Perspektywy rynku wynajmu powierzchni biurowych
Brexit
Do odłączenia się Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej jeszcze nie doszło, ale już widzimy silny wpływ tego wydarzenia na sektor SSC, a w szczególności branżę bankowo-finansową. Do tej pory Londyn był centrum usług finansowych Europy, ale nie będzie mógł pełnić tej funkcji spoza granic UE. Dlatego część dużych firm zdecydowała się przenieść, między innymi do Polski, gdzie lokowane są działy może nie najbardziej strategiczne, ale za to zatrudniające wielu pracowników. Najlepszym przykładem jest bank JP Morgan, który zdecydował się wynająć przestrzeń dla 2,5 tysiąca pracowników. Znacznie mniejsze oddziały mają UBS Group AG, Goldman Sachs Group Inc., ale i one nie wykluczają ekspansji. W przyciągnięciu tego sektora dodatkowo pomoże wprowadzenie regulacji UE RODO, które unifikują standardy ochrony danych osobowych. Dzięki temu polski sektor BPO/SSC będzie bardziej konkurencyjny w porównaniu z państwami znajdującymi się poza UE.
Zmiany przepisów – IFRS nr 16
Część firm działająca na rynku najmu powierzchni biurowych będzie musiała od stycznia 2019 r. dostosować się do nowych przepisów, które zmieniają zasady uwzględniania leasingu w zestawieniach bilansowych. Długoterminowe umowy najmu staną się mniej korzystne dla najemców raportujących zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej lub standardami amerykańskimi GAAP. Nowy standard spowoduje, że najem stanie się jednym ze sposobów finansowania działalności spółki, a konieczność optymalizacji w tym zakresie może spowodować zmiany warunków, na jakich zawierane są umowy najmu.
Większy wpływ pracowników
Zmiany na rynku pracy zaowocowały bardzo silnym nakierowaniem najemców na biura, do których łatwo przyciągnąć nowych pracowników, zwłaszcza absolwentów uczelni wyższych. Z jednej strony zwiększyło się więc zapotrzebowanie na przestrzenie biurowe nowego typu (przestronne open space’y, chillout roomy, wydzielone miejsca na spotkania z kontrahentami i meetingi zespołów), z drugiej zaś skłoniło najemców do szukania w tych lokalizacjach, gdzie dojazd za pomocą komunikacji miejskiej jest wyjątkowo dobry. Świetnie widać to w Warszawie, gdzie obserwujemy przykłady relokacji z okolic ulicy Domaniewskiej. W 2018 roku prawdopodobnie podobna sytuacja dotyczyć będzie innych większych miast.
Wzrost świadomości najemców
W poprzednich latach na przestrzeń biurową było tak duże zapotrzebowanie, że każdy nowoczesny budynek oddawany był do użytku ze znaczącym (ponad 50%, średnio ok. 60%) odsetkiem wynajętej powierzchni. Obecnie obiekty położone w optymalnych lokalizacjach wynajmują się stosunkowo szybko. Zdarzają się jednak projekty, które z różnych powodów nie cieszą się zainteresowaniem najemców.
Obserwujemy zdecydowany wzrost świadomości najemców. Praktycznie zanikła praktyka wynajmowania powierzchni biurowej bez profesjonalnej pomocy firm doradczych.
Hossa trwa
Polski rynek najmu powierzchni biurowej jest obecnie bardzo atrakcyjny dla najemców. Idzie za tym wzrost aktywności deweloperskiej. W samej Warszawie oddano do użytku w pierwszych trzech kwartałach 205 000 mkw., natomiast podaż w całym 2017 r. prawdopodobnie przekroczy 300 000 mkw. powierzchni biurowej. Bardzo szybko rozwijały się też rynki regionalne. Deweloperzy przewidują, że tendencja się utrzyma, czego dowodem jest rozpoczęcie poważnych inwestycji typu The Warsaw HUB, Skyliner czy Mennica Legacy Tower.
Najemcy starają się korzystać z dużej konkurencji na rynku deweloperskim i stawiają wyższe wymagania podczas negocjacji warunków najmu. Prognozy na rok 2018 są więc jak najbardziej pozytywne.
Bolesław Kołodziejczyk
Cresa Polska
