Niebezpiecznie szybki wzrost płac

Rząd podniósł płacę minimalną, która od przyszłego roku wyniesie 2250 zł, a stawka godzinowa 14,7 zł. To więcej niż rząd proponował wcześniej. „Solidarność” domagała się podwyżki do 2278,5 zł, a OPZZ do 2383 zł, ale ostatecznie związki zaakceptowały rządową podwyżkę.

Podwyżka płacy minimalnej o 7,1 % na razie nie będzie miała większego znaczenia dla gospodarki, gdyż bezrobocie praktycznie nie istnieje, choć nie wszystkie osoby znajdują pracę w swoich zawodach. Większym jednak problemem jest brak pracowników, zwłaszcza w budownictwie i usługach, więc przedsiębiorcy, zwykle niechętni podwyżkom płac mają słabe argumenty.

Wzrost płacy minimalnej wpłynie na pozostałe wynagrodzenia

Problem jednak w tym, że płace minimalne ciągną w górę wynagrodzenia średnie, choćby dlatego, że niektóre kontrakty mają za podstawę płacę minimalną (np. wynoszą jej 3-krotność). Z drugiej strony coraz wyższe wynagrodzenie minimalne sprawia, że nasila się płacowa asymetria. W każdym kraju dochody ludności nie rozkładają się symetrycznie. Więcej jest osób o niższych niż średnie dochodach  niż osób o dochodach wyższych. W efekcie tzw mediana wynagrodzeń (czyli wielkość, dzieląca grupę na dwie równe części) wynosi około 80 % średniego wynagrodzenia.

Znacznie wyższe mają pracownicy w  dużych przedsiębiorstwach, a zwłaszcza w firmach z kapitałem zagranicznym (w 2015 roku zarobki były w nich o 44 % wyższe od średniej krajowej). Wzrost płacy minimalnej odczują więc przede wszystkim małe i średnie firmy, w których duża część pracowników otrzymuje już teraz wynagrodzenie niewiele większe od płacy minimalnej. W tych samych firmach często praktyką jest wynagradzanie nierejestrowane (popularnie „pod stołem”), nieopodatkowane i nie obciążone stawkami ZUS. Im wyższa płaca minimalna, tym częstsze są tego rodzaju praktyki.

Napędzamy inflację?

Polska ma jedną z najwyższych płac minimalnych  w naszej części Europy. W dodatku w ostatnich latach płaca minimalna rosła bardzo szybko. Od roku 2010 wzrosła, licząc w złotych, o 60 %, a w euro o 50 %. W ostatnich latach szybko też rosną wynagrodzenia średnie (oraz mediana). W okresie szybkiego wzrostu produkcji i produktywności nie jest to czynnik hamujący gospodarkę. Ale w I półroczu przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło o 7,3 %, czyli szybciej niż wydajność.

Wynagrodzenia – inaczej niż ceny produktów – są wielkością sztywną. Pracownicy godzą się na ich nominalne  obniżenie tylko w wyjątkowych sytuacjach, na przykład w obliczu ostrego kryzysu finansowego, takiego jaki przeżywała Grecja, Bułgaria lub małe kraje bałtyckie. Sztywność płac jest przyczyną szybkiego wzrostu bezrobocia w okresie spowolnienia gospodarczego, a także pogłębienia recesji. Rosnące szybciej niż wydajność płace są też jedną z przyczyn inflacji, która sprawia, że realne wynagrodzenia (uwzględniające siłę nabywczą) spadają do poziomu, który jest dla przedsiębiorców do zaakceptowania.

Miesięczne wynagrodzenie minimalne w euro

Źródło: Eurostat