Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2016: Na dobrym kursie

Janusz Wesołowski

W dużym uproszczeniu przewalutowanie według prezydenckiej ustawy ma się odbywać po tzw. kursie sprawiedliwym, wyliczanym jako różnica pomiędzy sumą spłaconych rat w kredycie walutowym i hipotetycznych rat, jakie klient by spłacił, gdyby zaciągnął kredyt w złotych. Projekt obejmuje trzy warianty restrukturyzacji kredytów: dobrowolny, przymusowy oraz zakładający przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu.

– Liczymy, że ten projekt będzie korzystny dla gospodarki – powiedział Maciej Łopiński, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP, prezentując założenia ustawy dotyczącej przewalutowania kredytów we frankach na złote. – Kredytobiorcy mniej wydadzą na spłatę kredytu, większą część swoich dochodów wydadzą na inne cele. Dzięki temu mają zwiększyć się wpływy z podatków do budżetu -wyjaśnił.

Gdy przedstawiono projekt, akcje banków notowanych na giełdzie zaczęły spadać. Najwięcej Getin Noble Banku, który tracił blisko 5 proc. oraz Banku Millennium – ponad 4 proc

Opłacalny przymus

Bardzo szybko po ogłoszeniu projektu ustawy pojawiły się szacunki dotyczące tego, ile banki zapłacą za przewalutowanie kredytów. Na 34 mld zł oszacowali je analitycy Domu Maklerskiego Trigon. Z uwzględnieniem kosztów za zwrot spreadów koszty sięgnęłyby ok. 40 mld zł.

„Według naszych wyliczeń przewalutowanie byłoby opłacalne dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty między IV kw. 2006 a IV kw. 2008 r.” – wskazali w raporcie. Ich zdaniem, nawet jeżeli projekt ustawy trafi do Sejmu, nie wejdzie w życie w zaproponowanym kształcie, gdyż stwarza zbyt duże zagrożenie dla sektora bankowego.

„Potencjalna możliwość odpisywania kosztów przewalutowania od podatku bankowego rzuca (…) nowe światło na dyskusję na temat systemowego rozwiązania kwestii kredytów w CHF. Znalezienie księgowego rozwiązania umożliwiającego bankom zbilansowanie kosztu przewalutowania poprzez zawiązanie aktywa na przyszłe ulgi na podatku bankowym uchroniłoby banki przed ubytkami w kapitałach i koniecznością dokapitalizowania. Taki scenariusz musiałby być wcześniej uzgodniony z KNF, bankami i audytorami. Byłoby to bardzo pozytywne dla banków zaangażowanych w kredyty CHF” – wyjaśniają.

Mechanizm kursu sprawiedliwego w opinii Trigon DM sprowadza się do przewalutowania po kursie z dnia udzielenia ze zwróceniem różnic w dotychczasowych kosztach pomiędzy kredytem w CHF a hipotetycznym kredytem w złotych.

„Obecna propozycja jest o tyle bardziej kosztowna dla banków, gdyż zakłada zwrot różnic w kosztach kredytów na poziomie całkowitych rat kredytów, a nie tylko części odsetkowej (klienci w CHF korzystali na części odsetkowej przez niższą stawkę LIBOR, a tracili na części kapitałowej przez wzrost kursu CHF). Zwiększa to skalę potencjalnych kosztów dla sektora o ok. 10 mld zł i sprawia, że przewalutowanie staje się opłacalne dla większej liczby kredytobiorców” – wskazują analitycy.

W ich opinii niejasne w zaprezentowanym projekcie ustawy jest rozróżnienie pomiędzy przewalutowaniem w wariancie dobrowolnym a przymusowym. Z zapisów w ustawie wynika, że oba warianty są identyczne, a różnią się tym, że w wariancie przymusowym nie ma przejścia z oprocentowania LIBOR na WIBOR.

„Taka sytuacja skłoniłaby wszystkich kredytobiorców do wyboru wariantu przymusowego i sprawiła, że przewalutowanie stałoby się opłacalne absolutnie dla wszystkich. Koszty dla sektora wzrosłyby o kolejne kilka miliardów złotych” – podkreślają analitycy Trigon DM.