Opinnie: Kłopoty nie tylko z ekonomią

Marek Urbaniak

W jednym z wywiadów szefowa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego prof. Elżbieta Mączyńska na tak właśnie postawione pytanie odpowiada pozytywnie, ale nie bez pewnych wahań. Oczywiście należy się zgodzić, że jeśli przyjmiemy, że jest to taka aktywność poznawcza, która ma zdefiniowany przedmiot badań i określone metody poszukiwania odpowiedzi na podstawowe pytanie dlaczego – to ekonomia sytuuje się w obszerniejszym zbiorze nauk społecznych.

Ale można też mieć inne odczucia. Na przykład Martin Seymour-Smith w swej niezwykle erudycyjnej pracy „100 najważniejszych książek świata”, gdzie analizuje najbardziej znaczące koncepcje filozoficzne i naukowe, w eseju poświęconym właśnie Adamowi Smithowi stwierdza jednoznacznie: „…ekonomia nie jest nauką. Wprawdzie usiłowano nadać pewną racjonalność analizom gospodarczym, jednak zbyt silnie dochodzą w nich do głosu irracjonalne elementy ludzkiego zachowania, by można było uprawiać ekonomię w sposób prawdziwie naukowy. Jeśli pominąć zwykłe reguły zdrowego rozsądku, wszystkie niezmienne „prawa ekonomii” okazywały się jak dotąd zawodne. Opinię tę w jakimś stopniu potwierdza również prof. Mączyńska, przypominając, że nieprzypadkowo właśnie na naszych oczach kształtuje się nowy nurt w ekonomii, gdzie podkreśla się, że w tej dziedzinie nigdy nie otrzymamy pewnych odpowiedzi.

Ale może rację ma prof. John D. ...