Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raporty WIB | Wyboista droga do własnego M

Takie są konkluzje raportu profesora SGH dr. hab. Marka Bryxa oraz dr Izabeli Rudzkiej z tej samej uczelni „Alternatywny model kredytowania hipotecznego na cele mieszkaniowe„, przygotowanego na zlecenie Programu Analityczno-Badawczego Fundacji Warszawski Instytut Bankowości. Autorzy przeanalizowali dwa dominujące obecnie wzorce – zakup mieszkania na kredyt hipoteczny na własne potrzeby oraz prywatny najem mieszkania na rynku. Na podstawie przeprowadzonej ankiety stwierdzili, że oba z nich zupełnie nie odpowiadają potrzebom, a także możliwościom młodych Polaków.

Gniazdownicy z konieczności

Tymczasem – jak pokazują dane GUS – ponad 45% osób ludzi w wieku 25-34 lata mieszka razem z rodzicami, z reguły w i tak ciasnych mieszkaniach. Średni odsetek gniazdowników w krajach UE jest znacznie niższy i wynosi 28,6%. To zjawisko z punktu widzenia społecznego bardzo niepokojące – nie sprzyja samodzielności, zakładaniu rodziny, dzietności. A równocześnie 61% respondentów ankiety odpowiada, że istniejący system kredytowy nie daje im szansy na kupno własnego mieszkania.

Dodajmy, że wraz ze wzrostem cen mieszkań, przekraczającym tempo wzrostu wynagrodzeń, zmniejsza się populacja osób zdolnych do uzyskania finansowania w banku. Inne badania pokazują, że zdolność kredytową w całej Polsce mają w zasadzie wyłącznie bezdzietne pary, o ile oboje zarabiają przeciętne miesięczne wynagrodzenie. A i to, jeśli mają wkład własny, wystarczy im na zakup zaledwie 50-metrowego mieszkania. Już pierwsze dziecko zdecydowanie obniża możliwości zaciągnięcia kredytu, a drugie – w przypadku osób o przeciętnych dochodach – praktycznie wyklucza ją, i to niemal w całej Polsce.

Niezbędna nowa oferta kredytowa

Brak pieniędzy na wkład własny, malejąca zdolność kredytowa, strach przed wysokim obciążeniem kosztami spłat (np. gdy para bierze kredyt, ale rodzi się dziecko i rosną koszty utrzymania), konieczność ponoszenia obciążeń przez niemal całe życie – wszystko to przemawia za poszukiwaniem innych rozwiązań.

„Sugeruje to potrzebę uelastycznienia oferty banków, która powinna umożliwiać młodym ludziom kupowanie mieszkań w celu zaspokojenia potrzeby zamieszkiwania, a dopiero w drugiej kolejności wspomagać inwestycje indywidualnych inwestorów” – napisali autorzy raportu.
Badania naukowców pokazały już, że polski rynek potrzebuje mieszkań w ramach zinstytucjonalizowanego i stabilnego najmu. Jednak banki, we współpracy z państwem powinny także przygotować nową i szerszą ofertę kredytową dla tych, którzy chcą kupić mieszkanie. Przygotowanie wielu elementów takiej oferty jest możliwe w ramach obowiązującego aktualnie prawa.

Jaka powinna być odpowiedź państwa i banków na te potrzeby? Po pierwsze – przywrócenie, a właściwie stworzenie na nowo systemu oszczędzania na mieszkanie. Po drugie – zaktywizowanie obywateli, żeby systematycznie oszczędzali na mieszkanie i wspieranie zakup mieszkań na potrzeby własne. Po trzecie – banki powinny rozszerzyć ofertę kredytową i lepiej dostosować ją do wieku, potrzeb i statusu młodych klientów.

Najważniejsze wnioski

Co wynika z przeprowadzonej ankiety? Zaznaczmy – próba respondentów nie była w niej reprezentatywna. W ankiecie udostępnionej przez link w internecie pełne odpowiedzi na zadawane pytania o preferencje mieszkaniowe udzieliły ostatecznie 983 osoby. 43% z nich było w wieku 26-35 lat, 32% – w wieku studenckim (18-25 lat), ...