Raport Specjalny. Horyzonty Bankowości 2020. Finanse: Czy ugoda alternatywą dla sądu?

Przypomnijmy więc, że jeszcze w 2017 r. PKO BP i ówczesny Raiffeisen Polbank sondowały swoich klientów w przedmiocie propozycji umorzenia – odpowiednio- 20 i 30 proc. zaciągniętych zobowiązań, co w przypadku przewalutowania oznaczałoby utrzymanie miesięcznych spłat na dotychczasowym poziomie. Wówczas propozycja spotkała się z tak nikłym odzewem, że dalszych prac zaprzestano. Obecnie próbę wypracowania atrakcyjnych dla klientów warunków ugody podjął Santander Bank Polska i wedle naszych źródeł nie jest jedyny. Prace mają charakter studyjny i zainicjowała je ankieta mająca określić zakres oczekiwań potencjalnie zainteresowanych propozycją. Brak sprecyzowanej oferty nie pozwala na formułowanie ocen, co do ewentualnych efektów takiego rozwiązania. Nie ulega bowiem kwestii, że im atrakcyjniejsze warunki zaproponują banki, tym większe poniosą koszty.

Jeśli dodać zmienność kursów oraz długość procedur (założenia oferty, nad którą pracuje Santander mają być konsultowane w urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego) może się okazać, że góra urodzi mysz. Wcześniejsze pomysły przyjmujące za podstawę przewalutowania średni kurs NBP nie rozwiązywały głównego problemu kredytobiorców, którym jest wzrost sumy zaciągniętego zobowiązania wyrażony w rodzimej walucie. Obecne prace za podstawę przyjmują wartość kredytu według stawek, jakie w momencie zawarcia umowy były obowiązujące dla kredytów złotowych, przy założeniu, że ewentualna różnica zobowiązania w CHF podlegałaby zwrotowi, bądź zarachowaniu na poczet dalszych spłat. Rzecz w tym, że pieniądz jest wielkością w czasie, co w przypadku zawarcia większej ilości porozumień ugodowych może oznaczać dla banku nadmierną kumulację ponoszonych kosztów, podczas gdy postępowania sądowe z reguły trwają kilka lat.

Aktywność kancelarii prawnych w połączeniu z zarysowaną linią orzeczniczą sprawiły, że oczekiwania klientów wzrosły niewspółmiernie względem tego, co byłyby skłonne zaoferować same banki. Znajduje to konkretny wyraz w liczbie spraw napływających do sądów. Tylko w ostatnim kwartale 2019 r. złożono ponad 4 tys. pozwów. To osoby, które posiadają wystarczające środki finansowe, by odsunąć korzystne rozwiązanie w czasie, mając świadomość korzystnego rozstrzygnięcia i zwrotu kosztów poniesionych z tytułu prowadzonego postępowania. Podstawowy problem wynikający z ewentualnego przewalutowania wynika z różnic kursowych, co w większym stopniu niż oprocentowanie zwiększa kwotę zobowiązania wyrażoną w złotych. Tylko perspektywa realnego uwolnienia się od długu połączona z możliwością atrakcyjnego zbycia nieruchomości, na którą zaciągnięto zobowiązanie, może czynić ugodę atrakcyjną dla pewnej ...