Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2016: Rozliczanie derywatów z rynku międzybankowego oraz transakcji repo w KDPW_CCP

Kryzys finansowy ostatnich lat spowodował duży spadek zaufania na rynku międzybankowym, czego efektem było m.in. znaczące zmniejszenie się liczby i wartości transakcji na rynku OTC. Zarówno instytucje finansowe, jak i regulatorzy zaczęli poszukiwać rozwiązań, które mogłyby ten rynek ustabilizować i uczynić bezpiecznym. Na spotkaniu grupy G-20 we wrześniu 2009 r. zadecydowano o konieczności wprowadzenia regulacji prawnych obligujących do standaryzowania produktów z rynku OTC oraz ich rozliczania poprzez izby rozliczeniowe typu CCP (centralny kontrpartner). Standardy stosowane przez izby rozliczeniowe pozwalają bowiem na przeniesienie ryzyka z wielu kontrpartnerów na jednego, jakim jest izba, która jednocześnie zarządza ryzykiem związanym z transakcjami w sposób transparentny i profesjonalny, pozwalający na jego redukcję.

Potrzeba uruchomienia usługi rozliczania derywatów OTC i transakcji repo w KDPW_CCP była uwarunkowana m.in. zapisami Rozporządzenia EMIR1, zgodnie z którym wszystkie transakcje OTC zawarte w instrumentach pochodnych należących do wskazanych przez ESMA2 klas instrumentów pochodnych podlegają obowiązkowi rozliczania w CCP posiadającym unijną autoryzację. KDPW_CCP uzyskał stosowną autoryzację 8 kwietnia 2014 r, jako trzecia izba rozliczeniowa w UE.

Rozliczanie derywatów OTC w autoryzowanych izbach rozliczeniowych – korzyści

Mimo iż dla waluty PLN nie ma jeszcze formalnej decyzji obligującej strony transakcji do centralnego rozliczania derywatów OTC denominowanych w PLN, to kierowanie tych transakcji do rozliczeń w KDPW_CCP przynosi wymierne korzyści. Niewątpliwie koszt rozliczenia z zabezpieczeniem deponowanym w izbie rozliczeniowej jest nawet kilkukrotnie niższy niż w przypadku transakcji bilateralnych. Zaletą rozliczania transakcji z rynku międzybankowego przez izbę rozliczeniową typu CCP jest bowiem bezpieczeństwo, gwarancja rozliczenia zobowiązań wynikających z zawartych transakcji, oraz – co szczególnie ważne z perspektywy banków – uzyski kapitałowe i optymalizacja portfela zabezpieczeń, czemu służą funkcjonalności izby rozliczeniowej: przejęcie przez CCP roli strony każdej transakcji w wyniku nowacji, wielostopniowy system gwarantowania rozliczeń oraz systemy zarządzania ryzykiem. Centralne rozliczanie derywatów OTC w KDPW_CCP pozwala na optymalizację procesów rozliczeniowych poprzez jednolity system segregacji pozycji i zabezpieczeń, monitoring stopnia wykorzystania zabezpieczenia, możliwość portingu pozycji i zabezpieczeń (możliwość uniknięcia udziału w procedurze niewypłacalności Uczestnika Rozliczającego), czy kompletną wycenę transakcji i złożonych zabezpieczeń.

Warto podkreślić, że w listopadzie 2015 r. ESMA opublikowała już i przekazała do zaopiniowania Komisji Europejskiej projekt standardów technicznych (tzw. Regulatory Technical Standards), wprowadzających obowiązek rozliczeniowy dla dodatkowych klas derywatów stopy procentowej OTC, w tym denominowanych w PLN.

Usługę OTC_clearing pozytywnie oceniają same banki, a ich przedstawiciele mówią, że dzięki niej liczba i wartość transakcji na rynku OTC w Polsce ma szansę znacząco się zwiększyć. Taka konstrukcja rozliczania transakcji sprzyja ...