Prawo: Dłużnicy na coraz silniejszej pozycji

Karol Materna

Siedemnaście artykułów, zmieniających przeszło trzysta przepisów w ośmiu aktach prawnych i uchylenie ustawy o rozpoznaniu przez sądy spraw gospodarczych to efekt prac legislacyjnych, zapoczątkowanych w listopadzie 2017 r. przez resort sprawiedliwości. Od samego początku projekt zapowiadany był jako reforma procedury cywilnej, mająca na celu doprecyzowanie przepisów oraz ograniczenie czasochłonności postępowań toczących się przed polskimi sądami. Jego twórcy zdecydowali się na tak rewolucyjne rozwiązania, jak umożliwienie składania zeznań w formie pisemnej czy wprowadzenie generalnej zasady rozstrzygania spraw podczas jednej rozprawy sądowej, w razie konieczności poprzedzonej posiedzeniem przygotowawczym.

Zgodnie z nowymi przepisami rozpatrywanie pozwu w toku więcej niż jednego posiedzenia powinno mieć charakter wyjątkowy, a kolejne rozprawy powinny się wówczas odbywać niezwłocznie, w ciągu następujących po sobie dni roboczych. Nowe regulacje kładą również kres bezkarnej w dotychczasowym stanie prawnym praktyce przeciągania postępowania sądowego. Art. 4 ¹ kpc stanowi, iż uprawnienia przysługujące zarówno stronom, jak i pozostałym uczestnikom postępowania nie mogą być wykorzystywane w sposób sprzeczny z celem, dla którego zostały ustanowione. Jeśli skład orzekający stwierdzi, że wnioski składane w toku procesu służą jedynie obstrukcji sądowej, nie wpłyną one na dalszy przebieg postępowania. Uparty pieniacz będzie się musiał liczyć z dotkliwymi konsekwencjami natury finansowej, poczynając od grzywny, aż po obciążenie kosztami sądowymi, i to niezależnie od treści wyroku.

Równi i równiejsi?

Pośród przepisów znowelizowanego kodeksu postępowania cywilnego nietrudno wskazać i takie, które stanowią faktyczny powrót do rozwiązań znanych z odległej przeszłości. Do nich należy zawarte w art. 130^1a kpc zobowiązanie sądów do zwracania pism procesowych zawierających błędy formalne, jeżeli dokumenty te wniesione zostały przez adwokatów, radców prawnych, rzeczników patentowych lub Prokuratorię Generalną RP. Eksperci organizacji zrzeszających przedsiębiorców zwracają uwagę, iż rozwiązanie to nijak nie wpłynie na przyspieszenie toku rozpatrywania sprawy, a niekiedy przyczynić się może do jego wydłużenia. Wątpliwości budzi też zgodność przyjętych regulacji z konstytucyjną zasadą równego traktowania. „Nowy przepis postawi w gorszej sytuacji podmioty, które w celu pełniejszej ochrony swoich praw zdecydowały się działać przez profesjonalnego pełnomocnika. Sankcja za niezachowanie wymogów formalnych jest dla tych podmiotów bardziej dolegliwa niż dla podmiotów, które nie skorzystały z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, a więc nie wykazały się tak daleko posuniętą dbałością o swoje prawa” – wskazywała Konfederacja Lewiatan w piśmie wystosowanym podczas konsultacji społecznych.

...