Prawo: SKOK do Trybunału

Krzysztof Leski

Sama skarga zaskoczeniem raczej nie jest – zapowiadałem ją już na tych łamach, gdy tylko parlament uchwalił ustawę. Odkąd bowiem Prawo i Sprawiedliwość powiedziało w Sejmie zdecydowane „nie” projektowanym przez rząd i Platformę rozwiązaniom, z Kancelarii Prezydenta zaczęłynapływać sygnały, że głowa państwa podziela obawy posłów PiS-u. Zaskakiwać może rozmiar skargi, która liczy 60 stron i jest dłuższa niż sama ustawa.

Skarga do TK raczej nie jest zaskoczeniem- zapowiadałem ją już na tych łamach, gdy tylko parlament uchwalił ustawę. Odkąd Prawo i Sprawiedliwość powiedziało w Sejmie zdecydowane „nie” projektowanym przez rząd i Platformę rozwiązaniom, z Kancelarii Prezydenta zaczęły napływać sygnały, że głowa państwa podziela obawy posłów PiS-u. Zaskakiwać może rozmiar skargi, która liczy 60 stron i jest dłuższa niż sama ustawa.

Liczy się jednak nie liczba stron, lecz zaskarżonych przepisów. Można odnieść wrażenie, że wnioskodawca postanowił dmuchać na zimne, pomny szans zmarnowanych przez niektórych skarżących się do Trybunału. Problem tkwi w krótkim, jednozdaniowym art. 66 ustawy o TK: „Trybunał, orzekając, jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi”. Innymi słowy ustawa odbiera sędziom inicjatywę samodzielnego poszukiwania wad aktów prawnych. Dokładniej zaś – prawo ich unieważniania mocą swego wyroku.

Zdarzało się już kilkakrotnie, że Trybunał takie wady dostrzegał, choć wnioskodawcy ich nie zauważyli lub je zlekceważyli. Jedyne, co mogli wówczas zrobić sędziowie, to wspomnieć o tym w… uzasadnieniu wyroku. W jego treści nie mogło być o tym mowy, a niekonstytucyjny – zdaniem Trybunału – przepis nie mógł być uchylony.

Skarga na ustawę o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych wydaje się próbą uniknięcia takiej wpadki. Zaskarżonych zostało niemal 40 przepisów aktu, który liczy nieco ponad 90 artykułów. Ponadto wnioskodawca wniósł o uznanie niekonstytucyjności całej ustawy – i to z dwóch odrębnych przyczyn.

Nie tak szybko, panowie

Zarzut pierwszy brzmi: parlament „nie zachował norm obowiązujących przy tworzeniu prawa”. Prezydent przypomniał, że pomiędzy dostarczeniem posłom projektu i jego pierwszym czytaniem minęło mniej niż siedem dni, że zabrakło konsultacji z samymi SKOK-ami, że przed drugim czytaniem w wielkim pośpiechu wprowadzono do projektu poprawki zgłoszone przez rząd, że po tych poprawkach zabrakło ponownej konsultacji z Europejskim Bankiem Centralnym, wreszcie, że większość sejmowa na każdym etapie prac – w podkomisji, w komisji i w III czytaniu w Sejmie – odrzucała poprawki zgłaszane przez opozycję, ...