Przelewy natychmiastowe na świecie – wyjątek nie reguła

– Przelewy natychmiastowe to usługa, która umożliwia przekazywanie środków w czasie liczonym w sekundach, pomiędzy rachunkami klientów prowadzonymi w różnych bankach. Można z niej korzystać przez 24 godziny, 7 dni w tygodniu – także w dni wolne od pracy – mówi Grzegorz Leńkowski, dyrektor Linii biznesowej płatności natychmiastowe w KIR.

Jak pokazują dane, przelewy natychmiastowe obsługiwane przez KIR cieszą się rosnącym zainteresowaniem klientów banków, coraz chętniej korzystających z tego rozwiązania. W grudniu 2014 r. Express Elixir przetworzył ich przeszło 120 tys. na kwotę ponad 523 mln zł. W stosunku do analogicznego miesiąca w 2013 r., liczba transakcji wzrosła trzykrotnie (z 38 tys.), a ich wartość ponad dwukrotnie (z 233 mln zł). – Przelewy natychmiastowe pozwalają na uwzględnienie gwałtownie ewoluujących oczekiwań rynku. Rosnąca świadomość klientów banków wiąże się ze wzrostem zapotrzebowania na nowoczesne produkty i usługi bankowe, które mają być dostępne w każdym miejscu, o każdej porze i we wszystkich kanałach elektronicznych – komentuje G. Leńkowski.

Luksus dostępny dla nielicznych

Eksperci Lipis Advisors przeanalizowali systemy rozliczeniowe działające w kilkudziesięciu krajach na całym świecie. Z opublikowanego raportu wynika, że przelewy natychmiastowe nie są standardową usługą bankową nawet w najbardziej rozwiniętych państwach. Takie rozwiązanie jest w tej chwili dostępne zaledwie w 14 krajach na świecie, a w 4 kolejnych trwają prace nad jego uruchomieniem. Które kraje należą do grona liderów? Na pierwszy rzut oka grupa ta nie jest oczywista – obejmuje Meksyk, Brazylię, Chile, Indie, RPA i Nigerię. A w Europie? – jedynie Szwecję, Wielką Brytanię, Szwajcarię i Polskę. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że rozwiązania stosowane w części tych krajów (np. w Meksyku i w Szwajcarii) to systemy klasy RTGS (Real-Time Gross Settlement), prowadzone przez banki centralne, analogiczne do systemu SORBNET2 obsługiwanego przez NBP. Dlatego też np. Szwajcarzy mają dostęp do przelewów natychmiastowych jedynie od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 – 16:15.

W Meksyku w ciągu ostatnich 2 lat czas realizacji przelewów natychmiastowych został skrócony z 20 do zaledwie 5 sekund. W Ameryce Południowej podobne rozwiązanie dostępne jest w Chile i w Brazylii już od 2008 r. W tym drugim kraju, przelewy natychmiastowe oferowane są w ramach Sirtraf – jednego z dwóch obecnych systemów rozliczeniowych. Codziennie realizuje się tam około 700 tys. takich transakcji. Co może zaskakiwać, jeden z bardziej zaawansowanych technologicznie systemów płatniczych funkcjonuje w Nigerii. Ogromna skala oszustw finansowych popełnianych w tym kraju zmobilizowała nigeryjski bank centralny do zainwestowania w nowoczesne technologie, utrudniające przeprowadzanie nielegalnych operacji. Na kontynencie afrykańskim oprócz Nigerii, przelewy natychmiastowe realizowane w ciągu 60 sekund są dostępne jeszcze tylko w RPA. Z kolei w Azji swoim klientom oferują je jedynie banki w Indiach i w Japonii.

 A w Europie? Tu standardy wyznacza Wielka Brytania, gdzie ostatnio wprowadzono system Paym, który umożliwia dokonywanie przelewów natychmiastowych za pomocą telefonu. Jedna trzecia wykonywanych tam przelewów to te realizowane w czasie rzeczywistym. Także Szwedzi wprowadzili u siebie mobilne płatności natychmiastowe – system Swish, umożliwiający realizację transakcji tylko poprzez numer telefonu, a obecnie prowadzą prace nad rozwojem tego systemu z wykorzystaniem numeru rachunku bankowego. Z kolei w Szwajcarii mimo, że system przelewów natychmiastowych (klasy RTSG) działa już od 1980 r. i choć istnieje tam również techniczna możliwość dokonywania takich operacji za pomocą urządzeń mobilnych, żaden szwajcarski bank nie oferuje w tej chwili takiej możliwości. Z tej perspektywy, rozwój systemów rozliczeniowych w krajach ze strefy euro, czy też Kanady i Stanów Zjednoczonych, wydaje się być nieco opóźniony.

Polska w światowej awangardzie

Jak zaznacza G. Leńkowski, Polacy nie mają czego się wstydzić jeśli chodzi o lokalne systemy rozliczeniowe. – Wręcz przeciwnie, uruchomiony przez KIR w połowie 2012 r. Express Elixir pod każdym względem dorównuje najbardziej zaawansowanym systemom na świecie. Za jego pomocą możemy zlecać przelewy o każdej porze dnia i nocy, przez cały rok, mając przy tym pewność, że przelewana przez nas kwota trafi na rachunek odbiorcy w czasie liczonym w sekundach – mówi G. Leńkowski. – System przelewów natychmiastowych Express Elixir zapewnia klientom banków komfort, który dla większości mieszkańców Europy czy choćby Stanów Zjednoczonych jest wciąż jeszcze niedostępny – podsumowuje G. Leńkowski.

Sektor bankowy w Polsce od dawna wykorzystuje zaawansowane technologicznie rozwiązania. Obok przelewów natychmiastowych Express Elixir, od ponad dwudziestu lat funkcjonuje na naszym rynku system Elixir służący rozliczeniom międzybankowym w złotych. W momencie powstania był jednym z najszybszych systemów rozliczeniowych na świecie, a dzięki trzem sesjom przeprowadzanym każdego dnia roboczego nadal należy do najsprawniejszych systemów rozliczeniowych. Od 2005 r. mamy także system umożliwiający realizację płatności krajowych i transgranicznych w euro –  Euro Elixir. Od końca 2013 r. trwają intensywne prace nad jednolitym standardem płatności mobilnych, tworzonym przez spółkę Polski Standard Płatności we współpracy z KIR. System o nazwie Blik, w którym płatności typu P2P (pomiędzy odbiorcami indywidualnymi), będą realizowane w systemie Express Elixir z wykorzystaniem prowadzonej przez PSP bazy aliasów, ma być udostępniony w tym roku. Płatność typu P2P będzie można zlecić na numer telefonu, który – w oparciu o bazę aliasów – zostanie zamieniony na odpowiadający danemu numerowi telefonu numer rachunku bankowego (NRB) odbiorcy i następnie przetworzony w systemie Express Elixir.

^{1. Global Payment Systems Analysis, 2014, Lipis&Lipis GmbH}

Źródło: KIR