte – Heuthes Sp. z o.o. (awans z dwudziestej drugiej pozycji w roku ubiegłym); szóste – Ailleron SA (przeskok z pozycji dziewiątej); siódme – Asseco Data Systems SA (utrzymanie pozycji z roku poprzedniego); ósme ex aequo – ­VSoft SA (spadek z miejsca drugiego) i Alfavox Sp. z o.o. (awans z  pozycji trzynastej), zaś pierwszą dziesiątkę zamyka Integrated Solutions Sp. z o.o. (spadek o dwie pozycje).

Szczegółowe wyniki rankingu głównego oraz wskaźniki, na bazie których powstała końcowa ocena, można znaleźć w tabeli 1.

Rosnące przychody

Analizując poszczególne wskaźniki, chcielibyśmy zwrócić uwagę, że pod względem osiągniętych w 2021 r. przychodów z prowadzonej działalności, aż trzy firmy mogą pochwalić się zyskiem w wysokości powyżej 1 mld zł. Są to Sii Polska Sp. z o.o., Asseco Poland&...