Prawo i Legislacja: Nowa forma zabezpieczenia

Grzegorz Wierzbicki
Sylwia Kotecka
Mirosław Januszewski

Weksel własny jest dokumentem, który może wystawić każdy przedsiębiorca chcący zapłacić za towar lub usługę w terminie późniejszym. Zatem jest zarówno formą za-płaty, jak i prawnym zabezpieczeniem spłaty zobowiązań finansowych wynikających z danej transakcji. Chroni także interesy dłużnika wekslowego oraz posiadacza weksla (wierzyciela) i nie dopuszcza do zwiększenia odpowiedzialności żadnej ze stron ponad to, co zostało w nim ujęte.

Dotychczasowy, tradycyjny obrót wekslowy opiera się na istnieniu weksla w postaci materialnej, w którym inkorporowane są prawa jego posiadacza. Kopia takiego papieru nie powoduje powstania drugiego i kolejnego zobowiązania wekslowego. Cecha ta gwarantuje bezpieczeństwo obrotu wekslowego i niezmienialność zawartego w orygi-nale weksla zobowiązania.

Inne czynności

W przypadku dokumentu w formie elektronicznej opatrzonego bezpiecznym podpi-sem elektronicznym sprawa przedstawia się nieco inaczej. Otóż twórca takiego do-kumentu elektronicznego zapisuje ów dokument (zbiór danych) w pliku i przechowuje na nośniku danych. Jeśli chce, aby inna osoba otrzymała dokument, musi skopiować dany plik i przekazać go na nośniku danych elektronicznych lub przesłać za pomocą sieci informatycznej, np. internet. Wówczas tworzący dokument posiada dokument elektroniczny w pliku powstałym jako pierwszy (pierwotny), a odbiorca posiada identyczny dokument w kopii pliku pierwotnego. Pliki, zawarte w nich dokumenty, treści i złożone podpisy będą jednakowe i nie będzie możliwe rozróżnienie oryginału od ich kopii. Zatem kopiowanie pliku nie powoduje powstania kopii dokumentu elek-tronicznego, który zawarty jest w tymże pliku.

Niestety w przypadku weksla elektronicznego po stworzeniu drugiego i kolejnego ta-kiego samego pliku powstanie drugi i kolejny taki sam weksel, gdzie każdy z nich teoretycznie powinien zawierać samoistne zobowiązanie wekslowe, a w rzeczywisto-ści dotyczy jednego i tego samego zobowiązania wekslowego. Cecha ta jest w przy-padku weksla elektronicznego niebezpieczna, gdy remitent zindosuje weksel na osobę trzecią. Indosatariusz, działając w dobrej wierze, przyjmie weksel i w terminie płatno-ści będzie mógł żądać zapłaty od wystawcy. Z tym samym wekslem (w postaci sprzed indosu) zwrócić się może po zapłatę remitent albo inny indosatariusz, na którego we-ksel (a ściślej: kolejny egzemplarz pliku zawierającego weksel) został indosowany przez remitenta lub jego indosatariuszy.

Podpis elektroniczny na wekslu

Bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowane-go certyfikatu wystawcy weksla wywołuje skutki prawne określone ustawą (zob. art. 5 ust. 1 ustawy o podpisie elektronicznym), a ponadto stanowi dowód tego, że został on złożony przez osobę określoną w tym certyfikacie jako składającą podpis elektro-niczny (zob. art. 6 ustawy). Te zapisy ustawy powinny być wystarczające, aby trakto-wać bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifiko-wanego certyfikatu jako prawidłowy element weksla.

Bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowane-go certyfikatu, objęty zasadą równoważności (funkcjonalnej ekwiwalencji) z podpi-sem własnoręcznym (art. 5 ust. 2 ustawy), może stanowić zamiennik podpisu własno-ręcznego w zakresie wymogu formy pisemnej (zob. art. 78 § 2 Kodeksu cywilnego).

Weksel musi zawierać wszystkie wymagane elementy. Z kolei, jeśli przepisy Prawa wekslowego (Dz. U. z 1936 r. Nr 37, poz. 282 z późn. zm.) nie określają formy ele-mentów weksla, to istotna powinna być tylko treść i poprawność tych elementów i to, czy tworzą integralny dokument, który jest trwały przynajmniej do czasu zapłaty i zakończenia obiegu danego weksla. Elementy weksla elektronicznego są danymi w formie elektronicznej ujętymi w ...