Poszukiwanie nowych możliwości finansowania rozwoju lokalnego z udziałem banków – wobec ograniczeń wzrostu długu publicznego

– Skończyła się era taniego pieniądza i finansowania rozwoju środkami podatników. I dotyczy to całego świata. W Polsce musimy także zmierzyć się z problemem odpowiedzialnego i efektywnego zarządzania finansami publicznymi, równoważenia dochodów i wydatków, oglądania każdej złotówki i inwestycji dwa razy- czy na pewno dany projekt jest optymalny ekonomicznie. Musimy się porozumieć w tej sprawie – powiedział Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP.

VI Forum, podobnie jak poprzednie jego edycje, ma charakter przeglądowy. Forum organizowane jest od 2006 roku przez Związek Banków Polskich, we współpracy z kluczowymi organizacjami środowiska samorządowego oraz z udziałem władz państwowych.

W tegorocznej edycji Forum biorą udział przedstawiciele m.in. Kancelarii Prezydenta RP, Ministerstwa Finansów, Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, Urzędu Zamówień Publicznych i Komisji Nadzoru Finansowego.

– Bankowców niepokoi wiele z proponowanych zmian. W naszej ocenie niektóre z nich nie posiadają należytego uzasadnienia- ani prawnego ani ekonomicznego. Ale przed sektorem bankowym stoi wiele dodatkowych wyzwań, groźnych także dla samorządowców. Są to nowe ograniczenia ostrożnościowe, wymogi kapitałowe, podatki. To wszystko spowoduje ograniczenie działalności kredytowej. Już dzisiaj brakuje długoterminowych pasywów, które umożliwiłyby finansowanie wieloletnich projektów. Wzywamy do dialogu międzyśrodowiskowego i porozumienia. Inaczej samorządy mogą zostać odcięte od finansowania zewnętrznego. Związek Banków Polskich deklaruje gotowość do udziału w tych pracach – powiedział Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich.

Celem zmian ustawy o finansach publicznych jest ograniczenie deficytu sektora finansów publicznych, w tym poprzez ograniczenie możliwości zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego (JST). Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 roku ukształtował się na poziomie -77,9 mld zł, co stanowi -5,1% PKB, w tym deficyt podsektora samorządowego wyniósł: -4,3 % PKB (tj. -11,1 mld zł). Natomiast dług publiczny wyniósł na koniec 2011r. 858,9 mld zł, tj. 56,3% PKB. Nadal jest to poziom obligujący rząd do kontynuacji działań interwencyjnych.

– Nie zgadzamy się z jednostronnym wprowadzaniem kumulacji ograniczeń, która ubezwłasnowolni jednostki samorządu terytorialnego. To sprzeczne z konstytucją. My także rozumiemy potrzebę ograniczania deficytu, ale róbmy to zgodnie z prawem i zasadami ekonomii. Mamy wrażenie że prowadzi się z nami zastępczą debatę nt. wydumanych wzorów, zamiast przygotować konkretny projekt legislacyjny- równoważący uczciwie relację dochodów do wydatków – zgodnie podnosili przedstawiciele Unii Metropolii Polskich (dr Lesław Fijał), Związku Miast Polskich (Tomasz Bogucki) i Związku Gmin Wiejskich (Krzysztof Iwaniuk).

Według danych Ministerstwa Finansów jednostki samorządu terytorialnego osiągnęły w 2011 r. dochody w łącznej kwocie ok. 170 mld zł, a łączna kwota ich wydatków w tym czasie wyniosła ponad 181 mld zł. W 2011 r. JST planowały deficyt w wysokości ok. 20 mld zł, natomiast zamknęły rok deficytem w kwocie ponad 11 mld zł. Największy deficyt wygenerowały „lokomotywy rozwojowe”- tj. miasta na prawach powiatów (-4.5 mld zł).

JST wobec asymetrii zakresu zadań publicznych do dochodów oraz zapotrzebowania na kapitał wynikającego z procesów inwestycyjnych związanych z absorpcją środków unijnych- pokrywają deficyt na rynku finansowania zwrotnego. Banki pozostają głównym partnerem finansowym samorządowców. Na koniec lutego b.r. samorządy zdeponowały tam depozyty w wys. 23,1 mld zł (wzrost w stosunku r/r o 2,2%). Należności zaś wobec banków sektora JST na koniec lutego wyniosły 43,05 mld zł (wzrost w stosunku r/r o 23%). Jednocześnie warto zauważyć, że spada wartość zadłużenia kredytowego na rzecz wzrostu zainteresowania emisjami obligacji komunalnych (32% dynamika wzrostu rynku, przy ponad 90% nabyciu ze strony banków).

– Banki wkrótce będą musiały się zmierzyć ze zmianami- zmianą sytuacji kapitałowej, zmianą wyceny ryzyka projektów JST, wzrostem kosztów działalności i poszukiwaniem źródeł finansowania zobowiązań długoterminowych. Jednym słowem- będzie trudniej samorządowcom o kredyt. Alternatywą może być rynek kapitałowy, ale będzie to wymagało większej aktywności innych jego uczestników – powiedział Wojciech Kwaśniak, Wiceprzewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego.

Trwają konsultacje kolejnych projektów nowelizacji ustawy o finansach publicznych, dyskusje nt. zmian innych ustaw związanych z finansowaniem zewnętrznym JST (np. ustawą o PPP, ustawą o zamówieniach publicznych, ustawą o obligacjach czy ustawą metropolitarną).

– Regionalne Izby Obrachunkowe nie są ani predestynowane ustawowo, ani przygotowane technicznie, ani w końcu zainteresowane, przejmowaniem uprawnień finansowych JST. Samorządy udowodniły, chociażby aktualnymi wynikami za 2011r., że mieszczą się w limicie deficytu, bez konieczności tworzenia dodatkowych mechanizmów ostrożnościowych – powiedział dr Ryszard Paweł Krawczyk, Przewodniczący Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych.

W myśl ostatniego projektu nowelizacji ustawy o finansach publicznych w tym roku zadłużenie samorządów nie będzie mogło przekroczyć 10,5 mld zł, a w kolejnych latach będzie stopniowo obniżane. Od 2015 roku poziom zadłużenia nie będzie mógł przekroczyć 0,5 proc. PKB. Ale reguła wydatkowa oprze się również na obowiązującym limicie długu- 60 proc. dochodów danej jednostki, co w cenie i samorządowców i bankowców spowoduje znaczące usztywnienie zarządzania finansami JST. Łączne zastosowanie wszystkich nowych ograniczeń spowoduje brak możliwości realizacji lub dokończenia projektów inwestycyjnych przez wiele JST. to Konsultacje projektu ustawy, w tym rozmowy rządu z organizacjami JST w tej sprawie trwają. Związek Banków Polskich na Forum przedstawił propozycje środowiska bankowego ws. nowelizacji najważniejszych ustaw związanych z finansowaniem JST.

Źródło: Związek Banków Polskich