Raport Specjalny. Horyzonty Bankowości 2020. Finanse: Rynek pracy: rosnąca konkurencja o pracowników

Najniższa w historii stopa bezrobocia sprawiła, że niedobór pracowników stał się wyjątkowo istotną kwestią. Pracodawcy muszą nieustannie monitorować sytuację na rynku i dostosowywać rozwiązania do zmieniających się warunków. Muszą odpowiadać nie tylko na niedobór wykwalifikowanych specjalistów i rotację, ale również na trendy demograficzne, automatyzację i nowe potrzeby pracowników. Sytuację na polskim rynku pracy doskonale ilustruje najnowszy raport firmy Hays Poland „Raport płacowy 2020. Trendy na rynku pracy”. 

„Sytuacja na polskim rynku pracy pozostaje skomplikowana. Rośnie zapotrzebowanie na pracowników posiadających odpowiednie kompetencje, a stopa bezrobocia utrzymuje się na rekordowo niskim poziomie. Pracodawcy konkurują więc o nowych pracowników i mierzą się z wyzwaniem zmniejszenia luki kompetencyjnej” – pisze we wstępie do opracowania Marc Burrage, dyrektor zarządzający Hays Poland. 

Wyzwania rekrutacyjne coraz większe

Większość firm pytana o perspektywę roku 2020 zakłada – podobnie jak w latach ubiegłych – dużą aktywność w obszarach związanych z zasobami ludzkimi. Większość pracodawców planuje zatrudnić nowych pracowników, choć liczba rekrutacji będzie mniejsza niż w roku ubiegłym. Plany rekrutacyjne w dużej mierze dotyczą bowiem znalezienia zastępstwa dla pracowników, którzy zdecydowali się odejść. Niestety, obok planów zatrudnienia pracowników, rosną wyzwania w rekrutacji. Trudności spodziewa się ponad 80% firm. 

Głównym winowajcą jest niedobór odpowiednich kandydatów na rynku oraz wygórowane oczekiwania finansowe, komunikowane nawet przez osoby stawiające pierwsze kroki w karierze. Pracodawcy zwracają też uwagę na rosnącą konkurencję o pracowników. Rok 2020 będzie czasem, kiedy kadra zarządzająca i działy HR będą musiały odpowiedzieć na trendy i opracować strategię zatrudnienia, która umożliwi sprostanie oczekiwaniom kandydatów. Ograniczone możliwości konkurowania ofertą finansową oznaczają konieczność zaproponowania nie tyle coraz atrakcyjniejszego wynagrodzenia, co interesującej ścieżki kariery oraz pakietu odpowiednich świadczeń pozapłacowych. 

Niezmiennie oczekują podwyżek

Banki rekrutują przede wszystkim doradców do pracy w centrach korporacyjnych i centralach banków, a także pracowników działów corporate finance i structured finance, którzy doradzają klientom korporacyjnym, m.in. w zakresie pozyskiwania finansowania, inwestowania, działań restrukturyzacyjnych, fuzji i przejęć oraz przeprowadzają złożone transakcje finansowe. W branży ubezpieczeniowej natomiast poszukiwani są doradcy korporacyjni w towarzystwach ubezpieczeniowych oraz brokerzy wyspecjalizowani w różnych obszarach ubezpieczeń. W całym sektorze obserwowany jest też szczególny wzrost zapotrzebowania na absolwentów matematyki, statystyki, ekonometrii, fizyki, którzy w towarzystwach ubezpieczeniowych zostają na przykład ekspertami w zakresie aktuariatu, a w bankach analitykami w zakresie budowania i walidowania modeli ryzyka kredytowego, rozwijania narzędzi scoringowych i ratingowych. 

Kandydaci, podejmując decyzję o zmianie pracy, niezmiennie oczekują podwyżek. Nie zawsze jest to zbieżne z budżetami rekrutacyjnymi, dlatego banki i firmy ubezpieczeniowe otwierają się coraz bardziej na pracowników z mniejszym doświadczeniem oraz niższymi oczekiwaniami. Stawiają jednak na intensywny rozwój takich pracowników, dzięki czemu już po kilkunastu miesiącach mogą liczyć na dużą samodzielność zatrudnionego i zaoferować mu wyższą pensję, która jednocześnie ­będzie argumentem za pozostaniem w strukturze organizacji. 

