Bank i Klient: Pośrednicy między podatnikiem a fiskusem

Karol Materna

Dotychczasową procedurę rozliczania się przeciętnego Kowalskiego z państwem trudno uznać za przyjazną. Najbardziej zrozumiałe reguły dotyczą mikroprzedsiębiorców, którzy na podstawie prowadzonych ewidencji określają wartość dochodu za miniony rok i kwotę należnego podatku. Dla najmniejszych podmiotów dostępne są również uproszczone formy opodatkowania, takie jak ryczałt od przychodów ewidencjonowanych czy karta podatkowa. Biurokracja triumfuje natomiast w przypadku osób osiągających przychody z tytułu stosunku pracy i umów cywilnoprawnych oraz beneficjentów systemu ubezpieczeń społecznych. Procedurę rozpoczyna pracodawca lub inny płatnik zaliczek na podatek dochodowy (np. ZUS), który do końca lutego musi przekazać swym pracownikom i współpracownikom deklarację PIT-11. W tym samym terminie kopia tego dokumentu przekazywana jest do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika, zatem już w początku marca fiskus ma komplet informacji na temat dochodów osiągniętych w roku ubiegłym przez zdecydowaną większość podatników. Wyjątek stanowią wyłącznie podatnicy, którzy łączą przychody z pracy najemnej i działalności gospodarczej oraz uzyskujący dochód z innych źródeł, jednak obowiązek złożenia rocznego PIT-a dotyczy każdego bez wyjątku. Efektem są wydłużone godziny otwarcia urzędów skarbowych w okresie poprzedzającym majowy weekend, kilometrowe kolejki w placówkach i na pocztach, a nade wszystko możliwość popełnienia błędu podczas wypełniania zeznania przez niedoświadczonego w tej materii podatnika.

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 25 września 2009 r. wprowadziła wprawdzie możliwość sporządzenia zeznania podatkowego przez pracodawcę na wniosek pracownika, jednak rozwiązane to znajdowało zastosowanie jedynie do podatników uzyskujących przychody wyłącznie z jednego źródła. W przypadku sporządzenia PIT przez zakład pracy nie jest też możliwe wspólne rozliczanie się małżonków czy skorzystanie z większości dostępnych ulg. Rozwiązanie takie stanowi ponadto dodatkowe obciążenie dla pracodawcy, który nie może z tego tytułu dochodzić żadnej rekompensaty od zatrudnionych.

Fiskus wyręczy obywateli

Od połowy marca tego roku sytuacja zmienia się diametralnie, a to za sprawą nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzającej możliwość wstępnego rozliczania podatnika PIT bezpośrednio przez urząd skarbowy. Prace nad nowym prawem toczyły się w trybie ekspresowym: 31 stycznia br. projekt przygotowany przez resort finansów trafił do laski marszałkowskiej, a 9 marca uchwalone już przepisy przekazano do podpisu prezydenta. W życie weszły zaledwie sześć dni później. – Dziś zmieniamy filozofię działania. To nie podatnik wypełnia formularz, który jest sprawdzany przez urząd, tylko odwrotnie. Podatnik sprawdzi to, ...