Nie pomagaj oszustom, chroń swój majątek

Mamy potrzebę ciągłych działań edukacyjno-informacyjnych w związku z niskim poziomem wiedzy ekonomicznej Polaków – mówił dr Tadeusz Białek, prezes zarządu Związku Banków Polskich.

Dr Tadeusz Białek przypomniał, iż kończący się niebawem rok 2024 został ogłoszony przez Senat RP Rokiem Edukacji Ekonomicznej, a wiedza na temat bezpiecznego funkcjonowania w sieci wpisuje się w podnoszenie świadomości ekonomicznej. Ta zaś, jak przekonywał prezes ZBP, pozostawia wiele do życzenia.

– Wedle danych Eurostatu poziom wiedzy ekonomicznej Polaków jest jednym z najniższych w Unii Europejskiej. Mamy wieloletnie zaniedbania w tym zakresie, przede wszystkim na poziomie instytucji państwa, gdzie przez lata realizowano niewiele kampanii informacyjnych i edukacyjnych w obszarze wiedzy ekonomicznej Polaków – dodał dr Tadeusz Białek.

Czytaj także: infoDOK: w III kwartale ’24 najwyższa w historii liczba prób wyłudzeń finansowych na skradzioną tożsamość

Cyberbezpieczeństwo: rośnie liczba incydentów i oszustw w sieci

Do podobnych wniosków prowadzą analizy, przeprowadzone w związku z obchodami Roku Edukacji Ekonomicznej. Wynika z nich, że niemal połowa naszych rodaków odczuwa brak wystarczającej wiedzy na temat zagrożeń w cyfrowym świecie.

– Najgorzej wypadły grupy wiekowa 25-34 i 55-64, czyli nie tylko seniorzy – podkreślił dr Tadeusz Białek.

Tymczasem wiele kampanii phishingowych jest celowanych właśnie w przedstawicieli tzw. pokolenia Z, którzy nie mają wystarczającego doświadczenia życiowego, by trafnie ocenić wiarygodność otrzymywanego przekazu reklamowego czy informacji.

Efektem tak niskiego poziomu wiedzy o cyberzagrożeniach jest rosnąca liczba incydentów w sieci – NASK odnotował w 2021 roku 30 tysięcy takich przypadków, rok później już 40 tysięcy, a 2023 rok przyniósł podwojenie ujawnionych cyberprzestępstw.

Prezes ZBP prognozował, że nadchodzący rok przyniesie kolejne pogorszenie tej statystyki.

Liczy się szybka reakcja na oszustwo

„Jeśli już dojdzie do wyłudzenia online, kluczowe znaczenie dla ujęcia sprawcy ma czas” – przekonywał nadinspektor Adam Cieślak, komendant Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Podkreślił on znacznie współpracy pomiędzy Policją a sektorem finansowym, gdyż ostatnią możliwością udaremnienia fraudu i odzyskania skradzionych środków jest niedopuszczenie do ich transferu poza system bankowy. Rzecz w tym, że w wielu przypadkach jest to niewykonalne – ofiary niektórych kategorii przestępstw, w rodzaju fraudów inwestycyjnych czy wyłudzeń pieniędzy przez osoby podszywające się pod sprzedawców online zgłaszają przestępstwo się na Policję po kilku dniach, a nawet tygodniach, kiedy zorientują się, że rzekomo lukratywna inwestycja lub okazyjny zakup były tylko pułapką.  

„Zdarzają się też takie przypadki, że niektóre osoby dwukrotnie padają ofiarą podobnego oszustwa” – dodał Adam Cieślak.

Przeciwnikami nieświadomego i niewydedukowanego konsumenta są tymczasem znakomicie zorganizowane grupy przestępcze, często o zasięgu  międzynarodowym i operujące z terenu państw trzecich, nie prowadzących współpracy z polskimi organami ścigania. Wsparciem dla Policji w takich sytuacjach są międzynarodowe struktury, takie jak Interpol czy Europol.

Dzięki międzynarodowej współpracy niekiedy można odzyskać pieniądze, choć nie są to częste przypadki. Dlatego najlepiej nie dać oszukać, ale do tego potrzebna jest odpowiednią świadomość zagrożeń.

Czytaj także: Polacy w cyberprzestrzeni – choć aktywni to często zagubieni i zbyt beztroscy

Kampania ZBP „Nie pomagaj się okraść. Zobacz, jak chronić swoje pieniądze”

Celem kampanii, która nieprzypadkowo realizowana będzie podczas największej gorączki zakupowej przed Świętami Bożego Narodzenia, jest podniesienie poziomu wiedzy i świadomości w temacie cyberbezpieczeństwa, promocja bankowości elektronicznej i obrotu bezgotówkowego.

Chodzi również o budowanie pozytywnego wizerunku sektora bankowego, wreszcie o to, by bardziej świadome społeczeństwo nie dawało przyzwolenia na przenoszenie odpowiedzialności za nieprzemyślane działania klientów na instytucje finansowe – strategia kampanii opiera się na haśle „Nie pomagaj się okraść. Zobacz, jak chronić swoje pieniądze”.

Sformułowanie o pomaganiu złodziejom nie jest przypadkowe – często mamy do czynienia z przypadkami, w których próba oszukańcza nie powiodłaby się, gdyby ofiara dysponowała choćby niewielką wiedzą na temat zagrożeń.

Przykładem mogą być spotykane w Internecie reklamy rzekomo lukratywnych inwestycji, gwarantujących rzekomo kilkunastokrotnie większy zwrot z kapitału, aniżeli oferują banki czy fundusze inwestycyjne.

Odrębny przekaz dedykowany jest seniorom, którzy z kolei narażeni są na specyficzne formy wyłudzeń, bazujące na podszywaniu się pod członka rodziny, policjanta czy pracownika banku.

Kampania obejmie wszystkie możliwe środki masowego przekazu, poczynając od serwisów społecznościowych aż po kanały telewizyjne, a nawet… portale z doniesieniami z życia gwiazd.

Poradniki, jak nie dać się naciągnąć cyberoszustom, znajdują się na stronie bankiwpolsce.pl