Na określony czas – zatrudnienie zewnętrzne
Rozwój nowoczesnych technologii i zmieniająca się kultura pracy doprowadziły do rozszerzenia form zatrudnienia. Jeszcze kilka lat temu zatrudnienie czasowe było kojarzone głównie z pracownikami fizycznymi. Obecnie przez takie zatrudnienie rozumiemy zarówno pracę tymczasową, outsourcing personalny, jak i współpracę na zasadach B2B – pisze w raporcie Bartosz Dąbkowski, Head of Hays Response z oddziału firmy w Poznaniu.
Przykładem mogą być pracownicy czasowi w obszarze inżynierii, którzy wspierają biznes przy wprowadzaniu nowych linii produkcyjnych, oraz zwiększanie zatrudnienia przy zamykaniu roku budżetowego w finansach. Niestety, świadomość pracy zewnętrznej wciąż jest niska. Zdarza się nawet, że menedżerowie nie wiedzą, że w ich strukturach znajdują są osoby świadczące usługi, pracę na rzecz firmy, nie będąc przy tym pracownikami zatrudnionymi na umowę o pracę w organizacji. 
Praca zewnętrzna – tymczasowa, outsourcing personalny, projekty interimowe, B2B – przy odpowiednim zarządzaniu, kontroli ryzyka i kosztów – to większa efektywność, szybkość oraz realne oszczędności. Dla pracowników to również interesująca możliwość rozwoju, szansa zdobycia doświadczenia, udział w interesujących projektach oraz praca w dynamicznie zmieniającym się środowisku. 
Z kolei Magdalena Rolska, Business Manager z warszawskiego oddziału Hays Poland, podkreśla, że zainteresowanie pracą czasowa dotyczy także pracowników wracających na rynek pracy po dłuższej przerwie oraz osób niezadowolonych z obranej ścieżki zawodowej. Umowa na określony czas pozwala im spróbować swoich sił w nowej branży oraz zdobyć kompetencje. Praca czasowa przeszła transformację – przestała być oceniana pejoratywnie, a stała się wręcz pożądaną opcją na rynku pracy. Tę zmianę obserwujemy zwłaszcza w największych aglomeracjach. Wiele wskazuje również, że trend nabierze na sile wraz z zachodzącymi zmianami w prawie pracy. W kolejnych firmach praca czasowa stanie się podstawowym wyborem, który pozwoli zabezpieczyć potrzeby biznesowe firmy oraz dalszy rozwój.

Z drugiej strony pracodawcy z sektora coraz przychylniej patrzą na pokolenia najstarszych pracowników. Zwykle są to bowiem lojalni kandydaci, dla których znaczenie ma nie tylko poziom wynagrodzenia. Sami kandydaci przy wyborze oferty pracy w sektorze bankowym i ubezpieczeniowym zwracają uwagę na coraz więcej aspektów. Sprawdzają m.in., czy firma oferuje elastyczny czas pracy i możliwość pracy zdalnej, jakie doświadczenie i osobowość ma potencjalny przełożony oraz w jaki sposób prowadzona jest rekrutacja, w której uczestniczą. Im bardziej partnerski styl komunikacji, tym lepiej. 

Rośnie konkurencja dla instytucji bankowych

Poza bankami i firmami ubezpieczeniowymi, szeroko rozumianą branżę finansową tworzą również firmy leasingowe, branża consumer finance, firmy windykacyjne, faktoringowe, fintechy, domy maklerskie oraz fundusze inwestycyjne. Ta część rynku rozwija się niezwykle prężnie. W przeciwieństwie do konsolidacji obserwowanej w sektorze bankowości, tutaj mamy do czynienia z napływem nowych firm. 

Plany i oczekiwania pracodawców i pracowników
48% firm z branży bankowej i 78% firm z branży ubezpieczeń planuje zatrudnić nowych pracowników w 2020 r. 
80% firm z branży bankowej i 72% firm z branży ubezpieczeń spodziewa się trudności w pozyskiwaniu pracowników – głównym powodem w bankowości jest niedobór odpowiednich kandydatów na rynku, natomiast w ubezpieczeniach wygórowane oczekiwania finansowe kandydatów. 
Aspekty, które firmy z sektora bankowego wymieniają jako najbardziej pomocne w pozyskiwaniu pracowników, to stabilność zatrudnienia (56%), możliwości rozwoju (46%) oraz ciekawe projekty (42%). Firmy z sektora ubezpieczeń wymieniają natomiast stabilność zatrudnienia (56%), wyzwania zawodowe (46%) oraz lokalizację (44%).
Najważniejsze świadczenia dodatkowe dla pracowników sektora bankowego i ubezpieczeniowego to opieka medyczna w rozszerzonym wariancie, praca elastyczna oraz dodatkowe dni urlopowe.
46% pracowników branży bankowej i 42% pracowników branży ubezpieczeniowej rozważa zmianę pracy w 2020 r. 

Bankowość elektroniczna, finansowanie, nowe technologie – to tylko niektóre obszary, w których rośnie konkurencja dla tradycyjnych instytucji bankowych. Coraz większe znaczenie odgrywają też startupy oraz organizacje wchodzące dopiero do Polski, których biznes wiąże się z zarządzaniem swoim kapitałem, transakcjami walutowymi, nowoczesnymi i ekspresowymi rozliczeniami oraz inwestycjami indywidualnymi. Konkurencja zwiększa się także w zakresie produktów ubezpieczeniowych.

Postępująca digitalizacja – jeden z najsilniejszych trendów w całej branży finansowej – znacząco wpływa również na kształt struktur organizacyjnych. Część stanowisk przestaje istnieć, a w ich miejsce pojawiają się nowe, wyspecjalizowane, odpowiadające na aktualne wyzwania biznesowe. Firmy oferują także nieznane wcześniej, innowacyjne rozwiązania, produkty i usługi.

Wszystko wskazuje więc na to, że nadchodzące miesiące będą intensywnym czasem rozwoju nowych firm oraz odpowiedzi ze strony największych banków. Dynamiczne zmiany na rynku przekładają się na rosnące zapotrzebowanie na określonych specjalistów. Zarówno w firmach leasingowych, jak i organizacjach z branży finansowej, poszukiwani są kandydaci w obszarze sprzedaży, obsługi klienta i produktów oraz na stanowiska związane z IT. 

Na podstawie „Raportu płacowego 2020. Trendy na rynku pracy” opracował Sławomir Dolecki