Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2017: Banki udomowione, co dalej?

Karol Materna

Przejęcie kontroli nad drugim co do wielkości polskim bankiem przez spółki Skarbu Państwa oznaczało tak naprawdę gruntowną zmianę strategii działań repolonizacyjnych. Bo przecież pierwotne założenia udomowiania polskich banków nie koncentrowały się na przejmowaniu najsilniejszych podmiotów. Włodzimierz Karpiński, pełniący w latach 2013-2015 funkcję ministra skarbu państwa, określał rozpoczęty wówczas proces repolonizacji jako „wykorzystanie polskiego kapitału w jego konsolidacji i budowaniu wartości”. Owa konsolidacja bazować miała na przejmowaniu kolejnych instytucji finansowych i budowie silnej grupy kapitałowej opierającej się na stosunkowo niewielkich bankach.

Prof. dr hab. Dariusz Filar, który do stycznia 2014 r. pełnił funkcję członka rady nadzorczej polskiego ubezpieczyciela, podkreślał, iż do realizacji tak ambitnego celu „trzeba dysponować odpowiednią platformą konsolidacyjną, czyli podmiotem, który poprzez swoje zasoby technologiczne, zdolności operacyjne i doświadczenie będzie w stanie skutecznie przyłączać do siebie inne niewielkie banki”. Rola takiej platformy przypadła w udziale Alior Bankowi, przejętemu przez PZU w roku 2014. Stworzony przez Cezarego Smorszczewskiego i Wojciecha Sobieraja startup, będąc placówką z jednej strony pozbawioną ryzykownych aktywów w rodzaju kredytów walutowych, z drugiej zaś na wskroś nowoczesną zarówno pod względem technologicznym, jak również organizacyjnym, wydawał się być optymalnym instrumentem do realizacji zamierzeń polskiego ubezpieczyciela i władz.

Skarb Państwa kontratakuje

Idea budowy silnej grupy bankowej opartej na sprzedawanych przez dotychczasowych właścicieli niedużych placówek miała poważne uzasadnienie z uwagi na silne tendencje konsolidacyjne na rynku finansowym. Już w momencie zakupu Aliora przez PZU wiadomo było, że wysoki poziom rozdrobnienia polskiego sektora bankowego nie utrzyma się długo. Wycofywanie się kolejnych inwestorów było i nadal jest trendem obserwowanym nie tylko w naszym kraju, ale i w całej Europie Środkowej i Wschodniej. W obliczu ucieczki dotychczasowych udziałowców z regionu trudno było liczyć na pojawienie się zupełnie nowych graczy; wszystko wskazywało na to, iż sprzedawane podmioty będą przejmowane przez potentatów z tzw. pierwszej piątki.

„Konsolidacja następuje, będzie liczył się duży udział w rynku” – oceniał podczas Banking Forum 2015 prezes Banku Handlowego Sławomir S. Sikora. W taki scenariusz wpisywały się kolejne działania realizowane przez grupę PZU, jak choćby ubiegłoroczne przejęcie przez Alior Bank ...