Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2016: Zdążyć przed MiFID II

Karol Materna

Jednym z głównych adresatów nowych regulacji są inwestorzy indywidualni – klienci firm inwestycyjnych oraz ich pośredników, w której to grupie znajdują się również banki. Postanowienia nowej dyrektywy – jak również odpowiadające im zapisy w aktach wykonawczych – mające na celu zwiększenie ochrony klienta koncentrują się na trzech kierunkach:

• poszerzeniu kręgu podmiotów objętych regulacjami o tzw. platformy zorganizowanego obrotu (organised trading facility – OTF),
• zwiększeniu obiektywności i bezstronności doradców inwestycyjnych, w szczególności podmiotów świadczących tzw. niezależne usługi doradcze,
• nowych obowiązkach informacyjnych wobec klienta.

OTF: ile regulacji, ile wolnego rynku?

Dotychczas obowiązująca dyrektywa MiFID (znowelizowana w 2006 r. przez dokument MiFID 2) dotyczyła tradycyjnego rynku regulowanego (w tym giełdowego) oraz tzw. wielostronnych platform obrotu (MTF). Pakiet

MiFID II/MiFIR przewiduje utworzenie kolejnej kategorii – zorganizowanej platformy obrotu (OTF). „Ta nowa kategoria została zdefiniowana w sposób ogólny, aby mogła objąć – obecnie oraz w przyszłości – wszystkie typy zorganizowanych realizacji zleceń i organizacji obrotu, które nie odpowiadają funkcjonalnościom ani specyfikacjom regulacyjnym istniejących systemów – czytamy w punkcie 8 preambuły rozporządzenia MiFIR. Zorganizowana platforma obrotu ma regulować jak najszerszy krąg podmiotów funkcjonujących na rynku finansowym (według ekspertów nowe regulacje obejmą w pierwszej kolejności obrót instrumentami nieudziałowymi). Nie oznacza to jednak zrównania regulacji dla OTF z kategoriami podlegającymi pod dotychczasowe postanowienia MiFID. „O ile rynki regulowane i MTF mają nieuznaniowe zasady dotyczące realizacji transakcji, to operator OTF powinien realizować zlecenia w sposób uznaniowy, z zastrzeżeniem – w odpowiednich przypadkach – wymogów przejrzystości przedtransakcyjnej oraz obowiązków w zakresie jak najlepszej realizacji zleceń” – przewiduje

MiFIR, zobowiązując zarazem operatora rynku lub firmę inwestycyjną do należytego poinformowania swych klientów, na jakich zasadach opierać się ma owa uznaniowość transakcji.

Jakie skutki dla rynku finansowego przynieść może częściowe uregulowanie segmentu OTF? Zdania ekspertów na ten temat są podzielone. Generalnie, wprowadzenie standardów dla rynku niepodlegającego dotychczas żadnym regulacjom powinno wpłynąć pozytywnie na jakość świadczonych usług, a w dalszej konsekwencji – na bezpieczeństwo klientów. Ale nie można wykluczyć scenariusza odwrotnego – czyli stopniowej migracji uczestników rynku regulowanego w kierunku OTF, a więc segmentu zapewniającego mimo wszystko niższy poziom bezpieczeństwa. Który z tych scenariuszy stanie się faktem, zależeć będzie w znacznej mierze od Europejskiego Urzędu Nadzoru Rynków i Papierów Wartościowych (ESMA), który – zgodnie z postanowieniami pakietu MiFID II/MiFIR – będzie podejmował decyzje w zakresie dopuszczenia instrumentó...