Prof. Małgorzata Zaleska o roli giełdy w polskiej gospodarce

Paradoksalnie problemem są kolejne regulacje nakładane na spółki giełdowe w zakresie ujawnień i transparentności, które dla mniejszych podmiotów są zbyt kosztowne, a dla większych mogą powodować zbytnią otwartość wobec konkurentów.

Nadwyżka depozytów nad kredytami w polskim systemie bankowym sprawia ponadto, iż przedsiębiorstwa o ugruntowanej renomie nie mają większych problemów z pozyskiwaniem finansowania w bankach i dlatego nie mają potrzeby korzystania z rynku kapitałowego.

W przypadku zaś małych, innowacyjnych podmiotów także korzystanie z giełdy, jako źródła kapitału, jest utrudnione, a alternatywą są np. venture capital.

Czego brakuje w polityce wobec giełdy?

Dla rozwoju rynku kapitałowego potrzebne jest chociażby docenienie tego rynku przez decydentów. Samo stworzenie Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego to zbyt mało, żeby odnieść sukces. Ponownie dużo mówiło się o strategii, ale w praktyce niewiele z tego wyszło.

Wcześniejszy rozwój polskiego rynku kapitałowego oparty był na bodźcach w postaci chociażby programu powszechnej prywatyzacji czy OFE – obecnie takich bodźców brakuje.

Nie zbudowano także odpowiedniej pozycji giełdy, zaufania i świadomości inwestorów/społeczeństwa, aby posiadanie akcji było pożądane jako część majątku dziedziczonego z pokolenia na pokolenie oraz żeby były one atrakcyjne chociażby z punktu widzenia podatkowego.

Skutki fikcyjnej prywatyzacji GPW

Fundamentalnym pytaniem pozostaje także: czy giełda ma być instytucją infrastrukturalną, czy publiczną (notowaną na giełdzie), czy może – tak jak obecnie się na nią patrzy – jednym i drugim. Jeśli tym ostatnim, to jak zatem pogodzić często rozbieżne interesy współwłaścicieli.

Jednym z wyzwań jest więc sama struktura własnościowa GPW. Dokonano bowiem „fikcyjnej” prywatyzacji warszawskiej giełdy.

Z jednej strony jest to spółka giełdowa z licznym gremium różnorodnych akcjonariuszy, w tym zagranicznych, a z drugiej strony decydujący wpływ na spółkę – poprzez siłę głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy – ma Skarb Państwa.

Cały wywiad poświęcony nie tylko rynkowi kapitałowemu jest dostępny w najnowszym numerze Miesięcznika Finansowego BANK.

Małgorzata Zaleska, profesor nauk ekonomicznych, profesor zwyczajny Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W latach 2007–2009 pełniła funkcję prezesa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, od 2009 do 2015 r. była członkiem zarządu Narodowego Banku ­Polskiego, a w latach 2016–2017 prezesem zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.